Η Ανδρονίκη Δημητριάδου, η σημερινή φιλοξενούμενη των Τεχνών, είναι εκπαιδευτικός, αρθρογράφος, μεταφράστρια και συγγραφέας. Ιδιαίτερη αγάπη της είναι η ποίηση, γι' αυτό άλλωστε και τα συγγραφικά της ενδιαφέρονται στρέφονται πάντα προς αυτήν. Η νέα της ποιητική συλλογή, η τέταρτη κατά σειρά έκδοσης, κυκλοφόρησε λίγους μήνες πριν από τις εκδόσεις «Βακχικόν» και φέρει τον τίτλο «Δ-ούριος άνεμος - Του ουρανού και της θάλασσας». Θα μας μιλήσει αναλυτικά γι' αυτήν στην πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που ακολουθεί.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Δημητριάδου, πώς προκύπτει η μεγάλη σας αγάπη για τη συγγραφή;
Από μικρό παιδί ξεκίνησα να γράφω τα πρώτα μου ποιήματα. Θυμάμαι ότι ήμουν στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, όταν ξεκίνησα να σκαρώνω στιχάκια. Ξεπήδησαν από μέσα μου ξαφνικά και απρόσκλητα, σαν μια εσωτερική πηγή που ανάβλυζε και ζητούσε επίμονα να εκφραστεί. Ταυτόχρονα, επινοούσα και τις πρώτες μου φανταστικές ιστορίες-παραμύθια, που τα παιδιά της γειτονιάς μου ζητούσαν να τους αφηγηθώ και μαζεύονταν τριγύρω μου με ενδιαφέρον. Συνέχισα να γράφω με αμείωτο ενδιαφέρον στο γυμνάσιο και στο λύκειο. Στο πανεπιστήμιο μελέτησα με μεγάλη αγάπη τη γαλλική λογοτεχνία και την ανάλυση των λογοτεχνικών κειμένων και ποιημάτων ανά τους αιώνες της δημιουργίας τους. Και κάπως έτσι, επηρεασμένη από τις μελέτες τόσων χρόνων, βάδισα, θεωρώ αναπόφευκτα, στο δρόμο της ποίησης και της λογοτεχνίας.
Πείτε μας δυο λόγια για εσάς και για τη συγγραφική σας δραστηριότητα. Πώς θα συστήνατε τον εαυτό σας στο αναγνωστικό κοινό το οποίο σας γνωρίζει για πρώτη φορά;
Αγαπώ την ποίηση, γιατί είναι ένας σύντομος, άμεσος και περιεκτικός τρόπος έκφρασης με εξομολογητική διάθεση. Τα ποιήματά μου γενικά είναι γεμάτα εικόνες, συμβολισμούς και μεταφορές. Και στις τέσσερις ποιητικές συλλογές μου έχω καταπιαστεί με την ελπίδα και τη ματαίωση, τη ζωή ως διαρκή αγώνα αυτοπραγμάτωσης, τον έρωτα και τον θάνατο, τον εσωτερικό μονόλογο και την εσωστρέφεια, την απώλεια και το πεπρωμένο, τα αρχέγονα σύμβολα και τα αρχέτυπα, το συνειδητό και το ασυνείδητο, το οριστικό τέλος και τη θεμελιώδη αρχή σε έναν κόσμο ρευστό, που διαρκώς μεταβάλλεται, τη φυγή και τη μετουσίωση, την απόγνωση και εντέλει τη λύτρωση.
Τι αποτελεί έμπνευση συνήθως στη δική σας περίπτωση ώστε να σας ωθήσει είτε συνειδητά είτε και αυθόρμητα πολλές φορές στη συγγραφή;
Η ποίησή μου είναι το αποτύπωμα των βιωμάτων μου, των συναισθημάτων και των μύχιων σκέψεών μου. Αποτελεί μια εσωτερική ανάγκη έκφρασης και βαθύτερης επικοινωνίας με την ψυχή μου, με την ουσία της ύπαρξής μου.
Ποια συναισθήματα σας κατακλύζουν κάθε φορά όταν βλέπετε αποτυπωμένες τη σκέψεις σας ηλεκτρονικά αλλά και σε μορφή βιβλίου;
Αισθάνομαι ικανοποίηση, πληρότητα και ανακούφιση, επειδή ό,τι υπήρχε ως βίωμα, σκέψη ή συναίσθημα μέσα μου, μπόρεσα να το συνειδητοποιήσω, να το εκφράσω, να του δώσω σάρκα και μορφή, να το κοινωνήσω, πρώτα σε μένα την ίδια κι έπειτα στους αναγνώστες μου.
Έχετε πρότυπα ως συγγραφέας; Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς;
Και βέβαια έχω πρότυπα και επιρροές από άλλους αγαπημένους συγγραφείς κι αυτό γίνεται άμεσα αντιληπτό, όταν κάποιος διαβάσει τα ποιήματά μου. Η πρώτη μου ουσιαστική επιρροή ήταν ο Όμηρος και ακολούθησαν οι Σολωμός, Καρυωτάκης, Κάλβος, Μαβίλης, αλλά και οι Ελύτης, Σεφέρης, Ρίτσος. Επίσης, επειδή σπούδασα Γαλλική Φιλολογία, η μελέτη του πανοράματος της γαλλικής λογοτεχνίας και η ανάλυση σημαντικών λογοτεχνικών έργων επηρέασαν καταλυτικά το έργο μου. Δειγματικά, αλλά και ειδικά αναφέρω τους Baudelaire, Rimbaud, Apollinaire, Mallarmé, αλλά και μεταγενέστερα τους Bonnefoy, Char, Deguy.
Ποιο βιβλίο σας θα συστήνατε να διαβάσουν οπωσδήποτε οι αναγνώστες σας και για ποιο λόγο;
Όλα τα βιβλία μου θα σύστηνα να τα διαβάσουν οι αναγνώστες. Το κάθε ένα από αυτά είναι πνευματικό μου παιδί και το αγαπώ το ίδιο και ξεχωριστά από τα άλλα. Είναι θραύσματα της ψυχής μου, των βιωμάτων μου, των συναισθημάτων μου που ξεχειλίζουν αβίαστα από την πηγή της ύπαρξής μου. Μιλούν για την αιώνια μάχη ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο, το πεπρωμένο και τις επιλογές μου, την απελπισία και την ελπίδα. Όλα αυτά τα θέματα αφορούν το καθένα από εμάς, είναι η κοινή συνισταμένη της πορείας μας μέσα στο χρόνο.
Παράλληλα με τη συγγραφή ασχολείστε και με τη μετάφραση Βέλγων και Γάλλων συγγραφέων στα ελληνικά, όπως και Ελλήνων συγγραφέων στα γαλλικά. Πείτε μας δυο λόγια και γι’ αυτή σας την ενασχόληση.
Αγαπώ τη μετάφραση, το ίδιο όσο και την ποίηση. Αν η ποίηση και γενικότερα η λογοτεχνία έχει ως σκοπό την έκφραση και την επικοινωνία, η μετάφραση είναι τα αποκαλυπτήρια και η διάδοσή τους σε ευρύτερο κοινό. Το μεγαλύτερο δώρο που εισπράττει ένας μεταφραστής είναι ανεκτίμητο και είναι αυτό που ο ίδιος προσφέρει στον αναγνώστη: την ευκαιρία να μελετήσει και να εντρυφήσει στο έργο ενός συγγραφέα, αποκαλύπτοντας τις μύχιες σκέψεις του, κοινωνώντας το πνεύμα του. Γίνεται το μέσον επικοινωνίας του αναγνώστη με τον δημιουργό, ο συνδετικός κρίκος ανάμεσά τους κι αυτό είναι τόσο σημαντικό, όσο και αμφίδρομα γενναιόδωρο. Η δυσκολία του έργου ενός μεταφραστή είναι ταυτόχρονα και η πρόκληση της δημιουργίας ενός έργου από την αρχή πάνω στα χνάρια του ύφους του συγγραφέα: Το να αποδώσει αυτό που θέλει να πει ο ποιητής, όχι μόνο στην κυριολεξία, αλλά και στην ουσία. Να διακρίνει πολλές φορές αυτό που υπάρχει υποδόρια, να ξεχωρίσει ανάμεσα από τις λέξεις τις βαθύτερες έννοιες, τις ενδόμυχες σκέψεις του δημιουργού και να τις αποτυπώσει με επιτυχία. Ο μεταφραστής πρέπει να εκδυθεί το σώμα και το πνεύμα του και να φορέσει το σώμα και το πνεύμα του συγγραφέα, ώστε να προσεγγίζει και να ταυτίζεται, όσο γίνεται περισσότερο, με την ψυχή του κειμένου, το οποίο μελετά.
Μία ακόμα συγγραφική σας ενασχόληση είναι οι βιβλιοκριτικές. Πώς προέκυψε στη ζωή σας και σε τι αποσκοπεί;
Οι βιβλιοκριτικές προέκυψαν από κάποιες συμμετοχές μου σε παρουσιάσεις ποιητικών συλλογών άλλων δημιουργών και εξελίχτηκαν στη συνέχεια. Είναι κάτι που με ευχαριστεί πολύ, γιατί προσπαθώ να διακρίνω και να αναλύσω τις σκέψεις του εκάστοτε συγγραφέα. Οι λογοτεχνικές αναλύσεις μού προξενούσαν πάντα το ενδιαφέρον, ώστε να μπορέσω να εμβαθύνω στα νοήματα, τις εικόνες και τα συναισθήματα που δημιουργούν στον αναγνώστη. Είναι σαν να μπαίνω σε έναν κόσμο μυστικό και μαγικό. Κι αυτό με συναρπάζει ιδιαίτερα.
Έχετε λάβει το Βραβείο Λογοτεχνικής Δημιουργικότητας Naji Naaman για το βιβλίο σας «Πέτρα και Ευαγγέλιο». Πώς νιώθετε γι’ αυτό; Θεωρείτε πως με τα βραβεία αναγνωρίζεται κατά κάποιον τρόπο η προσπάθεια ενός δημιουργού να παράγει πολιτισμό; Αποτελεί μεταξύ άλλων μια κάποιου είδους ανταμοιβή και μια ευχάριστη ενθάρρυνση για να συνεχίσει να δημιουργεί και να προσφέρει;
Τα είπατε όλα! Πράγματι, με τα βραβεία αναγνωρίζεται η προσπάθεια του δημιουργού να παράγει πολιτισμό, αποτελεί μια ευχάριστη ανταμοιβή κι ενθάρρυνση για να συνεχίσει να δημιουργεί και να προσφέρει. Αισθάνομαι ότι το Βραβείο Λογοτεχνικής Δημιουργικότητας Naji Naaman με τιμά ιδιαίτερα και ως ποιήτρια και ως μεταφράστρια, μιας και ήμουν η ίδια που μετέφρασα την ποιητική συλλογή μου στα γαλλικά.
Τον Απρίλιο του 2025, κυκλοφόρησε η τέταρτη ποιητική σας συλλογή με τίτλο «Δ-ούριος άνεμος - Του ουρανού και της θάλασσας» από τις εκδόσεις «Βακχικόν». Μιλήστε μας για το περιεχόμενό της περιληπτικά. Τι θα διαβάσει ο αναγνώστης πιάνοντας το βιβλίο σας στα χέρια του;
Το βιβλίο αυτό συμβολίζει τη νέα αρχή, το ξεκίνημα ενός ταξιδιού μετά από επώδυνες προσωπικές καταστάσεις. Είναι το ξεκαθάρισμα παλαιών και νέων εμπειριών, η επίγνωση του εφικτού και του μάταιου, η νέα πνοή στη ζωή μου, οι καινούργιες αποφάσεις μου, το μαγευτικό ταξίδι μου προς αναζήτηση του πεπρωμένου, που μπορεί και να το αλλάξω, αρκεί να το θελήσω πολύ, να το σχεδιάσω και να το προσεγγίσω με τη δική μου οπτική. Είναι η πρόκληση που μου προσφέρει η ίδια η ζωή, το γάντι που μου πετά συχνά κατά πρόσωπο σκληρά, σαν χαστούκι, κι εγώ αποφασίζω να το σηκώσω και να την αντιμετωπίσω, να πολεμήσω, γιατί δεν μπορώ και δεν θέλω να κάνω αλλιώς.
Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο για το βιβλίο σας; Προς τι το λογοπαίγνιο με την πρώτη λέξη Δ-ούριος; Δούριος ή ούριος τελικά ή και τα δύο μαζί;
Ο τίτλος Δ-ούριος άνεμος έρχεται από τη θάλασσα να νικήσει το ακατόρθωτο, να αποκαλύψει κρυμμένες αλήθειες, να καταλύσει αυταπάτες και να εδραιώσει γενναίες αποφάσεις. Συμβολίζει το ταξίδι κι όπως ένα ταξίδι με ιστιοφόρο, χρειάζεται τον ούριο άνεμο για να ξεκινήσει έχοντας απλωμένα τα πανιά του. Το Δ είναι, λοιπόν το κεντρικό ιστίο, το τεντωμένο πανί, η Δύναμη που θα δώσει ώθηση στο πλεούμενο να πραγματοποιήσει τον σκοπό του: να ανοιχτεί σε άγνωστες θάλασσες για να κατακτήσει την πολλά υποσχόμενη Γη της Επαγγελίας, να την αλώσει και να την κυριεύσει ως άλλος Δούρειος Ίππος.
Τι σας ενέπνευσε περισσότερο για να προβείτε στη συγγραφή των ποιημάτων που απαρτίζουν τη συλλογή σας;
Με γοήτευσε η ιδέα του ανέμου της δημιουργίας που, όντας σαρωτικά γαλήνιος και ανάλαφρος, έρχεται να δώσει λύση στην απραξία και τα βασανιστικά αδιέξοδα της ψυχής. Είναι το δώρο της νέας ζωής, που γεννιέται μέσα από τον ολέθριο πόνο, τον διαρκή και μάταιο πόλεμο ενάντια στο πεπρωμένο. Είναι ο από μηχανής Θεός που διαλύει κάθε αμφιβολία και συμβάλλει στην αποδοχή των μύχιων φόβων με έναν τρόπο επαναστατικά ακέραιο. Ψιθυρίζει συνωμοτικά υποσχέσεις που μπορεί να τηρήσει, αρκεί να τον εμπιστευτείς και να τον αφήσεις να σε οδηγήσει εκεί όπου οι στόχοι σου γίνονται πραγματικότητα.
Ολιγόστιχα τα ποιήματά σας, περιεκτικά σε νοήματα, βαθιά εξομολογητικά και με πολλές εικόνες και αναφορές. Διακρίνονται σε δύο μέρη, όπου στο ένα μέρος ταξιδεύουν από μήνα σε μήνα, ενώ στο δεύτερο μέρος, άτιτλα καθώς είναι, ονειροπολούν, αποτυπώνουν, περιγράφουν, μελαγχολούν, προσδοκούν και ελπίζουν. Ποια η αποστολή τους;
Μια ποιητική συλλογή είναι ένας κύκλος, ένας χορός κοινών ιδεών, εικόνων, συναισθημάτων, που έρχονται και φεύγουν, επιστρέφουν και αποχωρούν σαν να συμμετέχουν σε μια θεατρική παράσταση. Τριγυρίζουν μέχρι να δοθεί η λύση, η κάθαρση, μπορεί όμως να αφήσουν ερωτηματικά αναπάντητα ή μη. Συμβολίζουν το αέναο ταξίδι στο χρόνο, ένα γλυκόπικρο ταξίδι, όπως είναι η ίδια μας η ζωή γεμάτη ονειροπόληση, μελαγχολία, απογοήτευση, αποφασιστικότητα, ελπίδα και προσδοκία.
Ποια μηνύματα περνάτε γενικότερα μέσα από τα ποιήματά σας; Γίνονται αντιληπτά στον αναγνώστη και ποιος ο σκοπός τους αν όντως υπάρχουν;
Η ποίησή μου αποτελεί μια πάλη και μια διαρκή περιπλάνηση με φιλοσοφική διάθεση ανάμεσα στη ζωή, τον έρωτα και τον θάνατο, την απώλεια, τη ματαίωση, αλλά και την ελπίδα. Γίνονται άμεσα και εύκολα αντιληπτά από τον αναγνώστη και ο σκοπός τους είναι να θέσουν ερωτήματα που ζητούν απάντηση, άλλες φορές καλά κρυμμένη, πολλές φορές ανύπαρκτη, άλλες φορές διττή. Κάποιες φορές, τα αναπάντητα ερωτήματα είναι και αυτά που κρύβουν τη βαθύτερη ουσία της φύσης των πραγμάτων. Ο αναγνώστης που θα θελήσει να καταπιαστεί με αυτά, θα πρέπει να προσπαθήσει να ανακαλύψει και να ερμηνεύσει το βαθύτερο νόημά τους.
Το βιβλίο σας απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;
Δεν απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες. Θέλω να πιστεύω ότι και το εφηβικό κοινό θα μπορούσε να διαβάσει το βιβλίο μου, να θέσει το ίδιο τα ερωτήματα στον εαυτό του, να προσπαθήσει να ανακαλύψει τις απαντήσεις μου ή να δώσει δικές του και, τέλος, να αντλήσει το βαθύτερο νόημα των σκέψεών και των βιωμάτων μου.
Μιλήστε μας για τη μέχρι τώρα συνεργασία σας με το εκδοτικό σας σπίτι, τις εκδόσεις «Βακχικόν». Είστε ευχαριστημένη από αυτήν; Θεωρείτε σημαντική και καθοριστικής σημασίας τη συμβολή του εκδοτικού σας οίκου για την καλύτερη και επιτυχέστερη προώθηση του βιβλίου σας;
Συνεργάζομαι εδώ και δέκα χρόνια με τις εκδόσεις «Βακχικόν». Είναι πράγματι το εκδοτικό μου σπίτι κι έτσι το νιώθω, γιατί από την αρχή αγκάλιασε με ενδιαφέρον το συγγραφικό και μεταφραστικό μου έργο, μου δίνει πάντα τις ευκαιρίες να εκφραστώ και με στηρίζει έμπρακτα με εμπιστοσύνη, αγάπη και ειλικρίνεια. Το ίδιο αισθάνομαι κι εγώ. Είμαι απόλυτα ευχαριστημένη με τη μέχρι τώρα συνεργασία μας κι εύχομαι να συνεχιστεί το ίδιο ιδανικά και στο μέλλον.
Επόμενα συγγραφικά σχέδια κάνετε; Αν ναι, ποια είναι αυτά;
Πάντα υπάρχει κάτι στο συρτάρι για μια επόμενη έκδοση. Ίσως να είναι και πάλι ποίηση, ίσως όμως, κάτι διαφορετικό αυτή τη φορά. Ο χρόνος θα δείξει.
Μια ευχή σας για το μέλλον που θα θέλατε να πραγματοποιηθεί, είτε στο κοντινό είτε και στο πιο μακρινό μέλλον, ποια θα μπορούσε να είναι αυτή;
Να είμαι καλά κι εγώ και τα αγαπημένα μου πρόσωπα. Να συνεχίσω να ελπίζω, να κάνω όνειρα και να τα πραγματοποιώ.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ
Περπάτησα
πάνω σε θάλασσες αυγουστιάτικες
και κατέληξα να κοιμάμαι
κάτω από φτέρες του Απρίλη.
Κανείς δεν μου ’πε πως τα όνειρα
βγαίνουν αληθινά.
Κυρία Δημητριάδου, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη και πολύ ενδιαφέρουσα συζήτησή μας και σας εύχομαι καλή συνέχεια και καλή επιτυχία στο συγγραφικό σας έργο. Καλοτάξιδο το βιβλίο σας και καλοδιάβαστο!
Κι εγώ σας ευχαριστώ θερμά για τη δυνατότητα που μου προσφέρατε να μιλήσω για τη νέα ποιητική συλλογή μου και το συγγραφικό μου έργο γενικότερα. Να είστε καλά!
Βιογραφικό:
Η Ανδρονίκη Δημητριάδου σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στο ΑΠΘ. Εργάζεται ως καθηγήτρια και μεταφράστρια. Παρακολούθησε μαθήματα κλασικής μουσικής και πιάνου. Έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές και έλαβε το Βραβείο Λογοτεχνικής Δημιουργικότητας Naji Naaman για το βιβλίο Πέτρα και Ευαγγέλιο. Έχει μεταφράσει βιβλία Βέλγων και Γάλλων συγγραφέων στα ελληνικά, όπως και Ελλήνων συγγραφέων στα γαλλικά. Προλόγισε τη γαλλική έκδοση των ποιημάτων του Denis Emorine, Prélude à un nouvel exil (Éditions Unicité 2018). Μεταφράσεις, βιβλιοκριτικές και ποιήματά της δημοσιεύονται σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά (Βακχικόν, Ποιείν, Θράκα, Οροπέδιο, Θευθ, Ποιητικός Πυρήνας κ.ά.).
Ο Δ-ούριος άνεμος – Του ουρανού και της θάλασσας είναι η τέταρτη ποιητική συλλογή της.
0 Σχόλια