Ο Ονούφριος Ντοβλέτης είναι ηθοποιός, ξεναγός και συγγραφέας. Παρότι στο παρελθόν τον γνωρίσαμε με την ιδιότητα του ποιητή, σήμερα φιλοξενείται στις Τέχνες, με την ιδιότητα του πεζογράφου. Το νέο του βιβλίο, για το οποίο θα μας μιλήσει στη συνέντευξη που ακολουθεί, φέρει τον τίτλο «Θανάτου 20 ιστορίες» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Βακχικόν».
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κύριε Ντοβλέτη, καλώς ήρθατε για δεύτερη φορά στις Τέχνες. Αυτή τη φορά φέρνετε μαζί σας το νέο σας βιβλίο. Γιατί συλλογή διηγημάτων αυτή τη φορά;
Σας ευχαριστώ πολύ! Αν και τα διηγήματα τα είχα γράψει πρώτα, από το 2012 περίπου άρχισα να εκφράζομαι και με ποιήματα. Το 2016 έγραψα μέσα σε έναν μήνα μια ποιητική συλλογή που ένιωσα ότι έπρεπε οπωσδήποτε να βγει αμέσως. Μεσολάβησε έπειτα και άλλη μία την οποία δεν είχα προγραμματίσει καθόλου. Έτσι, τα διηγήματα πήγαν πολύ πίσω. Αλλά έφτασε επιτέλους η στιγμή τους.
Δεδομένου ότι η ποίηση αποτελεί το ξεγύμνωμα της ψυχής του δημιουργού και συμβάλλει περισσότερο στην εξομολογητική αποτύπωση των συναισθημάτων του σε σχέση με τα άλλα είδη του λόγου, είναι κι αυτός ένας από τους λόγους που δηλώνετε πως θα αφοσιωθείτε σε αυτήν και πως δε σκοπεύετε να ασχοληθείτε ξανά στο μέλλον με την πεζογραφία;
Ίσα ίσα που η πεζογραφία είναι πολύ αποτελεσματικός τρόπος για να ξεγυμνώσεις την ψυχή σου, χωρίς να είναι ξεκάθαρο ότι μιλάς για σένα, μιας και μπορείς εύκολα να «κρυφτείς» πίσω από έναν οποιονδήποτε χαρακτήρα. Μπορεί κάλλιστα πίσω από τα λόγια ενός γονιού που κακοποιεί το παιδί του να κρύβονται οι δικές σου σκέψεις. Πολλοί από τους χαρακτήρες των ιστοριών μου στην ουσία είμαι εγώ. Σε μια ιστορία μάλιστα ο βασικός χαρακτήρας, που στην ουσία είμαι εγώ, σκοτώνει κάποιον ο οποίος επίσης είμαι εγώ. Σκοτώνω τον εαυτό μου.
Για την πεζογραφία όμως χρειάζονται ιδέες, πλοκή. Δεν νομίζω ότι πλέον είμαι σε τέτοια δημιουργική φάση. Θα μπορούσα βέβαια απλώς να εντάσσω τα ποιήματα μέσα σε διηγήματα. Δεν ξέρω αν ο κόσμος ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για ποίηση…
Είναι η φαντασία καθοριστικός παράγων για τη δημιουργία; Ποια η γνώμη σας;
Ακριβώς. Είναι καλή η όμορφη και εντυπωσιακή γραφή αλλά χρειάζονται ιδέες. Έχω διαβάσει βιβλία όπου ο συγγραφέας έγραφε υπέροχα αλλά το βιβλίο ήταν βαρετό. Και το αντίστροφο βέβαια. Θεωρώ όμως ότι ο απλός λόγος με μια πολύ καλή ιδέα είναι πιο αποτελεσματικός σε σχέση με το ανάποδο.
Αν σας ζητούσαν να χαρακτηρίσετε με τρεις λέξεις τον εαυτό σας ως δημιουργό, ποιες θα ήταν αυτές;
Ολιγόλογος, εύστοχος, κυνικός.
Κι αν σας ζητούσαν να χαρακτηρίσετε με τρεις λέξεις το έργο σας συνολικά, ποιες λέξεις θα χρησιμοποιούσατε;
Καυστικό, σκληρό, συγκινησιακό.
Σας ενδιαφέρει η κριτική των κριτικών λογοτεχνίας; Τη λαμβάνετε υπόψη; Κι αν ναι, σας βοηθά αυτό ώστε να γίνεστε ολοένα και καλύτερος συγγραφέας;
Δεν νομίζω ότι έχει ασχοληθεί ποτέ κανείς μαζί μου. Τουλάχιστον δεν το γνωρίζω… Δεν βλέπω ωστόσο την συγγραφή σαν «διαγωνισμό». Πχ. η ηθοποιία είναι ανταγωνιστική. Χρειάζεται διαρκώς να γίνομαι καλύτερος. Δεν ξέρω αν μπορώ να γίνω «καλύτερος συγγραφέας». Μπορεί να μεταβληθεί ο τρόπος που γράφω ενδεχομένως ή τα θέματα που με απασχολούν. Αλλά αυτό συμβαίνει σε όλους μας και ως προσωπικότητες.
Η κριτική των ειδικών πολλές φορές διαφέρει από την κριτική των αναγνωστών; Εσάς ποια σας απασχολεί περισσότερο και γιατί;
Ισχύει. Με ενδιαφέρουν και τα δύο άλλα δεν με «απασχολούν».
Η αλήθεια είναι ότι κι εγώ απορώ πολλές φορές με ορισμένες κριτικές ταινιών π.χ., όπου βλέπεις μια φοβερή ταινία την οποία για κάποιον λόγο την θάβουν ενώ άλλες τις εξυμνούν, και απορείς… Παρότι δεν είμαι άσχετος, τι να πω, ενδεχομένως να μην καταλαβαίνω κάτι… Σίγουρα πάντως ένας άνθρωπος «του χώρου», που έχει μια βαθύτερη γνώση, έχει και άλλες προσδοκίες.
Έχει απήχηση το έργο σας στο αναγνωστικό κοινό; Είστε ικανοποιημένος απ’ αυτήν ή προσδοκάτε το κάτι παραπάνω;
Βλέπω με έκπληξη ότι τα διηγήματα έχουν ήδη απήχηση. Θεωρούσα πιο σημαντικά και ενδιαφέροντα τα ποιήματά μου, τα οποία σε καμία περίπτωση δεν είχαν την απήχηση που θα ήθελα. Αυτό όντως με απογοητεύει, χωρίς να είμαι ανυποψίαστος βέβαια.
Το νέο σας βιβλίο κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2024 από τις εκδόσεις «Βακχικόν» και φέρει τον τίτλο «Θανάτου 20 ιστορίες». Πώς προέκυψε ο τίτλος του βιβλίου σας;
Ο θάνατος είναι ο συνδετικός κρίκος στην πλοκή όλων των ιστοριών και προφανώς οι ιστορίες είναι 20. Δεν ήταν πολύ ευφάνταστος ίσως αλλά ήθελα κάτι ξεκάθαρο για τον τίτλο, και αυτό είχα σκεφτεί ήδη από όταν μου γεννήθηκε η ιδέα της συλλογής.
Ποια υπήρξε η αφορμή για τη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου;
Η έμπνευση για τις ιστορίες ήταν τα τραύματα του παρελθόντος αλλά και ορισμένοι δικοί μου άνθρωποι. Κυρίως άνθρωποι που έβλεπα να δίνουν έναν δικό τους αγώνα. Η αφορμή για τις ιστορίες μπορεί να ήταν το οτιδήποτε. Οι εικόνες γύρω μου με κινητοποιούν αρκετά.
Μιλήστε μας αναλυτικότερα για το περιεχόμενο της συλλογής σας.
Είναι 20 διηγήματα με δολοφονίες, αυτοκτονίες, εκδίκηση, απόγνωση, αλκοολισμό, εγκατάλειψη αλλά και δίψα για ζωή… Όλα τα καλά! Σε κάποιες ιστορίες επεξεργάζομαι επίσης μύθους και παραμύθια ενώ υπάρχει και ένα ιστορικού χαρακτήρα διήγημα που αναφέρεται στην εξόντωση των Εβραίων (συγκεκριμένα της πόλης μου, της Θεσσαλονίκης). Δεν μπορώ να πω ότι με απασχολεί αρκετά ο ρεαλισμός σε αυτά που γράφω. Ίσως (ίσως και όχι) πει κανείς σε ορισμένα σημεία, όπως όταν βλέπουμε ταινίες, «Ναι καλά, σιγά να μην μπορεί να γίνει αυτό». Δεν έχει σημασία για ’μένα. Το θέμα ήταν να ειπωθούν οι ιστορίες. Η γραφή είναι αρκετά ποιητική. Γράφω και πολλή ποίηση όπως σας είπα ήδη. Έχω χρησιμοποιήσει διάφορες τεχνικές όσον αφορά στην αφήγηση ενώ πολύ σημαντική είναι και η πλοκή, θέλω να υπάρχει κάποια ανατροπή. Γι’ αυτό και δεν μπορώ ποτέ να πω πολλά για τις ιστορίες μου. Αυτό που μπορώ να πω σίγουρα είναι ότι, όπως φανερώνει κι ο τίτλος, το κοινό όλων των διηγημάτων είναι ο θάνατος. Πολλές φορές πεθαίνει ο κεντρικός χαρακτήρας ενώ άλλες φορές, εκείνος-η είναι αυτός που προκαλεί τον θάνατο. Άλλες ιστορίες είναι δραματικές ενώ υπάρχει και μια δόση μαύρου χιούμορ. Είναι ο κυνισμός που σας έλεγα πιο πριν…
Ο θάνατος όσο κι αν εμφανίζεται επιβλητικός τις περισσότερες φορές, δεν είναι καθόλου δημοφιλής. Υπερνικά την παρουσία του η ζωή, ακόμα κι αν χρειαστεί προκειμένου να επιβιώσει να κινηθεί ύπουλα και καταστρεπτικά. Γιατί συμβαίνει αυτό; Τι μας λένε οι ιστορίες σας;
Θεωρώ ότι όποιος έχει συνομιλήσει πολύ με τον θάνατο είναι περισσότερο σε θέση να μιλήσει ακριβώς για την ζωή. Όπως έχω γράψει σε ένα ανέκδοτο ποίημά μου «εκείνοι που ποθούνε την ζωή τους πιο πολύ είναι αυτοί που δεν την ζούνε». Καμία ιστορία θανάτου, άλλωστε, δεν είναι για θάνατο. Είναι όλες για την ζωή. Ο θάνατος είναι απλώς μια υπενθύμιση για όλους εμάς. Μια ενδιαφέρουσα συγκυρία είναι ότι μόλις έπαιξα σε μια ταινία μικρού μήκους της οποίας ο τίτλος έχει να κάνει ακριβώς με αυτό. Όταν ρωτάνε την Βιρτζίνια Γουλφ στην ταινία Οι ώρες (από το αγαπημένο μου ομώνυμο βιβλίο) «Γιατί πρέπει οπωσδήποτε κάποιος να πεθάνει;», εκείνη απαντάει: «Για να εκτιμήσουν οι υπόλοιποι την ζωή».
Πόσο χρόνο σας πήρε για τη συγγραφή του βιβλίου σας αυτού;
Άρχισα να γράφω πριν από 20 χρόνια. Για να «βοηθήσω» όποιον είναι αρκετά τρελός ώστε να θέλει να δει την εξέλιξη της γραφής μου μέσα στα επόμενα 18-20 χρόνια, η πρώτη ιστορία μου ήταν το διήγημα «Ο άνεμος». Νομίζω ότι από τους χρόνους αυτούς καταλαβαίνετε ότι δεν το είδα ποτέ επαγγελματικά.
Ποια μηνύματα περνούν οι ιστορίες σας στον αναγνώστη;
«Ένα νόημα και μία αξία έχουνε οι ιστορίες: να λένε στους ανθρώπους πως είμαστ’ όλοι ίδιοι. Όλοι έχουμε περάσει τις ίδιες αγωνίες, ίδιες χαρές και πόνους. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, όλοι μας έχουμ’ υποφέρει. Κάπως έτσι παύεις να ’σαι και τόσο μόνος όσο νόμιζες.» Αυτό το γράφω στο βιβλίο. Οι ιστορίες είναι κατά κάποιον τρόπο μια επεξεργασία της μοναξιάς και της ματαίωσης. Ίσως αυτό να λειτουργήσει και για τους αναγνώστες. Νομίζω ότι όλοι γράφουμε, παίζουμε, τραγουδάμε κλπ ή διαβάζουμε, βλέπουμε, ακούμε για να μην νιώθουμε μόνοι, για να μοιραστούμε κάτι από εμάς με τους άλλους ή να μοιραστούμε αυτά που νιώθουν οι άλλοι. Αυτό είναι το μεγαλείο της τέχνης, της δημιουργίας, και της συμμετοχής μας σε αυτήν με οποιονδήποτε τρόπο. Και μέσω αυτής έχουμε μια πιθανότητα να νιώσουμε ίσως και λίγο καλύτερα για εμάς.
Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται το βιβλίο; Μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;
Οι ιστορίες έχουν ένα βαθύτερο νόημα που αγγίζει κάθε ηλικία. Σε πολλές το βασικό θέμα είναι η μοναξιά και η θέληση για ζωή, η πάλη για επιβίωση. Αυτά σίγουρα, καλώς ή κακώς, θα αφορούν πολλούς εφήβους. Άλλωστε σε εμένα όταν ήμουν έφηβος αναφέρονται κυρίως οι ιστορίες. Ίσως λόγω θεματολογίας όμως, μιας υπάρχουν κάποιες σκληρές ιστορίες, ίσως να μην ενδείκνυται για εφήβους. Πλέον βέβαια οι έφηβοι έχουν πρόσβαση σε πολύ φρικτά πράγματα οπότε δεν είμαι σίγουρος τι κακό μπορεί να κάνει ένα βιβλίο… Δεν είναι εξάλλου σε καμία περίπτωση ένα βιβλίο τρόμου με σκοπό να τρομάξει. Ούτε είναι βέβαια όλα τα διηγήματα «θρίλερ».
Εκδόσεις «Βακχικόν» αυτή τη φορά. Ποιες οι εντυπώσεις σας από τη μέχρι τώρα συνεργασία σας;
Η συνεργασία μας είναι πολύ καλή και προς το παρόν τουλάχιστον (δεν ξέρω στο μέλλον (γέλια) ασχολούνται αρκετά με το βιβλίο. Χωρίς να σημαίνει βέβαια ότι δεν υπήρχαν διαφωνίες. Καλώς ή κακώς έχω σπουδάσει φιλολογία, μετάφραση, έχω ασχοληθεί με την επιμέλεια-διόρθωση κειμένων οπότε ξέρω αρκετά καλά τι γράφω, πώς το γράφω και γιατί. Οι εκδοτικοί έχουν τους κανόνες τους φυσικά. Υπήρξε αμοιβαία κατανόηση όμως.
Επόμενα συγγραφικά βήματα κάνετε ή είναι πολύ νωρίς ακόμα;
Κρατιέμαι για να μην τα βγάλω όλα! (γέλια). Έχω 2-3 ποιητικές συλλογές που θέλω να βγάλω. Θεωρώ ότι ήρθε η ώρα να κυκλοφορήσει επιτέλους η πρώτη συλλογή που έγραψα όταν είχα μετακομίσει στο Λονδίνο, το 2012. Και θέλω κάποια στιγμή να βγάλω κι ένα βιβλίο για την Επανάσταση του '21 βασισμένο στο πόντκαστ μου Ελλάδα, ιστορία, λογοτεχνία. Μέχρι τότε μπορείτε να το ακούτε.
Μια ευχή σας για το μέλλον που θα θέλατε να πραγματοποιηθεί;
Η κυρίαρχη ευχή μου είναι να τα καταφέρω ως ηθοποιός. Αυτή είναι η μεγαλύτερή μου αγάπη. Εννοείται πως θέλω να έχουν απήχηση και αυτά που δημιουργώ. Γράφω και στίχους για τραγούδια. Θα ήθελα πολύ κάποια μέρα να τα μελοποιήσει κάποιος. Για όποιον δεν κατάλαβε, ψάχνω συνθέτη! (γέλια) Φυσικά θέλω να αγαπήσει ο κόσμος και τα βιβλία μου. Αλλά τα πράγματα είναι τόσο απρόβλεπτα. Πολλές φορές «εντυπωσιάζομαι» από αυτά που εντυπωσιάζουν το ευρύ κοινό… Βέβαια ούτε η ποίηση ούτε τα διηγήματα με θέμα τον θάνατο είναι για το «ευρύ κοινό». Έχει και το κοινό τα δίκια του… (γέλια)
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Με βρίσκει υπερβολική… Βρίσκω την ευτυχία πλάι του υπερβολικά μακρινή. Βουρκώνω. Με σφίγγει στην αγκαλιά του. Προς στιγμήν ανησυχώ μήπως δεν επιτρέπεται ούτε αυτό. Αφοπλιστικά και αναπάντεχα με ρωτάει γιατί είμαι πάντα τόσο λυπημένη. Ξαφνιάζομαι… Νόμιζα ότι μαζί του τα κατάφερνα και φαινόμουν ευτυχισμένη. Ήμουν ευτυχισμένη… Μου λέει ότι έχω πολύ μεγάλα μάτια, πολύ εκφραστικά. Πρέπει να είμαι πολύ θλιμμένος άνθρωπος και δεν καταλαβαίνει γιατί. Σιωπή. Δεν ήθελε να φανεί αδιάκριτος· θα έχω τους λόγους μου… Που δεν θα τους μάθει. Που θέλω έτσι απλά να του παραδοθώ και να του πω τα πάντα μα δεν θα πω όμως τίποτα. Κάτι τέτοια κάνουν τους άλλους να με λένε «μυστηριώδη», «ενδιαφέρουσα» κι ένα σωρό αηδίες. Εγώ είμαι απλά συναισθηματικά ανάπηρη. Αυτό που για ’κείνους είναι μυστήριο, για ’μένα είν’ η αδυναμία μου να εκφράσω τον πόνο μου και να τους δείξω ποια είμαι, γιατί αν το κάνω θα φανώ αδύναμη. Και κάτι τέτοιο είναι α-νε-πί-τρε-πτο.
Κύριε Ντοβλέτη, σας ευχαριστώ και πάλι για την κουβέντα μας και σας εύχομαι καλή και δημιουργική συνέχεια σε ό,τι κι αν κάνετε.
Εγώ σας ευχαριστώ πολύ για τις ενδιαφέρουσες ερωτήσεις, που μου δίνουν ώθηση να καταλάβω κι εγώ ο ίδιος το βιβλίο μου καλύτερα…
Βιογραφικό:
Ο Ονούφριος Ντοβλέτης γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη και σε ηλικία 10 ετών μετακόμισε στην Αθήνα. Η αγάπη του για το θέατρο, τον κινηματογράφο, τις γλώσσες και το γράψιμο φάνηκε από μικρή ηλικία, μιας και ήδη από το δημοτικό ασχολούνταν με παραμύθια και ποιήματα. Μέχρι τώρα έχει μελετήσει οκτώ γλώσσες, ενώ έχει σπουδάσει Μετάφραση, Ιστορία και Αρχαιολογία αλλά και Υποκριτική στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Είναι ηθοποιός, ξεναγός και έχει δημιουργήσει δύο πόντκαστ με ιστορικό-λογοτεχνικό περιεχόμενο (Ελλάδα, ιστορία, λογοτεχνία και Not another Greek history podcast), με αφιερώματα στη Μικρασιατική Καταστροφή, στον Καβάφη, στην Ελληνική Επανάσταση κ.ά.
Αν και ξεκίνησε γράφοντας διηγήματα, πλέον εκφράζεται με ποίηση και στίχους (για τραγούδια). Ως τώρα έχουν κυκλοφορήσει οι ποιητικές του συλλογές Ένας νέος δίχως νέα (εκδόσεις Παρουσία 2018) και Θάνατος στην Ελλάδα (ιδιωτική έκδοση 2021), ενώ ποιήματά του έχουν διακριθεί σε πανελλήνιους διαγωνισμούς. Το βιβλίο Θανάτου 20 ιστορίες θα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, η μοναδική συλλογή διηγημάτων του.
0 Σχόλια