Βιβλιοκριτική: "Πες τα, ρε μάνα" της Αρτέμιδας Πλανάκη | Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Σελίδες: 182
Σχήμα: 17 x 24
ISBN: 978-618-5838-17-1
Χρόνος Έκδοσης: 02/2025
Εκδόσεις: Λογό_τυπο

Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Η Άρτεμις Πλανάκη είναι εκπαιδευτικός και βραβευμένη συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, με αξιόλογο έργο στο βιογραφικό της. Το 2025 μας εκπλήσσει ευχάριστα, καθώς κάνει μια απότομη στροφή στη συγγραφική της πορεία, παρουσιάζοντας μια άλλη πλευρά του εαυτού της μέσα από το πρώτο της βιβλίο για ενήλικες, που όμως δεν αποτελεί μια τυχαία συγκυρία. Η κίνησή της απορρέει, όπως κι η ίδια δηλώνει στο βιογραφικό της σημείωμα, «από την αγάπη της για τη γυναίκα και τη μάνα».

Φέροντας τον χαρακτηριστικό και χιουμοριστικό φαινομενικά τίτλο «Πες τα, ρε μάνα», το βιβλίο της, το οποίο κυκλοφορεί από τον Ιανουάριο του 2025 από τις εκδόσεις «ΛΟΓΟ_ΤΥΠΟ» αποτελεί μια βαθιά εξομολογητική κατάθεση ψυχής με θέμα τη μητρότητα, προερχόμενη από ενδελεχή έρευνα, μελέτη και σχολαστική επεξεργασία δεδομένων.

Πενήντα οκτώ μητέρες δίνουν τις δικές τους απαντήσεις για το επίμαχο θέμα, συμπληρώνει στο εξώφυλλό του η συγγραφέας, εισάγοντας εύλογα τον υποψήφιο αναγνώστη της στο περιεχόμενο των όσων περιέχονται στο εσωτερικό του βιβλίου της.

Ποια είναι τελικά η Ελληνίδα μάνα, η σύγχρονη μεγάλη ηρωίδα για την οποία τόσος λόγος γίνεται στις μέρες μας, δίνοντας την εντύπωση σε όλους μας ότι διαφέρει κατά πολύ από τις υπόλοιπες μανάδες του κόσμου; Είναι η παρουσία της ένα σπάνιο φαινόμενο διαφορετικότητας ή μήπως τα όσα βιώνει η ίδια στην καθημερινότητά της είναι συνήθη βιώματα των μανάδων ανεξαρτήτως γεωγραφικής προέλευσης και κοινωνικής τάξης;

Το βιβλίο της Αρτέμιδας Πλανάκη είναι αφιερωμένο «σε όλες τις μάνες που επιβίωσαν μέσα σε δύσκολες καταστάσεις, όπως φτώχεια, προσφυγιά, κακοποίηση, ξυλοδαρμούς, ύβρεις, απόρριψη από τον κοινωνικό περίγυρο, αλλά άντεξαν». Είναι αφιερωμένο σε όλες αυτές τις ηρωίδες του κόσμου που έχουν πάντα προτεραιότητα τα παιδιά τους και τη δική τους ζωή. Είναι αφιερωμένο σε όλες αυτές που αποτελούν το πιο ασφαλές προσωπικό καταφύγιο για τα παιδιά, η μεγάλη κι ανοιχτή αγκαλιά που τους παρέχει πάντα δύναμη και ασφάλεια, ενώ παράλληλα τους ενθαρρύνει σε κάθε βήμα τους με προορισμό την προσωπική τους εξέλιξη κι επιτυχία.

Είκοσι συγκεκριμένες ερωτήσεις που αφορούν τη μητρότητα διανέμονται σε πενήντα επτά μανάδες, με την ίδια τη συγγραφέα να αποτελεί την πεντηκοστή όγδοη μάνα, και ζητούν τις δικές τους ξεχωριστές απαντήσεις.

Ανάμεσα στις ερωτήσεις αυτές είναι και οι ακόλουθες:

· Άλλαξες ως άνθρωπος όταν έγινες μητέρα; Το παρατηρείς εσύ ή είναι σχόλια από το κοινωνικό σου περιβάλλον;

· Πώς είναι η καθημερινότητα με παιδί-παιδιά; Αισθάνεσαι διαφορετικά;

· Τι θεωρείς εύκολο και τι δύσκολο στη μητρότητα;

· Σε επηρεάζουν σχόλια ή άτομα στο μεγάλωμα των παιδιών σου;

Η συγγραφέας φροντίζει οι απαντήσεις που έχει πλέον στη διάθεσή της να δοθούν στον αναγνώστη της με τη μορφή ενιαίου κειμένου, ώστε η ανάγνωσή τους να είναι πιο ευχάριστη από μέρους του και πιο ανεμπόδιστη. Πράγματι, τα καταφέρνει περίφημα, μιας και η συγγραφική της δεινότητα συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη του έργου της και φέρνει στο προσκήνιο το πολυπόθητο αποτέλεσμα. Το βιβλίο της αναμφισβήτητα είναι ένα έργο ζωής, μια ουσιαστική μελέτη και έρευνα που προορίζεται για βαθύτερη φιλοσοφική ανάλυση και έντονο υπαρξιακό προβληματισμό.

Το κυρίως μήνυμα που επιχειρεί να περάσει μέσα από το βιβλίο της διαφαίνεται ξεκάθαρα. «Όλες οι μάνες βιώνουμε αντίστοιχα συναισθήματα, αλλά δεν τολμούμε να το παραδεχτούμε». Ο λόγος της άρνησης θα φανεί παρακάτω. Ποια όμως είναι τα συναισθήματα αυτά; Μα τα πιο εύλογα φυσικά, τα πιο ανθρώπινα και τα πιο σημαντικά: ευτυχία, αγάπη, νοιάξιμο, φροντίδα, χαρά, τρυφερότητα, πληρότητα, ωριμότητα, συγκίνηση, μαγεία, ευλογία και παράλληλα με αυτά αγωνία, ευθύνη, δυσκολία, υπομονή, κατανόηση, αφοσίωση, δέσμευση, ενσυναίσθηση και πολλά άλλα ακόμα που περιγράφονται σχολαστικά και δικαιολογούν απόλυτα την ύπαρξή τους στην κατά τα άλλα ήρεμη και ομαλή καθημερινότητα των μανάδων.

Απ’ όλα τα παραπάνω διαφαίνεται ότι η μάνα είναι ο απόλυτος συνδετικός κρίκος ζωής, ο άνθρωπος που εξασφαλίζει τη συνέχεια του ανθρώπου στον κόσμο. Είναι ανώτερο ον, το πιο σημαντικό απ’ όλα τα όντα της γης. Γι’ αυτό και αξίζει κάθε σεβασμός στο πρόσωπό της και κάθε επιβράβευση για το πολύτιμο και σπουδαίο έργο που επιτελεί ακατάπαυστα κι ακούραστα, εφ’ όρου ζωής. Κι αν για πολλούς θεωρείται αυτονόητη η προσφορά της στην κοινωνία ή και ασήμαντη και μηδαμινή ακόμα, πλανάται οικτρά. Η συγγραφέας αποδεικνύει μέσα από το βιβλίο της το αντίθετο. Πόσο μάλλον στην εποχή του σήμερα που καλείται να ανταποκριθεί σε πολλούς ρόλους ταυτόχρονα και κυρίως στον ρόλο της εργαζόμενης μητέρας, της αφοσιωμένης συζύγου και της καλής νοικοκυράς.

Η εμπειρία των πενήντα οκτώ μανάδων δεν αποτελεί τυχαία κατάθεση ψυχής. Στόχο έχει να επισημάνει τον πολύπλοκο και δύσκολο ρόλο της μάνας, ώστε να της εξασφαλιστεί πια ο απαιτούμενος σεβασμός στο πρόσωπό της. Η αξία της μέσα στην κοινωνία είναι μεγάλη, ακόμα κι αν η κοινωνία την αντιμετωπίζει πολλές φορές με καχυποψία, διαιωνίζοντας ανακρίβειες και λανθασμένα στερεότυπα πάντα εις βάρος της και πάντα με δόλο. Ο σεβασμός, όμως, δεν πρέπει να στηρίζεται μονάχα στα λόγια αλλά και στις πράξεις. Ενίσχυση χρειάζεται σε όλα τα επίπεδα η μάνα ώστε να συνεχίσει δυναμικά να ανταποκρίνεται επάξια στον σπουδαίο ρόλο της. Εκείνη είναι υπεύθυνη για τη διαμόρφωση μιας υγιούς κοινωνίας, πιο αρμονικής και πιο ανθρώπινης κι αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ.

Το βιβλίο στο τέλος φιλοξενεί ολόκληρο το ερωτηματολόγιο της συγγραφέως δίνοντας την ευκαιρία στη γυναίκα-μάνα αναγνώστρια να το συμπληρώσει κι η ίδια, καταθέτοντας έτσι τις δικές της προσωπικές εμπειρίες και τα δικά της συναισθήματα, με σκοπό το μοίρασμα και τη συναισθηματική αποφόρτιση. Στον επίλογο του βιβλίου τα συμπεράσματα της συγγραφέως είναι διάχυτα. Η φωνή της είναι η φωνή όλων των μανάδων του σήμερα κι αυτό γίνεται ξεκάθαρα αντιληπτό στον αναγνώστη.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι το βιβλίο της Αρτέμιδας Πλανάκη προσδοκά στην καταπολέμηση του συντηρητικού πατριαρχικού πνεύματος που ακόμα υπάρχει στην κοινωνία της χώρας που ζούμε, με απώτερο σκοπό την εστίαση στον σημαντικό ρόλο της μητρότητας και στην πολύπλευρη αναντικατάστατη συμβολή της.

Ο τίτλος του βιβλίου είναι, αν μη τι άλλο, καθαρά συμβολικός και προτρεπτικός. Παρότι εκ πρώτης όψεως και όχι άδικα εμπεριέχει την ειρωνεία και τον χλευασμό, στη συγκεκριμένη περίπτωση της χρήσης του λειτουργεί αντίστροφα. Μίλα, προτρέπει η συγγραφέας τη γυναίκα-μάνα. Διεκδίκησε τον σεβασμό που σου αξίζει, τη στήριξη και την αγάπη και μη φοβάσαι.

Πολλά συγχαρητήρια στην Αρτέμιδα Πλανάκη για το νέο της πνευματικό πόνημα, καθώς και στους μαθητές του ΕΠΑΛ Ακρωτηρίου Χανίων για τα υπέροχα σκίτσα που το συνοδεύουν. Συνίσταται ανεπιφύλακτα προς ανάγνωση όχι μόνο από τις γυναίκες γενικότερα, αλλά και από τους άντρες. Ας είναι καλοτάξιδο!