Βιβλιοκριτική: "Ο επιζών" της Μαρίλλης Διαμαντή

Σελίδες: 142
Ημ. Έκδοσης: Μάιος 2024
ISBN: 978-960-616-394-4

Εκδόσεις: Αγγελάκη

Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Είναι πολλά τα βιβλία που γράφηκαν για τη γερμανική κατοχή και τα δεινά που προκάλεσε ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος. Ιστορικά βιβλία, άρθρα, μελέτες, μαρτυρίες, όλα σε συνδυασμό με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, αλλά και ηχητικό-οπτικό, αποσπάσματα εφημερίδων και περιοδικών, προσωπική και πολιτική αλληλογραφία ολοκληρώνουν την ιστορική πραγματικότητα μιας εποχής που έπληξε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και άφησε ανοιχτά τραύματα μνήμης ως ιστορική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Ακόμα και τα αμέτρητα ιστορικά μυθιστορήματα, που συνδυάζουν με υπευθυνότητα και προσοχή ιστορία και μυθοπλασία μαζί, κουβαλούν μια μεγάλη δόση αλήθειας, που στόχο έχει όχι απλά να καταδείξει το έσχατο σκαλοπάτι αξιοπρέπειας στο οποίο είναι ικανός να φτάσει ο φιλόδοξος άνθρωπος, αλλά ταυτόχρονα να αποτελέσει άλλο ένα παράδειγμα αποφυγής και παράλληλα έναν φόρο τιμής για τους ανθρώπους που βασανίστηκαν και χάθηκαν άδικα, για εκείνους που πάλεψαν για τα σύνορα της πατρίδας τους, για εκείνους που η ελευθερία στάθηκε ύψιστο ιδανικό, άξιο για τη θυσία του εαυτού τους.

Μέσα σε όλα αυτά τα βιβλία συμπεριλαμβάνονται και τα ιστορικά αφηγήματα. Τα βιβλία αυτά δεν αποτελούν κατ’ ανάγκη προσωπικές μαρτυρίες των ίδιων των ηρώων που σώθηκαν ως εκ θαύματος από βέβαιο θάνατο. Ωστόσο, όποιοι κι αν είναι οι συγγραφείς τους, χρησιμοποιούν αρκετές από αυτές τις μαρτυρίες ως χρήσιμο ιστορικό υλικό για να συνθέσουν έπειτα το παζλ μιας σκοτεινής πλευράς του παρελθόντος, με σκοπό την εξύψωση της αλήθειας και την ταυτόχρονη αποφυγή οποιασδήποτε παραπληροφόρησης, επιλεκτικής απόκρυψης γεγονότων ή και επιτηδευμένης πλάνης των αναγνωστών τους για λόγους συμφέροντος. Το ιστορικό αφήγημα εν ολίγοις αποτελεί ειλικρινής κατάθεση ψυχής ανθρώπων που έζησαν είτε από κοντά τους ήρωες του πολέμου είτε άκουσαν γι’ αυτούς από συγγενικά τους πρόσωπα είτε επηρεάστηκαν από αυτούς και τη στάση ζωής τους και επιθυμούν σοβαρά και υπεύθυνα να καταγράψουν τη διαδρομή τους στο χαρτί, ώστε να μη χαθεί ποτέ στα βάθη του χρόνου η μεγάλη τους συμβολή στην πατρίδα.

Ένα τέτοιο ιστορικό αφήγημα αποτελεί και το βιβλίο της Μαρίλλης Διαμαντή με τίτλο «Ο επιζών - Μια δεύτερη ευκαιρία» που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2024 από τις εκδόσεις «Αγγελάκη». Ένθερμη για την ιστορία του τόπου μας, μέλος του Oral History Society και του American Historical Association, η συγγραφέας καταθέτει το δικό της σημαντικό λιθαράκι ως ένα ακόμα ιστορικό αποτύπωμα μιας εποχής που πέρασε, ωστόσο σφράγισε όλη την μετέπειτα πορεία και εξέλιξη της Ελλάδας και όχι μόνο. Πρωταρχικός της στόχος, καθώς φαίνεται και μέσα από το βιβλίο της και το προλογικό της σημείωμα, είναι να τιμήσει τους προγόνους της, αυτούς που αγωνίστηκαν με ανιδιοτέλεια σε καιρό πολέμου και κατοχής για το καλό της πατρίδας τους, τους δικούς της πατριώτες, που έφυγαν νωρίς από τη ζωή χωρίς πρώτα να προλάβουν να ζήσουν τη νιότη τους, χωρίς πρώτα να προλάβουν να δημιουργήσουν οικογένεια και απογόνους, που όμως η ιστορία τους και η στάση ζωής τους αποτέλεσαν και εξακολουθεί να αποτελεί παράδειγμα ηρωισμού για τις επόμενες γενιές, πρότυπο ανθρώπων που μάχονται για τα ιδανικά της πατρίδας τους και που για κανέναν λόγο δεν πρέπει η θυσία τους και ο πατριωτισμός τους να ξεχαστούν στην πορεία του χρόνου.

Το μήνυμά του βιβλίου είναι ηχηρό. Ο πόλεμος είναι καταστροφικός από κάθε άποψη. Και φυσικά, έχει ολέθριες συνέπειες για όλους τους εναπομείναντες, είτε νικητές είτε νικημένους. Γι’ αυτό και πρέπει να μένει άσβεστη η μνήμη των δεινών, όσο κι αν πονά σαν ανοιχτή πληγή η αναδρομή στο παρελθόν, όσο κι αν ντροπιάζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπειά μας το έγκλημα, ο φανατισμός, το μίσος και ο παραλογισμός των ένθερμων μιας ανεξέλεγκτης επεκτατικής πολιτικής δίχως ηθικούς φραγμούς και ανθρώπινα συναισθήματα.

Ο επιζών της Μαρίλλης Διαμαντή είναι ο πατέρας της Παύλος. Είναι ο δικός της μεγάλος ήρωας, αυτός που κατάφερε να αντέξει τα δεινά του Β’ παγκοσμίου πολέμου και της γερμανικής κατοχής, που κινδύνεψε για τη σωτηρία της πατρίδας του, που είδε τους οικείους του να φεύγουν με βίαιο τρόπο μπροστά στα μάτια του, που σώθηκε ο ίδιος από βέβαιο θάνατο ως από θαύμα, για να συνεχίσει έπειτα τη γενιά του, κουβαλώντας σαν μεγάλο σταυρό στην πλάτη του τις φρικτές μνήμες που στιγμάτισαν την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα του και καθόρισαν όλη την μετέπειτα ζωή του. Είναι ο πατέρας της Παύλος που κατάφερε να γλιτώσει από τον πόλεμο, μα που όμως ο πόλεμος δεν τον απαρνήθηκε ποτέ για το υπόλοιπο της ζωής του. Οι μνήμες από αυτόν πάντα τον ακολουθούσαν και τον συντρόφευαν σιωπηλά και βασανιστικά. Όπως ακριβώς έκαναν οι τύψεις και οι ενοχές του. Δυνάστευαν αλύπητα τα σωθικά του για όλους εκείνους που δεν επέζησαν για να χαρούν την πολυπόθητη ελευθερία της πατρίδας τους μαζί του, για τα αδέρφια του που έχασε μπροστά στα μάτια του σκληρά και απάνθρωπα, για τον αβάσταχτο πόνο των γονιών του που θρήνησαν τόσα χαμένα παιδιά στη δική τους ζωή, για τους συναγωνιστές του που δεν κατάφεραν να ζήσουν ενώ εκείνος έζησε και προχώρησε το βήμα του παρακάτω, για τους σωτήρες του που του χάρισαν μια δεύτερη ευκαιρία ζωής και πάλεψαν σκληρά για να το καταφέρουν.

Το βιβλίο «Ο επιζών - Μια δεύτερη ευκαιρία» της Μαρίλλης Διαμαντή αποδίδει φόρο τιμής σε έναν πραγματικό ήρωα, τον πατέρα της, αλλά και σε για πολλούς άλλους ήρωες ακόμα, τους αφανείς ήρωες της πατρίδας μας, στους οποίους όλοι εμείς χρωστάμε την ελευθερία μας.

Πολλά συγχαρητήρια στη συγγραφέα που κατάφερε να κρατήσει άσβεστη τη μνήμη μιας σκοτεινής πλευράς της ιστορίας μας, προσφέροντας στον αναγνώστη ένα σπουδαίο έργο μνήμης που χαρακτηρίζεται από ιστορική ακρίβεια, σοβαρότητα και υπευθυνότητα.

Ένα βιβλίο για μικρούς και μεγάλους, ευκολοδιάβαστο και ολιγοσέλιδο συνάμα, αρκετά περιγραφικό ωστόσο και με γρήγορη πλοκή, με πλούσιο συνοδευτικό φωτογραφικό υλικό και χρήσιμες ιστορικές αναφορές, που αξίζει οπωσδήποτε να διαβαστεί.

Ας είναι καλοτάξιδο!

Περισσότερα για τον συγγραφέα και το βιβλίο: εδώ