Η Ελένη Καψάλη είναι εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας. Με αφορμή το νέο της βιβλίο που κυκλοφόρησε λίγους μήνες πριν από τις εκδόσεις «Διάνοια», το παραμύθι της με τίτλο «Ένα απρόσμενο δώρο», φιλοξενείται σήμερα στις Τέχνες για να μας μιλήσει γι' αυτό καθώς και για τις συγγραφικές της δραστηριότητες γενικότερα. Ας δούμε τι έχει να μας πει.
Κυρία Καψάλη, με ένα νέο παραμύθι σας επανέρχεστε στον χώρο του βιβλίου, και μάλιστα αρκετά ενδιαφέρον και συγκινητικό. Καθώς πρώτη φορά φιλοξενείστε στις Τέχνες πείτε μας δύο λόγια για εσάς και για τη συγγραφική σας δραστηριότητα.
Καλησπέρα σας! Ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη! Είμαι εκπαιδευτικός στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση τα τελευταία δεκαέξι χρόνια. Εργάζομαι με παιδιά του Δημοτικού και αγαπώ ιδιαίτερα το επάγγελμά μου, καθώς μου δίνει τη δυνατότητα να καλλιεργώ τη φαντασία, τη δημιουργικότητα και τη χαρά της μάθησης.
Παράλληλα, μου αρέσει πολύ να γράφω· η γραφή για μένα είναι ένας τρόπος έκφρασης και επικοινωνίας, που συνδέεται άμεσα με τη δουλειά μου και την επαφή μου με τα παιδιά. Η συγγραφική μου δραστηριότητα συνδέεται άμεσα με την εκπαιδευτική μου πορεία. Μέσα από την εμπειρία μου στην τάξη, ένιωσα την ανάγκη να δημιουργήσω έργα που εμπνέουν, ψυχαγωγούν και παράλληλα προσφέρουν εκπαιδευτική αξία. Έτσι γεννήθηκαν τα δύο συγγραφικά μου δημιουργήματα, τα οποία αποτελούν φυσική συνέχεια της αγάπης μου για τα παιδιά, τη λογοτεχνία και τη διδασκαλία.
Οι σπουδές σας και η επαγγελματική σας ενασχόληση ως εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης δικαιολογούν απόλυτα το ενδιαφέρον που δείχνετε για τη συγγραφή ιστοριών που απευθύνονται σε παιδιά. Η καθημερινή επαφή σας μαζί τους, η άμεση και συνεχής επικοινωνία σας βοηθούν αρκετά στο να ξεδιπλωθούν πολλές και όμορφες ιστορίες από μέρους σας που θα μπορούσαν με την κατάλληλη επιμέλεια και προσοχή να αποτελέσουν τα νέα συγγραφικά σας πονήματα. Πού όμως οφείλεται η μεγάλη αγάπη σας για την παιδική λογοτεχνία πέρα από αυτό; Αποκλειστικά στην επικοινωνία με τα παιδιά ή και σε κάτι άλλο βαθύτερο και πιο δυνατό;
Η αγάπη μου για την παιδική λογοτεχνία συνδέεται ασφαλώς με το επάγγελμά μου και την καθημερινή επαφή μου με τα παιδιά, τα οποία αποτελούν για μένα πηγή έμπνευσης και δημιουργικότητας. Ωστόσο, δεν περιορίζεται μόνο εκεί. Η συγγραφή για μένα είναι και ένας τρόπος να εκφράσω προσωπικά βιώματα, συναισθήματα και εμπειρίες που με έχουν καθορίσει ως άνθρωπο και ως εκπαιδευτικό.
Ιδιαίτερα στο τελευταίο μου δημιούργημα, υπάρχουν αρκετά στοιχεία που αντλούν υλικό από προσωπικές εμπειρίες· είναι μια προσπάθεια να μεταφέρω μέσα από τη ματιά ενός παιδιού αξίες, συναισθήματα και εικόνες που με συντροφεύουν από τα δικά μου παιδικά χρόνια.
Είναι απαιτητικό είδος η παιδική λογοτεχνία; Τι έχει αποδείξει η δική σας συγγραφική εμπειρία; Δεδομένου ότι τα παιδιά δε λένε ποτέ τους ψέματα όταν κάτι δεν τους αρέσει και δεν τους ελκύει το ενδιαφέρον, μπορεί ένας συγγραφέας να τα ξεγελάσει με προχειρότητες και αοριστίες απλά και μόνο για να γράψει ένα βιβλίο και να πουλήσει;
Ναι, η παιδική λογοτεχνία είναι σίγουρα ένα απαιτητικό είδος. Τα παιδιά είναι το πιο ειλικρινές κοινό — δεν μπορείς να τα ξεγελάσεις. Αν κάτι δεν τα αγγίξει, το καταλαβαίνουν αμέσως. Μέσα από την καθημερινή μου επαφή μαζί τους έχω συνειδητοποιήσει πόσο οξυδερκή και αληθινά είναι.
Για μένα, η συγγραφή δεν είναι μια προσπάθεια εμπορικής επιτυχίας, αλλά ένας τρόπος έκφρασης. Μέσα από τα βιβλία μου επιδιώκω να μεταφέρω σκέψεις, συναισθήματα και αξίες, όχι να “πουλήσω” μια ιστορία. Θέλω κάθε παιδί που θα διαβάσει ένα κείμενό μου να νιώσει κάτι ουσιαστικό — να αναγνωρίσει μέσα στις σελίδες κάτι από τον εαυτό του, κάτι που θα το αγγίξει.
Πέρα από τους μαθητές σας που καθημερινά θα μπορούσαν να σας δώσουν αρκετές αφορμές για να γράψετε μια οποιαδήποτε ιστορία, πού αλλού στρέφετε την προσοχή σας για να εμπνευστείτε;
Πέρα από τους μαθητές μου, που αποτελούν αστείρευτη πηγή έμπνευσης, αντλώ ιδέες από την ίδια τη ζωή — από όσα βιώνω, παρατηρώ και θυμάμαι. Το δεύτερο βιβλίο μου στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε προσωπικά παιδικά βιώματα, σε εικόνες και συναισθήματα που με έχουν συνοδεύσει από τότε και που ένιωσα την ανάγκη να αποτυπώσω μέσα από τη γραφή.
Παράλληλα, με συγκινούν και με εμπνέουν οι πανανθρώπινες αξίες — όπως η ειρήνη, η αγάπη, η αποδοχή — που αποτελούν τον πυρήνα του πρώτου μου βιβλίου. Πιστεύω ότι η παιδική λογοτεχνία έχει τη δύναμη να μεταδίδει αυτά τα διαχρονικά μηνύματα με τρόπο απλό, αλλά ουσιαστικό, φτάνοντας κατευθείαν στην ψυχή των παιδιών.
Έχετε πρότυπα ως δημιουργός; Στις παραμυθένιες ιστορίες σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους γνωστούς ή και όχι συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας;
Ως δημιουργός, έχω σίγουρα επηρεαστεί από πολλούς συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας, Έλληνες και ξένους, κυρίως μέσα από την αγάπη μου για τα παραμύθια και τις ιστορίες που μιλούν στην καρδιά. Δε θα έλεγα ότι έχω συγκεκριμένα πρότυπα που προσπαθώ να μιμηθώ· περισσότερο θα έλεγα ότι κάθε βιβλίο, κάθε αφήγηση που με συγκίνησε, άφησε μέσα μου ένα μικρό αποτύπωμα.
Στις δικές μου ιστορίες ο αναγνώστης ίσως διακρίνει κάποιες επιρροές, όμως προσπαθώ πάντα να εκφράζομαι με τη δική μου φωνή, με ειλικρίνεια και συναίσθημα. Η έμπνευσή μου πηγάζει κυρίως από τα παιδιά, την καθημερινή επαφή μαζί τους και από τον κόσμο των αξιών που θέλω να τους μεταδώσω μέσα από τη γραφή.
Ποιο είναι το πιο αγαπημένο σας βιβλίο, αυτό που λατρεύατε να διαβάζετε ως παιδί και που ακόμα υπάρχει στη βιβλιοθήκη σας;
Ως παιδί διάβαζα ασταμάτητα και πολλά από εκείνα τα βιβλία κρατούν ακόμη μια ξεχωριστή θέση στη βιβλιοθήκη μου. Η Άλκη Ζέη είναι μια από τις συγγραφείς που σημάδεψαν τα παιδικά μου χρόνια· έχω διαβάσει πολλά έργα της και εξακολουθώ να τα ξεφυλλίζω με την ίδια συγκίνηση. Η Ζωρζ Σαρρή επίσης υπήρξε μια σημαντική παρουσία στις πρώτες μου αναγνωστικές εμπειρίες, καθώς μέσα από τις ιστορίες της έμαθα να βλέπω τον κόσμο με ευαισθησία και ανθρωπιά.
Γενικότερα, αγαπώ πολλούς συγγραφείς που με συντρόφεψαν μεγαλώνοντας — καθένας τους άφησε κάτι μικρό αλλά πολύτιμο μέσα μου, μια σκέψη, ένα συναίσθημα, μια εικόνα που με συντροφεύει μέχρι σήμερα.
Σε ποιο από τα δύο εκδοθέντα βιβλία σας τρέφετε ιδιαίτερη αδυναμία; Ποιο θα συστήνατε να διαβάσουν πρώτο τα παιδιά;
Δε θα ήθελα να ξεχωρίσω κάποιο από τα δύο βιβλία μου, γιατί το καθένα έχει τη δική του ταυτότητα και σημασία για μένα. Είναι σαν δύο διαφορετικά παιδιά — γεννημένα από διαφορετικές ανάγκες και συναισθήματα.
Το πρώτο μου βιβλίο αναδεικνύει πανανθρώπινες αξίες, όπως η ειρήνη και η αγάπη, ενώ το δεύτερο βασίζεται περισσότερο σε προσωπικά βιώματα και έχει πιο εσωτερικό χαρακτήρα.
Αν έπρεπε, ωστόσο, να συστήσω ποιο να διαβάσουν πρώτο τα παιδιά, ίσως θα πρότεινα το πρώτο, γιατί ανοίγει έναν δρόμο γνωριμίας με αξίες που θεωρώ θεμελιώδεις. Έπειτα, το δεύτερο μπορεί να τα οδηγήσει σε μια πιο προσωπική και συναισθηματική ανάγνωση.
Ποια είναι η προσδοκία σας ως νέα συγγραφέας στον χώρο του βιβλίου; Η αναγνωρισιμότητα, η δημοφιλία, οι πολλές πωλήσεις, η αποδοχή και η καταξίωση, τι απ’ όλα αυτά;
Για να είμαι ειλικρινής, δεν με απασχολούν η αναγνωρισιμότητα ή οι πωλήσεις. Η ανάγκη μου να γράψω δεν προήλθε από την επιθυμία της προβολής, αλλά από την ανάγκη να εκφράσω σκέψεις, συναισθήματα και προσωπικές εμπειρίες που κουβαλώ μέσα μου.
Ήθελα μέσα από τα βιβλία μου να αφήσω κάτι αληθινό, κάτι που να αγγίξει τους αναγνώστες — κυρίως τα παιδιά — και να τους μεταφέρει ένα μήνυμα ή μια αξία. Παράλληλα, ένιωσα την ανάγκη να τα αφιερώσω σε ανθρώπους και στιγμές που έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη ζωή μου. Αν, λοιπόν, μέσα από τις ιστορίες μου καταφέρω να συγκινήσω έστω και ένα παιδί, τότε για μένα αυτό είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή.
Ποιο αίσθημα σας κατακλύζει κάθε φορά όταν ένα βιβλίο σας παίρνει τον δρόμο της έκδοσης; Μπορεί να περιγραφεί με λέξεις;
Κάθε φορά που ένα βιβλίο μου παίρνει τον δρόμο της έκδοσης, με πλημμυρίζει ένα μείγμα συγκίνησης, χαράς και ευγνωμοσύνης. Είναι σαν να βλέπεις ένα κομμάτι του εαυτού σου να παίρνει μορφή και να ανοίγει τα φτερά του για να ταξιδέψει στον κόσμο.
Νιώθω μεγάλη ευθύνη αλλά και βαθιά ικανοποίηση, γιατί μέσα σε κάθε βιβλίο υπάρχουν σκέψεις, συναισθήματα και στιγμές αληθινές. Είναι δύσκολο να το περιγράψω με λέξεις — ίσως είναι κάτι ανάμεσα σε χαρά, προσμονή και συγκίνηση. Το πιο όμορφο όμως είναι η στιγμή που το κρατώ στα χέρια μου για πρώτη φορά· τότε καταλαβαίνω πως όλα άξιζαν.
Τον Αύγουστο του 2025 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Διάνοια» το δεύτερο βιβλίο σας και πιο συγκεκριμένα το παραμύθι σας με τίτλο «Ένα απρόσμενο δώρο». Πείτε μας δυο λόγια για το περιεχόμενό του. Τι ακριβώς πραγματεύεται θεματολογικά και ποιοι οι κεντρικοί ήρωές του;
Το παραμύθι μου «Ένα απρόσμενο δώρο», που κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 2025 από τις εκδόσεις «Διάνοια», είναι μια τρυφερή ιστορία για την αγάπη, τη φιλία και τις αξίες που γεννιούνται μέσα από τις απλές στιγμές της ζωής.
Η μικρή Τάνια, μοναχοπαίδι, δέχεται από τους γονείς της ένα ιδιαίτερο δώρο — τη Μόλυ, ένα γλυκό σκυλάκι που θα γίνει ο πιο πιστός της φίλος. Μαζί ζουν χαρούμενες στιγμές, γεμάτες παιχνίδι, στοργή και μαθήματα ζωής. Η Μόλυ με τις πράξεις και τη στάση της διδάσκει στην Τάνια αξίες όπως η ανιδιοτελής αγάπη, η προσφορά και η ευγνωμοσύνη.
Όταν κάποια στιγμή η Μόλυ φεύγει από τη ζωή, η Τάνια βιώνει τον αποχωρισμό, αλλά κρατά μέσα της όσα εκείνη της έμαθε. Με αυτές τις αξίες πορεύεται στη συνέχεια της ζωής της, κατανοώντας πως τα πιο πολύτιμα δώρα δεν είναι τα υλικά, αλλά όσα αγγίζουν την καρδιά και μένουν για πάντα μέσα μας.
Ένα απρόσμενο δώρο μπορεί να καθορίσει τελικά τη ζωή του ανθρώπου, το παρόν και το μέλλον του; Με ποιον τρόπο συμβαίνει αυτό αν όντως συμβαίνει;
Πιστεύω πως ναι, ένα απρόσμενο δώρο μπορεί πραγματικά να καθορίσει τη ζωή ενός ανθρώπου. Κι αυτό όχι απαραίτητα γιατί αλλάζει εξωτερικά τη ζωή του, αλλά γιατί αγγίζει τον εσωτερικό του κόσμο.
Στην περίπτωση της Τάνιας, η Μόλυ δεν ήταν απλώς ένα κατοικίδιο· ήταν μια παρουσία που της έμαθε τι σημαίνει ανιδιοτελής αγάπη, προσφορά και αποδοχή. Μέσα από τη σχέση τους, η Τάνια ωρίμασε συναισθηματικά, έμαθε να εκτιμά τις μικρές στιγμές και να αντιμετωπίζει την απώλεια με δύναμη και ευγνωμοσύνη.
Ένα τέτοιο «δώρο» — είτε είναι ένας άνθρωπος, ένα ζώο ή μια εμπειρία — μπορεί να γίνει σημείο αναφοράς, να μας αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τη ζωή και να μας συντροφεύει στο μέλλον, ως πολύτιμο μάθημα αγάπης.
Ποιο είναι το ηθικό δίδαγμα του βιβλίου σας; Ποιο μήνυμα επιδιώκει να περάσει στα παιδιά και πώς αυτό επιτυγχάνεται;
Το βασικό ηθικό δίδαγμα του βιβλίου είναι πως τα πιο πολύτιμα «δώρα» στη ζωή δεν είναι τα υλικά, αλλά εκείνα που μας κάνουν καλύτερους ανθρώπους — η αγάπη, η φιλία, η προσφορά και η ευγνωμοσύνη.
Μέσα από τη σχέση της Τάνιας με τη Μόλυ, τα παιδιά αντιλαμβάνονται πόση σημασία έχουν η φροντίδα, η πίστη και η συναισθηματική σύνδεση. Μαθαίνουν επίσης ότι η απώλεια, όσο δύσκολη κι αν είναι, μπορεί να γίνει αφορμή για προσωπική ωρίμανση και κατανόηση.
Το μήνυμα περνά με φυσικό τρόπο, μέσα από τις πράξεις και τα συναισθήματα των ηρώων, χωρίς διδακτισμό. Θέλω τα παιδιά, διαβάζοντας το βιβλίο, να νιώσουν συγκίνηση, αλλά και να σκεφτούν τι σημαίνει να αγαπάς αληθινά και να κρατάς μέσα σου ό,τι όμορφο έχεις ζήσει.
Το βιβλίο σας σε ποιες ηλικίες παιδιών απευθύνεται κυρίως;
Το βιβλίο «Ένα απρόσμενο δώρο» απευθύνεται κυρίως σε παιδιά ηλικίας 6 έως 10 ετών — δηλαδή στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Είναι μια ηλικία όπου τα παιδιά αρχίζουν να αντιλαμβάνονται βαθύτερα συναισθήματα, να αναγνωρίζουν την έννοια της φιλίας, της προσφοράς και της απώλειας.
Παράλληλα, πιστεύω ότι μπορεί να αγγίξει και μεγαλύτερα παιδιά ή ακόμη και ενήλικες, γιατί πραγματεύεται αξίες και συναισθήματα που είναι διαχρονικά και πανανθρώπινα.
Είστε ευχαριστημένη από τη μέχρι τώρα συνεργασία σας με το εκδοτικό σας σπίτι, τις εκδόσεις «Διάνοια»;
Ναι, είμαι πολύ ευχαριστημένη από τη συνεργασία μου με τις εκδόσεις «Διάνοια». Από την πρώτη στιγμή υπήρξε καλή επικοινωνία, σεβασμός στις ιδέες μου και πραγματικό ενδιαφέρον για το έργο μου.
Εκτίμησα ιδιαίτερα τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισαν το βιβλίο, με επαγγελματισμό αλλά και με φροντίδα, σαν να ήταν κάτι δικό τους. Νιώθω ευγνωμοσύνη για τη στήριξή τους και χαίρομαι που μοιραζόμαστε την ίδια αγάπη για το παιδικό βιβλίο και για την προώθηση αξιών μέσα από αυτό.
Ποιες είναι οι συγγραφικές σας βλέψεις για τη συνέχεια; Ένα νέο παραμύθι σας ίσως; Ένα βιβλίο σας για μεγάλους; Κάτι άλλο; Μπορείτε να μας αποκαλύψετε;
Προς το παρόν δεν έχω συγκεκριμένα σχέδια για το επόμενο βιβλίο. Αφήνω λίγο χρόνο να ωριμάσουν οι ιδέες και να δείξει το μέλλον τι θα προκύψει. Αυτό που με ενδιαφέρει πάνω απ’ όλα είναι να γράφω κάτι που να έχει νόημα, να εκφράζει συναισθήματα και αξίες, και να αγγίζει τα παιδιά ή όποιον αναγνώστη βρεθεί μπροστά του. Είμαι ανοιχτή σε νέες ιδέες και αφήνω τη διαδικασία της δημιουργίας να με καθοδηγήσει.
Πείτε μας μια ευχή σας που θα θέλατε να πραγματοποιηθεί οπωσδήποτε στο μέλλον;
Η ευχή μου για το μέλλον είναι να συνεχίσω να κάνω αυτό που αγαπώ — να είμαι κοντά στα παιδιά, να δημιουργώ, να εμπνέομαι και να εμπνέω.
Εύχομαι τα βιβλία μου να ταξιδεύουν και να αγγίζουν τις ψυχές μικρών και μεγάλων, να σκορπούν μηνύματα αγάπης, καλοσύνης και ελπίδας.
Και, πιο προσωπικά, εύχομαι να έχουμε όλοι υγεία, ειρήνη και τη δύναμη να βλέπουμε τον κόσμο με παιδική ματιά — με αθωότητα και πίστη στο καλό.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Αναμφισβήτητα, πήρε πολλά μαθήματα από το σκυλάκι της. Πάντα είχε στο μυαλό της ότι η αγάπη και η φροντίδα είναι αξίες που μας βοηθάνε να προχωρήσουμε στη ζωή!!
Κυρία Καψάλη, σας ευχαριστώ πολύ για τη συζήτησή σας! Εύχομαι από καρδιάς το βιβλίο σας να αγκαλιαστεί όχι μόνο από τους μικρούς αλλά από και τους μεγάλους αναγνώστες και να περάσει τους με επιτυχία όλα τα όμορφα μηνύματά του. Καλή και δημιουργική συνέχεια!
Σας ευχαριστώ θερμά για τα τόσο όμορφα λόγια σας! Με συγκινεί πολύ η αγάπη και η στήριξη που δείχνετε στο βιβλίο μου. Η μεγαλύτερη μου χαρά θα είναι να αγκαλιαστεί από τα παιδιά και ταυτόχρονα να βρει έναν μικρό χώρο στις καρδιές των μεγάλων αναγνωστών, περνώντας τα μηνύματα που τόσο αγαπώ. Σας εύχομαι κι εσάς κάθε δημιουργική και χαρούμενη συνέχεια!
Βιογραφικό:
Η Ελένη Καψάλη είναι εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Είναι απόφοιτος του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Ακόμη είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στο πρόγραμμα "Διδακτική Μεθοδολογία και Αναλυτικά Προγράμματα" του Π.Τ.Ν. Φλώρινας.
Επιπρόσθετα διαθέτει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση του Πανεπιστημίου Λευκωσίας-Πατρών. Είναι Θιασώτης της δια βίου μάθησης και παρακολουθεί τις εξελίξεις στον τομέα της. Έχει γράψει ένα παιδικό διήγημα που έχει τίτλο "Το κορίτσι που έδινε αγάπη".
Διαβάστε τη βιβλιοκριτική μας για το βιβλίο εδώ
0 Σχόλια