Η Θάλεια Μακρίδου - Τσιάβου πέρα από δημοσιογράφος πρόσφατα μας συστήθηκε στα γράμματα και ως συγγραφέας. Το πρώτο της βιβλίο φέρει τον τίτλο «Ταξίδια σε αχαρτογράφητα νερά», είναι συλλογή διηγημάτων και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Βακχικόν». Σήμερα θα μας μιλήσει γι' αυτό στις Τέχνες στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Μακρίδου, πώς θα συστήνατε τον εαυτό σας στο αναγνωστικό κοινό;
Θα έλεγα πως μετά από πολλά ταξίδια, βιώματα σε διαφορετικές χώρες και ηπείρους και τις συνακόλουθες πολυποίκιλες εμπειρίες και εντυπώσεις που αποθησαύρισα ήρθε για μένα το πλήρωμα του χρόνου να δώσω νόημα και σχήμα σε όλα αυτά μέσω της γραφής.
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να εκφραστείτε μέσω της συγγραφής;
Η λογοτεχνία ήταν πάντοτε για μένα ένα μεγάλο σχολείο στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση και στο ζύμωμα της ιστορίας με τον άνθρωπο και τα έργα του. Το να εκφραστώ μέσα από τη λογοτεχνική γραφή ήταν σχεδόν μονόδρομος, αλλά και ιδανικό μέσο για να βγουν στο χαρτί ότι είχε συσσωρευτεί στην πορεία των χρόνων.
Πώς συνδυάζονται η δημοσιογραφία, τα ταξίδια και οι ανθρωπιστικές πρωτοβουλίες με τη συγγραφή;
Η άσκηση της δημοσιογραφίας λειτούργησε σαν μια μόνιμη πρόκληση, πρόκληση να δω, να εκφράσω και να μεταφέρω όσο το δυνατόν πιστότερα το μέρος εκείνο της πραγματικότητας που είχα να «καλύψω» όπως λέγεται στη γλώσσα του επαγγέλματος. Η περιέργεια, η παρατηρητικότητα, η αντικειμενικότητα, η ικανότητα ανάλυσης, αλλά και γραφής ήταν κατά τη γνώμη μου εκείνες οι ιδιότητες που καλλιέργησα κατά τη διάρκεια άσκησης της δημοσιογραφίας. Τα ταξίδια, αλλά κυρίως η διαμονή μου σε άλλες χώρες μου έδωσαν τη δυνατότητα να «ανακαλύψω» καινούργιες καταστάσεις, να μελετήσω κατά κάποιο τρόπο τις ανθρώπινες αντιδράσεις σε διαφορετικά γεωγραφικά μήκη και πλάτη κυριολεκτικά και μεταφορικά. Οι ανθρωπιστικές πρωτοβουλίες ήρθαν σαν φυσική απόρροια των εμπειριών μου σε χώρες του ονομαζόμενου τρίτου κόσμου, αλλά και των σπουδών μου στο εξωτερικό που ήταν επικεντρωμένες στις ανθρωπιστικές επιστήμες.
Όλα τα στοιχεία επομένως όπως σπουδές, επαγγελματικές δεξιότητες, τα βιώματα και οι εμπειρίες μου από τις προσωπικές μου διαδρομές και στη συνέχεια η συμμετοχή μου σε ανθρωπιστικά προγράμματα βρήκαν ιδανικό μέσο έκφρασης τη συγγραφή, τη λογοτεχνική αυτή τη φορά, που συνδυάζει την πλήρη ελευθερία έκφρασης με την αποτύπωση της ανθρώπινης αλήθειας σε μια στιγμιαία ή και διαχρονική της έκφανση.
Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς;
Μια σκηνή στο δρόμο, μια μυρωδιά, ένα πρόσωπο, μια φράση σε ένα βιβλίο, μια κουβέντα που άκουσα άθελά μου από το διπλανό τραπέζι, μια είδηση που κάποτε διάβασα ή που βλέπω τώρα, μια ρυτίδα έκφρασης, μια ανάμνηση, ένα χρώμα, κάτι που θα δονήσει μια χορδή ενσυναίσθησης μέσα μου.
Ποια τα συναισθήματά σας όταν βλέπετε αποτυπωμένες τη σκέψεις σας;
Η αποτύπωση, η στιγμή που βλέπεις οριστικά αποκρυσταλλωμένες τις σκέψεις σου και ότι κατάφερες να μεταφέρεις στο χαρτί, εμπεριέχει ένα τέλος, αλλά μια αρχή. Χαίρομαι όταν κρατώ στα χέρια μου το υλικό μέσο, το βιβλίο, που θα κρατήσει μακροχρόνια όσα θέλησα και κατάφερα με σύμμαχο τη γλώσσα μας να μεταφέρω στους αναγνώστες. Ταυτόχρονα το τέλος μιας διαδρομής εμπεριέχει επίσης το οριστικό και αμετάκλητο και αυτό προκαλεί μελαγχολία γιατί ακόμη και να θέλεις να γυρίσεις πίσω στο χρόνο και ίσως κάτι να αλλάξεις, ξέρεις πως δεν μπορείς.
Έχετε πρότυπα ως συγγραφέας; Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους συγγραφείς;
Καθώς έχω διαβάσει πολύ λογοτεχνία έχω συναντήσει πολλούς συγγραφείς που με άγγιξαν βαθιά και με τη θεματολογία τους και τη γλώσσα τους, αλλά αδυνατώ να εντοπίσω κάποια συγκεκριμένη επιρροή στη γραφή μου. Συγγραφείς όπως ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Στρατής Τσίρκας, η Ζυράννα Ζατέλη, αλλά και ο Αντόν Τσέχωφ και η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ έχουν αφήσει το στίγμα τους στη λογοτεχνική μου γραφή.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας συγγραφέας και ποιο το αγαπημένο σας βιβλίο;
Θα μπορούσα να πω ότι είναι αρκετοί και μου είναι δύσκολο να απομονώσω κάποιον από τους αγαπημένους μου. Τελευταία διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον το βιβλίο της Μάρως Δούκα «Φελιτσιτά» που αναφέρεται στην παθογένεια της σύγχρονης ελληνικής οικογένειας και στην συγκλονιστική πορεία του κεντρικού ήρωα προς την πλήρη απαξίωση από οικογένεια και το. ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Στο ίδιο κοινωνικό πλαίσιο είναι και το τελευταίο βιβλίο του Χρήστου Οικονόμου «Πες της» με την προβολή στιγμών/στιγμιότυπων της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας με έναν ιδιαίτερο τρόπο και μορφή.
Γιατί πήρατε την απόφαση να εκδώσετε το πρώτο σας βιβλίο;
Όταν έβαλα τελεία στο διήγημά μου «Καταιγίδα στο Λέκου» συνειδητοποίησα ότι είχε ολοκληρωθεί ένας κύκλος, οι ιστορίες που με «καταδίωκαν» από καιρό είχαν αποτυπωθεί και το επόμενο βήμα θα ήταν, όπως και έγινε, η παρουσίασή τους σε ένα βιβλίο.
Το πρώτο σας βιβλίο είναι συλλογή διηγημάτων. Κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2024 από τις εκδόσεις «Βακχικόν» και φέρει τον τίτλο «Ταξίδια σε αχαρτογράφητα νερά». Μιλήστε μας γι’ αυτό.
Το βιβλίο μου αποτελείται από 11 διηγήματα, ένδεκα προσωπικές διαδρομές, οι οποίες ορίζονται από τις συγκρούσεις των πρωταγωνιστών τους με την πραγματικότητα που τους περιβάλλει και την έντονη επιθυμία τους να αλλάξουν τον ρου των γεγονότων, ή έστω να αποδράσουν κυριολεκτικά ή νοητά. Στην προσπάθειά τους αυτή θα διακινδυνέψουν καταβάλλοντας τις όποιες δυνάμεις διαθέτει ο καθένας τους με την ελπίδα και την προσμονή να περάσουν στην αντίπερα όχθη, σε μια εναλλακτική και πιο αισιόδοξη έκφανση της μελλοντικής ζωής τους.
Ποιο υπήρξε το ερέθισμά σας για να ξεκινήσετε τη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου;
Ήταν πολλά και εκ πρώτης όψεως ανόμοια, όπως οι ιστορίες από το πρόσφατο, μην το ξεχνάμε, παρελθόν μας στην Ελλάδα, αλλά φυσικά και από τις πρωτόγνωρες εμπειρίες που συνάντησα στη μαύρη Αφρική και αργότερα στις χώρες μας με την πανδημία, την οικονομική κρίση, τις διαγενεακές συγκρούσεις και άλλες δυστοκίες που γεννούν οι σύγχρονες κοινωνίες μας.
Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο για το βιβλίο σας;
Είναι ένας τίτλος που ενσωματώνει κατά τη γνώμη μου τόσο τα δικά μου ταξίδια, όσο και τα ταξίδια στο χώρο και στο χρόνο των ηρώων μου. Εμπεριέχει και το μεγάλο ταξίδι που είναι η ίδια η γραφή.
Τι σας ενέπνευσε για να προβείτε στη συγγραφή του βιβλίου σας αυτού και γιατί επιλέξατε το διήγημα;
Η διαχρονική ενασχόλησή μου με τη λογοτεχνία σαν αναγνώστρια, η συσσώρευση των εμπειριών που αποκόμισα στη διάρκεια των διαδρομών μου σε χώρες και ηπείρους είχαν σαν φυσική απόρροια τη λογοτεχνική γραφή με σύμμαχο τα γλωσσικά εργαλεία που διαθέτω.
Περνάτε μηνύματα μέσα από το βιβλίο σας;
Πιστεύω ότι υπάρχουν κοινά πανανθρώπινα χαρακτηριστικά, αντιδράσεις και συναισθήματα τόσο απέναντι σε κρίσιμες καταστάσεις όσο και στην καθημερινότητα, ανεξαρτήτως φυλής, φύλου, γλώσσας, θρησκείας και κοινωνικής τάξης. Αυτό είναι, νομίζω, και το μήνυμα που διατρέχει τις ιστορίες του βιβλίου μου και που, ίσως, προκαλεί και προσκαλεί τη νόηση και το θυμικό μας να συμμετάσχουν στο σημερινό γίγνεσθαι με γνώμονα την παραπάνω υπόθεση εργασίας.
Το βιβλίο σας απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;
Είναι ενδιαφέρουσα η ερώτησή σας και με προβλημάτισε. Μπορώ όμως να πω, με δεδομένο τη σημερινή ωριμότητα των νέων μας, ότι ναι, κάλλιστα θα μπορούσε το βιβλίο μου να προκαλέσει το ενδιαφέρον των ελληνόπαιδων των οποίων τα ενδιαφέροντα, η φυσική περιέργεια και φιλαναγνωσία επεκτείνεται σε όλα τα δρώμενα και ρεύματα σκέψης των καιρών μας.
Πόσο χρόνο χρειαστήκατε για να γράψετε το βιβλίο σας;
Χρειάστηκαν περίπου δύο χρόνια για να ολοκληρώσω τον πρώτο αυτό κύκλο των διηγημάτων μου. Υπήρξαν στο διάστημα αυτό διάφορες αναγκαστικές διακοπές στη ροή της γραφής, κυρίως λόγω μετακινήσεων σε διαφορετικές χώρες, ξανά, αλλά και του δικού μου ρυθμού μέχρι να βρω τον βηματισμό μου.
Μιλήστε μας για το πρώτο εκδοτικό σας σπίτι. Είστε ευχαριστημένη από τη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Βακχικόν»;
Ναι, οπωσδήποτε, η συνεργασία μας ήταν και παραμένει εύρυθμη και αποτελεσματική πιστεύω και για τις δύο πλευρές. Ο επαγγελματισμός της ομάδας του Βακχικόν σε συνδυασμό με την προφανή αγάπη και προσοχή στη λεπτομέρεια, αλλά και τη δραστήρια συμμετοχή του σε όλες τις σημαντικές διοργανώσεις, που αφορούν στο βιβλίο, έχουν το βέλτιστο αποτέλεσμα για τους συγγραφείς που υποστηρίζουν.
Επόμενα συγγραφικά βήματα κάνετε;
Το επόμενο βιβλίο μου θα αποτολμήσω να το κατατάξω στις νουβέλες μια και θα ήθελα να επεκταθώ τόσο στην εξέλιξη των χαρακτήρων μου στα πλαίσια της πλοκής, όσο και στην ίδια τη διαμόρφωση της πλοκής. Μια ενδιαφέρουσα πρόκληση και ερέθισμα για καινούργια ταξίδια γραφής.
Μια ευχή σας για το μέλλον;
Να γίνει η παγκόσμια λογοτεχνία καταλυτικό στοιχείο για τη θεμελίωση και εδραίωση της παναθρώπινης κοινότητας μηδενίζοντας τα αυτοκαταστροφικά ένστικτα του είδους μας.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Απόσπασμα από το διήγημα «Η μοιρασιά»
Κυρία Μακρίδου, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι κάθε επιτυχία στο συγγραφικό σας έργο.
Βιογραφικό:
Η Θάλεια Μακρίδου-Τσιάβου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε κοινωνικές επιστήμες και οικονομικά στη Γαλλία, και εργάστηκε επί σειρά ετών ως δημοσιογράφος στην Ελλάδα, σε διάφορα ΜΜΕ, όπως τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς, εφημερίδες και άλλα έντυπα. Στελέχωσε, επίσης, το γραφείο Τύπου δημόσιας επιχείρησης.
Ταξίδεψε και έζησε σε χώρες της Νότιας Αμερικής και της Αφρικής, συμμετέχοντας σε ανθρωπιστικές πρωτοβουλίες, ενώ επιστρέφοντας στην Ευρώπη, εγκαταστάθηκε στις Βρυξέλλες όπου απασχολήθηκε σε αναπτυξιακά προγράμματα για χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού.
Συμμετείχε ενεργά στη Λέσχη Βιβλίου Ελληνικής και Ξένης Λογοτεχνίας Βρυξελλών, και παρακολούθησε μια σειρά από σεμινάρια δημιουργικής γραφής του Ελληνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Ιανού, με καθηγητές καταξιωμένους Έλληνες συγγραφείς.
Τα Ταξίδια σε αχαρτογράφητα νερά είναι η πρώτη της συλλογή διηγημάτων.
0 Σχόλια