Βιβλιοκριτική: "Το ημερολόγιο της μύγας" της Χριστίνας Μπαλκάμου | Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Συγγραφέας: Χριστίνα Μπαλκάμου

ISBN: 13 9789606157783
Εκδόσεις: ΑΡΜΟΣ
Χρονολογία Έκδοσης: Απρίλιος 2025
Σελίδες: 230

Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Τι είναι αυτό που ζητά ο άνθρωπος από τη ζωή του για να νιώσει ευτυχισμένος και πλήρης; Μα φυσικά να ακουστεί, να μην περάσει απαρατήρητος από δίπλα της δημιουργώντας την εντύπωση σε όλους και πρώτα απ’ όλα στον ίδιο του τον εαυτό ότι απλά δεν υπάρχει, δεν υπήρξε ποτέ. Ότι αποτέλεσε και αποτελεί μια σκιά, μια υποψία ύπαρξης που όμως δεν είναι και τίποτα το σημαντικό τελικά, δεν αξίζει την προσοχή κανενός, γι’ αυτό και αφήνεται στην τύχη της ήττας, την όποια τύχη μπορεί να λάχει σε αυτή την περίπτωση προκειμένου να διανύσει αθόρυβα και αδιάφορα τον δρόμο της φθοράς που ερήμην του όρισε για εκείνον η μοίρα.

Έναν τέτοιον χαοτικό και ριψοκίνδυνο δρόμο μιας ηρωίδας παγιδευμένης ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι θα αφηγηθεί η συγγραφέας Χριστίνα Μπαλκάμου στο πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο της με τίτλο «Το ημερολόγιο της Μύγας» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αρμός». Στόχος της είναι να καταγράψει αυτό ακριβώς. Κανείς δεν ευτυχεί στον κόσμο των θνητών αν ζει καταδικασμένος στο σκοτάδι της μοναξιάς του, αν δεν ξεφύγει από την αθέατη πλευρά της ζωής, αυτή που πολλές φορές τον κρατά επίμονα στην αφάνεια, ίσως επιτηδευμένα ίσως όμως και όχι.

«Το ημερολόγιο της Μύγας», όπως μαρτυρεί και ο τίτλος του βιβλίου, αποτελεί μια καταγραφή σκέψεων, συναισθημάτων και γεγονότων. Είναι ένα τετράδιο αντοχής και όχι μνήμης, όπως αναφέρεται και στο οπισθόφυλλό του, και σε καμία περίπτωση μια μυθιστορηματική αφήγηση ιστορίας στην κλασική της μορφή. Η ηρωίδα του βιβλίου είναι μια φωνή διαμαρτυρίας, η Μαργαρίτα. Παράλληλα, είναι και η αφηγήτρια του βιβλίου, η οποία από την αρχή φροντίζει να ξεκαθαρίσει τη θέση της στον αναγνώστη. Δεν είναι συγγραφέας επειδή γράφει. Γράφει γιατί αυτό αποτελούσε και αποτελεί μια εσωτερική της ανάγκη εξωτερίκευσης των όσων κατακλύζουν το μέσα της. Κι αυτή η ανάγκη, όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης στην πορεία της ανάγνωσης, λειτουργεί θεραπευτικά. Δικαιολογημένα βέβαια θα αποφανθεί, μιας και η ζωή της ήδη από τα παιδικά της χρόνια, όπως η ίδια περιγράφει χωρίς φόβο μα με έντονο πάθος, δεν υπήρξε παραδεισένια, δεν υπήρξε ζηλευτή ούτε ευτυχισμένη. Μα το βιβλίο αυτό δεν έχει στόχο μια απλή καταγραφή του παρελθόντος. Δεν έχει στόχο την ευαισθητοποίηση του αναγνώστη και την ψυχαγωγία του. Η συγγραφέας μέσω της κεντρικής ηρωίδας της αιτιολογεί στην ουσία την πτώση στην οποία μοιραία οδηγείται ο άνθρωπος στην πορεία της ζωής του, μα που τελικά στην πτώση του αυτή έχει τον χρόνο και την πολυτέλεια να δει τα πράγματα με γυμνό μάτι και να τα εξηγήσει όπως ακριβώς είναι και όχι όπως προβάλλονται, με το περιτύλιγμα του καθωσπρεπισμού και της ματαιοδοξίας.

Γροθιά στο στομάχι μπορεί να χαρακτηριστεί με δυο λόγια στο σύνολό του το βιβλίο αυτό, μιας και στόχο έχει να καταγγείλει την πραγματικότητα και όχι απλά να την περιγράψει με περίτεχνες λέξεις και συναρπαστικές εικόνες. Και, πράγματι, η συγγραφέας του το πετυχαίνει απόλυτα. Δεν είναι υπέροχη η όψη της πραγματικότητας ούτε ανθρώπινη ούτε φιλική ούτε στοιχειωδώς φωτεινή. Αντίθετα, αποπνικτική είναι ο τίτλος που της ταιριάζει καλύτερα και όχι άδικα. Μα δε φταίει η ίδια η πραγματικότητα για το κατάντημά της, θα διαπιστώσει ο αναγνώστης συνεχίζοντας την ανάγνωση. Φταίνε οι άνθρωποι που τη δημιουργούν, αυτοί που η ηρωίδα τους χαρακτηρίζει γελοίους και ανυπόφορους, αυτοί που κουβαλώντας τα δικά τους ψυχικά τραύματα δημιουργούν πολύ μεγαλύτερα τραύματα στους άλλους ανθρώπους οδηγώντας τους με την παθητικότητά τους και την αδιαφορία τους στον παραγκωνισμό, στην απομόνωση και τελικά στην ολοκληρωτική τους συντριβή. Δίνοντας έμφαση στο φαίνεσθαι και όχι στο είναι συντελούν στην συναισθηματική παρακμή με ό,τι αυτή συνεπάγεται.

Η Μαργαρίτα διεκδικεί την αγάπη στη ζωή της, ζητιανεύει την προσοχή των οικείων της, ικετεύει για την επικοινωνία μαζί τους, παρακαλεί για την υποστήριξη και την ενθάρρυνσή τους, μα δυστυχώς χωρίς επιτυχία. Αντί για όλα αυτά λαμβάνει τη συναισθηματική απόσταση ως βίωμα, την επίπληξη, την παρατήρηση και την αδιαφορία, οδηγείται στη μοναξιά της ψυχής και στην αντίδραση, χάνει εξολοκλήρου το δικαίωμα για αγάπη και μοίρασμα και οδηγείται στην πτώση. Το αποτέλεσμα είναι τραγικό παρότι αναμενόμενο. Η σκοτεινή πλευρά της ζωής κυριεύει σώμα και ψυχή οδηγώντας τα στην τρέλα του παραλογισμού και της κατάρρευσης. Καταχρήσεις, ανεξέλεγκτο και ελεύθερο σεξ, επικινδυνότητα στο έπακρο,  αποτελούν πια τη νέα πραγματικότητα που αγκαλιάζει τη Μαργαρίτα και τη στοιχειώνει στα δίχτυα της υπαρξιακής παρακμής. Όπως ακριβώς και η μύγα, έτσι κι εκείνη κινείται από βρωμιά σε βρωμιά για να διεκδικήσει τελικά μια θέση στον ήλιο, την κάθαρση της ψυχής της που τόσο πολύ επιθυμεί.

Σκληρή η γλώσσα της συγγραφέως, αρκετά ωμή και καυστική, χωρίς περιττά περιτυλίγματα, που φωτογραφίζει με ακρίβεια και σχολαστικότητα τον τραυματισμένο χαρακτήρα της κεντρικής ηρωίδας του βιβλίου. Διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη από την αρχή μέχρι το τέλος της ανάγνωσης, στόχος της είναι ξεκάθαρα η ευαισθητοποίησή του, ο προβληματισμός του και η αναθεώρηση των αξιών και των προτεραιοτήτων που ο ίδιος έχει θέση στη ζωή του. Η σημασία δε του μοιράσματος προβάλλεται στο έπακρο ως επιδίωξη και αυτοσκοπός για όλους, ενώ παράλληλα ένα ακόμα μήνυμα φωνάζει δυνατά για ν’ ακουστεί. Σε έναν κόσμο άκρως εγωκεντρικό και ανούσιο, η ευτυχία και η εσωτερική γαλήνη του ανθρώπου κατακτώνται μόνο με την ενσυναίσθηση και το μοίρασμα.

Πολλά συγχαρητήρια στη συγγραφέα που κατάφερε μέσα από μια πρωτότυπη ιστορία σύγχρονης πραγματικότητας, με το δικό της ξεχωριστό, αναρχικό τρόπο γραφής, να μιλήσει ανοιχτά για τα προβλήματα που μαστίζουν την κοινωνία του σήμερα και να τα καταγγείλει.