Η Σοφία Βόικου είναι μια καταξιωμένη Θεσσαλονικιά μυθιστοριογράφος με πλούσιο συγγραφικό έργο στο βιογραφικό της. Αρκετά πρόσφατα κυκλοφόρησε το νέο της βιβλίο, το εντέκατο κατά σειρά έκδοσης, από τις εκδόσεις «Ψυχογιός», με τίτλο «Ο κήπος των μικρών Θεών». Θα μας μιλήσει σήμερα γι' αυτό στις Τέχνες (και όχι μόνο γι' αυτό) στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Βόικου, τι είναι αυτό που σας συναρπάζει στη συγγραφή και την υπηρετείτε με πάθος;
Θα έλεγα το ταξίδι, το άγνωστο… Ξεκινάω με μία βασική ιδέα στο μυαλό και κατά τη διάρκεια της συγγραφής όλα αλλάζουν. Ήρωες που πίστευα πως θα παίξουν σημαντικό ρόλο, εξαφανίζονται μετά από μερικές σελίδες και άλλοι που πίστευα πως θα εμφανιστούν σε μια σκηνή, γίνονται σχεδόν πρωταγωνιστές. Όλη αυτή η δυναμική διαδικασία σε συνδυασμό με τις νέες ανακαλύψεις κατά τη διάρκεια της έρευνας, με συναρπάζει.
Τι μπορεί να αποτελέσει συνήθως έμπνευση για εσάς; Προκύπτει μετά από επιμονή ή τυχαία όπως τυχαία προκύπτουν πολλά πράγματα στη ζωή μας συνήθως;
Με εξαίρεση ίσως το πρώτο μου βιβλίο, σε όλα τα επόμενα η έμπνευση ήρθε τυχαία. Ένα ντοκιμαντέρ που είδα, μία έκθεση που επισκέφτηκα, η ατμόσφαιρα μιας πόλης, ένα νομικό χαρτί που έφτασε στα χέρια μου, ένα όνειρο… ποτέ δεν ξέρω ποια μπορεί να είναι η επόμενη πηγή έμπνευσής μου. Όσες φορές προσπάθησα να εκβιάσω την έμπνευση, εκείνη μου γύρισε την πλάτη.
Είναι η φαντασία καθοριστικός παράγων για τη δημιουργία; Ποια η γνώμη σας ως δημιουργός που έχετε διαγράψει μια αξιόλογη πορεία στον χώρο των γραμμάτων μέχρι σήμερα;
Για τη συγγραφή ενός μυθιστορήματος, θα έλεγα πως ναι. Η φαντασία παίζει σημαντικό ρόλο. Τώρα για τη συγγραφή ενός ιστορικού συγγράμματος ή ενός δοκιμίου ή για τη δημιουργία ενός ρεαλιστικού πίνακα, όχι. Εκεί παίζουν πρωταρχικό ρόλο αλλά πράγματα.
Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι με την ολοένα και αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου διαβάζουν βιβλία στις μέρες μας ή το διαδίκτυο και η επίδρασή του έχουν εξαλείψει εντελώς το ενδιαφέρον τους για την τροφή του πνεύματος και της ψυχής τους;
Το διαδίκτυο και κυρίως τα social media έχουν επηρεάσει αρνητικά την ανάγνωση. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία σταθερή μείωση στην αγορά του βιβλίου, όμως οι Έλληνες ποτέ δεν ήταν πρωταθλητές στο συγκεκριμένο «άθλημα». Δεν μου αρέσει να δαιμονοποιώ το μέσο, θεωρώ πως βρισκόμαστε σε μία μεταβατική εποχή, το μέλλον θα δείξει. Από γενέσεως του κόσμου, ο άνθρωπος λατρεύει τις ιστορίες, οπότε πιστεύω πως με κάποιον τρόπο, ο τρόπος να λέμε ιστορίες δεν θα χαθεί.
Τι παίζει σημαντικότερο ρόλο στην εμπορικότητα ενός βιβλίου κατά τη γνώμη σας, η θεματολογία του, το είδος του ή το όνομα του συγγραφέα που το συνοδεύει;
Το όνομα του συγγραφέα σαφώς παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Ένας πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας δεν μπορεί να αναμετρηθεί στην εμπορικότητα με έναν ήδη γνωστό συγγραφέα. Η θεματολογία επίσης παίζει κάποιο ρόλο ανάλογα με την εποχή. Και στο βιβλίο, υπάρχουν μόδες. Μετά την επιτυχία του «Κώδικα Da Vinci» του Dan Brown, υπήρξε μια ιδιαίτερη άνθηση του είδους. Ωστόσο, δεν υπάρχει μαγική συνταγή για το ποιο βιβλίο θα γίνει εμπορική επιτυχία. Εάν υπήρχε, όλοι οι συγγραφείς θα έγραφαν αποκλειστικά και μόνο best sellers.
Το συγγραφικό σας έργο λαμβάνει μεγάλης αποδοχής από το αναγνωστικό κοινό. Πώς αισθάνεστε γι’ αυτό;
Χαίρομαι ιδιαίτερα όταν μου λένε πως ένα βιβλίο μου τους άρεσε ή τους άγγιξε. Όμως μέχρι εκεί. Η καθημερινότητά μου, η προσωπική μου και επαγγελματική μου ζωή δεν καθορίζονται από την αποδοχή των βιβλίων μου στο αναγνωστικό κοινό.
Όλα σας τα βιβλία αποτελούν πνευματικά σας παιδιά και αναμφισβήτητα τα αγαπάτε πολύ. Ωστόσο, τρέφετε ιδιαίτερη αδυναμία σε κάποιο από αυτά κι αν ναι, σε ποιο συγκεκριμένα και γιατί;
Δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο. Δύσκολη ή μάλλον ακατόρθωτη η επιλογή. Ωστόσο πάντα αισθάνομαι πιο πολύ συνδεδεμένη με το εκάστοτε τελευταίο μου βιβλίο. Εν προκειμένω, με τον «Κήπο των μικρών θεών».
Ποιο βιβλίο σας θα συστήνατε να διαβάσουν οπωσδήποτε οι αναγνώστες σας και για ποιο λόγο;
Δύσκολη ερώτηση. Θα άφηνα την επιλογή σε εκείνους. Σε όποιο βιβλίο, τους κάνει εκείνο το μαγικό «κλικ» ώστε να απλώσουν το χέρι τους και να το πάρουν από το ράφι.
Το νέο σας βιβλίο είναι και αυτό μυθιστόρημα και μάλιστα ιστορικό, κοινωνικό αλλά και αισθηματικό. Κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2025 από τις εκδόσεις «Ψυχογιός» και φέρει τον τίτλο «Ο κήπος των μικρών Θεών». Πρόκειται, όπως γράφετε και στο οπισθόφυλλο του βιβλίου σας για «ένα οδοιπορικό στη γοητευτική Θεσσαλονίκη των αρχών του εικοστού αιώνα. Ένα μυθιστόρημα εμπνευσμένο από τις αληθινές ιστορίες των ανθρώπων που έχασαν το πρόσωπό τους αλλά συνέχισαν να αγωνίζονται, να ονειρεύονται και να ερωτεύονται. Μια ιστορία για όλους εκείνους που κρύβουν τόση αγάπη μέσα τους ώστε να γίνονται «μικροί θεοί» για τους άλλους.» Μιλήστε μας περισσότερο γι’ αυτό. Τι θα διαβάσει ο αναγνώστης πιάνοντας το βιβλίο σας στα χέρια του;
Πρόκειται για την ιστορία του Στεφάν και της Ραχήλ. Ο Στεφάν είναι ένας Γάλλος στρατιώτης που αποβιβάζεται στη Θεσσαλονίκη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου μαζί με άλλους 400.000 στρατιώτες. Η Ραχήλ είναι μία νεαρή Εβραία, γέννημα – θρέμμα της Θεσσαλονίκης που έχει πάθος για την τέχνη της φωτογραφίας. Οι ζωές τους θα συναντηθούν εν μέσω πολέμου σε μια πόλη που ο πόλεμος δεν μοιάζει να την έχει αγγίξει: καφέ σαντάν, διασκέδαση, μουσικές. Μέχρι που ο Στεφάν θα βιώσει μία προσωπική τραγωδία. Θα χάσει το πρόσωπό του. Κι εκεί εμφανίζονται οι άνθρωποι – μικροί θεοί να τον βοηθήσουν να αλλάξει τη ζωή του.
Γιατί θελήσατε να ξεκινήσετε τη συγγραφή αυτού του δύσκολου κι επίπονου θεματολογικά έργου; Τι σας ενέπνευσε;
Η έμπνευση ήρθε όταν επισκέφτηκα την 59η Biennale της Βενετίας. Από όλα τα εντυπωσιακά εκθέματα, εμένα μου τράβηξε την προσοχή ένα μικρό και όχι ιδιαίτερα εντυπωσιακό έκθεμα στη γωνία μιας αίθουσας. Ήταν μία από τις μάσκες που κατασκεύασε η Anna Coleman Ladd για τους πληγωμένους στρατιώτες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Έμεινα ώρα πολλή να την κοιτάζω. Από την πρώτη στιγμή, ήξερα πως είχα το θέμα για το επόμενο βιβλίο μου. Ήθελα να κάνω γνωστή την ιστορία αυτών των ανθρώπων, μια ιστορία που μέχρι εκείνη τη στιγμή και η ίδια αγνοούσα.
Πώς προέκυψε ο τίτλος του βιβλίου σας, δεδομένου ότι η ιστορία σας δεν επικεντρώνεται τόσο στους ανθρώπους εκείνους που ως μικροί Θεοί έδιναν μια δεύτερη ζωή στους τραυματίες πολέμου για να ζήσουν ανθρώπινα και όχι δακτυλοδεικτούμενοι, αλλά στη ρομαντική ιστορία δύο νέων που έζησαν έναν ανείπωτο απαγορευμένο έρωτα κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου;
Εδώ θα διαφωνήσω λίγο. Δεν νομίζω πως το βιβλίο εστιάζει τόσο στη ρομαντική ιστορία των δύο νέων (που δεν είναι και τόσο ρομαντική) όσο στην εξέλιξη του Στεφάν: από που ξεκίνησε, ποια πορεία ακολούθησε και που έφτασε. Ο τίτλος προέκυψε γιατί όπως συμβαίνει και στη ζωή, μπορεί ένας άνθρωπος με μία μόνη πράξη του να μας αλλάξει τη ζωή. Έτσι κι εδώ μικροί – θεοί οι άνθρωποι που βοήθησαν τους άλλους να ξεπεράσουν τις πληγές τους και κήπος, γιατί ο κήπος είναι ένας τόπος που χαρίζει την ηρεμία και τη γαλήνη. Συμβολίζει τη ζωή.
Ο ρόλος της φιλίας φαίνεται να συμβάλει καθοριστικά για την εξασφάλιση της ευτυχίας του ήρωά σας Στεφάν. Υπάρχουν τελικά τέτοιες δυνατές φιλίες στην πραγματικότητα; Ο Αντρέ ήταν υπαρκτό πρόσωπο στην ιστορία του Στεφάν και της Ραχήλ;
Σαφώς και υπάρχουν τέτοιες δυνατές φιλίες, ιδίως όταν σφυρηλατούνται κάτω από δύσκολες συνθήκες. Ο Στεφάν και η Ραχήλ είναι πρόσωπα μυθιστορηματικά, κατ’επέκταση και ο Αντρέ.
Ποιο σημαντικό μήνυμα περνάτε μέσα από την ιστορία του βιβλίου σας;
Συνειδητά δεν μου αρέσει να περνάω συγκεκριμένα μηνύματα μέσα από τα βιβλία μου. Ο κάθε αναγνώστης καλείται να πάρει ό,τι ο ίδιος επιθυμεί. Ενίοτε και τίποτα. Εάν ωστόσο πρέπει να υπάρξει κάποιο μήνυμα, αυτό είναι πως όσες φορές κι αν πέσουμε, οφείλουμε στον εαυτό μας να σηκωθούμε.
Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται το βιβλίο σας κυρίως;
Είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Επομένως μπορούν να το διαβάσουν όσοι λατρεύουν το ιστορικό μυθιστόρημα ανεξαρτήτως ηλικίας.
Μιλήστε μας για το εκδοτικό σας σπίτι. Έντεκα βιβλία σας κυκλοφορούν πλέον από τις εκδόσεις «Ψυχογιός». Ποια τα συναισθήματά σας από τη μέχρι τώρα συνεργασία σας;
Από το πρώτο μου βιβλίο βρίσκομαι στην οικογένεια των εκδόσεων «Ψυχογιός». Ήταν οι άνθρωποι που με πίστεψαν από την πρώτη στιγμή. Νομίζω πως τα αισθήματα είναι αμοιβαία: εκτίμησης, σεβασμού και γιατί όχι αφοσίωσης.
Ετοιμάζετε κάτι νέο συγγραφικά αυτή την περίοδο;
Αυτή τη στιγμή, θέλω να απολαύσω λίγο το ταξίδι του «Κήπου των μικρών θεών» στο αναγνωστικό κοινό. Δεν γράφω κάτι τώρα. Μέχρι τη στιγμή που θα μου χτυπήσει την πόρτα η επόμενη ιδέα, η οποία ευτυχώς ή δυστυχώς δεν ξέρω πότε θα έρθει.
Μια ευχή σας για το μέλλον που θα θέλατε να πραγματοποιηθεί;
Υγεία, σωματική, ψυχική και πνευματική.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Κυρία Βόικου, σας ευχαριστώ πολύ για τη συζήτησή μας και σας εύχομαι μια καλή, δημιουργική και συναρπαστική συνέχεια.
Εγώ σας ευχαριστώ πολύ! Ήταν υπέροχη η συζήτησή μας!
Βιογραφικό:
Η ΣΟΦΙΑ ΒΟΪΚΟΥ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε γαλλική φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Ιστορία της Τέχνης στη Σχολή του Λούβρου. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές πάνω στην Επικοινωνία και τον Πολιτισμό των Χωρών της Μεσογείου στο Πανεπιστήμιο Sophia Antipolis της Γαλλίας. Από το 1997 δραστηριοποιείται επαγγελματικά στον χώρο της διαφήμισης και της επικοινωνίας, διευθύνοντας το δικό της δημιουργικό γραφείο. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά και ισπανικά. Είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά.
Διαβάστε τη βιβλιοκριτική μας για το μυθιστόρημα: εδώ
0 Σχόλια