Βιβλιοκριτική για το μυθιστόρημα "Ξαφνικός θάνατος" του Αλβάρο Ενρίγκε

Συγγραφέας: Αλβάρο Ενρίγκε
Έτος έκδοσης: 2018
Σελ.: 312
Εκδόσεις: Αλεξάνδρεια

Γράφει ο Κώστας Τραχανάς

Στο τένις το 2020, στο Αμερικανικό Οπεν, επικράτησε ο Ντόμινικ Τίιμ, στο Ρολάν Γκαρός έγραψε ιστορία ο Ράφα Ναδάλ , με το 13^ο τρόπαιό του και 20^ο Γκραν Σλαμ, ο 33χρονος Σέρβος Νόβακ Τζόκοβιτς ήταν στο Νο 1 της παγκόσμιας κατάταξης και ο εικοσιδιάχρονος Έλληνας Στέφανος Τσιτσιπάς πήγε πολύ καλά.

Το τένις είναι παλιό άθλημα. Η πρώτη γνωστή αναφορά της λέξης «τένις» (άθλημα μαζί με την ξιφομαχία - την πρώτη του ξαδέλφη) αναφέρεται το 1451 από τον Έντμουντ Λέισι, επίσκοπο του Έξετερ στην Αγγλία.

Δεν ξέρουμε τι θέλει να πει το βιβλίο «Ξαφνικός θάνατος». Τι αφηγείται ; Δε μιλάει απλώς για έναν αγώνα τένις .Ούτε είναι ένα βιβλίο περί της αργής και μυστηριώδους ενσωμάτωσης της αμερικανικής ηπείρου σ΄ αυτό που αποκαλούμε «Δυτικό κόσμο» -για τους κατοίκους της αμερικανικής ηπείρου, η Ευρώπη είναι η Ανατολή. Ίσως είναι ένα βιβλίο περί του πώς γράφεται αυτό το βιβλίο, ίσως όλα τα βιβλία να κάνουν ακριβώς αυτό το πράγμα. Ένα βιβλίο με συνεχή πέρα δώθε, όπως το μπαλάκι σε ένα παιχνίδι τένις.

Δεν είναι ένα βιβλίο για τον λάγνο μπαρόκ ζωγράφο Μικελάντζελο Μερίζι, απλώς Καραβάτζο ή τον ισπανό ποιητή Φρανθίσκο δε Κεβέδο, που είχε φίλο και προστάτη τον Πέδρο Τέγεθ Χιρόν δούκα της Οσούνα και μελλοντικό αντιβασιλέα της Νάπολης και των Δύο Σικελιών, αν και είναι ένα βιβλίο με τον Καραβάτζο και τον Κεβέδο. Ο Καραβάτζο ήταν για τη ζωγραφική ότι ο Γαλιλαίος για τη φυσική. Ο Καραβάτζο είχε δύο πάτρωνες τον καρδινάλιο δελ Μόντε και τον τραπεζίτη Τζουστινιάνι, ο τραπεζίτης μαγεμένος από τους πίνακες, ο καρδινάλιος από τον άντρα. Αυτούς τους δύο, τον Καραβάτζο και τον Κεβέδο, αλλά και τον κονκισταδόρ και τυχοδιώκτη Ερνάν Κορτές και τον αυτοκράτορα των Αζτέκων Κουαουτέμοκ, τον Γαλιλαίο και τον Πάπα τον Πίο Ε΄. Γιγάντιες προσωπικότητες που συγκρούονται, γαμάνε, μεθάνε, στοιχηματίζουν στο απόλυτο κενό.Τα μυθιστορήματα συντρίβουν τα μνημεία ακριβώς γιατί όλα, ακόμα και τα πιο σεμνά, είναι κατά κάποιο τρόπο πορνογραφικά.

Είναι ένα βιβλίο για την πτώση και ισοπέδωση της Τενοτστιτλάν πρωτεύουσας των Αζτέκων, το 1521, από τον Ερνάν Κορτές, οι συνέπειες αυτής της πτώσης σε όλο τον πλανήτη ίσως να ήταν μεγαλύτερες από τις συνέπειες των εξίσου μνημειωδών πτώσεων της Ιερουσαλήμ και της Κωνσταντινούπολης, παρότι και στις τρεις περιπτώσεις κατέρρευσαν κόσμοι ολόκληροι που βυθίστηκαν στη λίμνη αίματος και σκατών που αφήνει η Ιστορία όταν τρελαίνεται …

Δεν πρόκειται, βέβαια, ούτε για ένα βιβλίο περί της γέννησης του τένις ως λαϊκό αθλήματος, αν και βασίζεται φυσικά σε μια μακροχρόνια έρευνα που έκανε ο συγγραφέας επί του θέματος με υποτροφία της Δημοτικής Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης. Την ξεκίνησε ύστερα από την ανακάλυψη ενός σαγηνευτικού στοιχείου: ο πρώτος μοντέρνος, με όλη τη σημασία της λέξης ζωγράφος της ιστορίας υπήρξε επίσης μεγάλος παίκτης του τένις και δολοφόνος. Αδελφός μας.

Δεν είναι επίσης ένα βιβλίο για την Αντιμεταρρύθμιση, αλλά λαμβάνει χώρα σε μια εποχή που τώρα καλούμε μ΄ αυτό το όνομα, και γι΄ αυτό είναι ένα βιβλίο στο οποίο εμφανίζονται διεστραμμένοι ιερείς που διψάνε για αίμα, σεξομανείς ιερείς που γαμούσαν παιδιά από χόμπι, ιερείς απατεώνες που αύξησαν κατά τρόπο αισχρό την προσωπική τους περιουσία χάρη στις δεκάτες και τις ελεημοσύνες των φτωχών όλου του κόσμου. Ιερείς που ήταν γουρούνια.

Ο Βάσκο δε Κιρόγα ήταν ένας καλό ιερέας. Ένας κοσμοπολίτης, που, όταν το απαίτησαν οι περιστάσεις, έγινε άνθρωπος του Θεού-όχι βέβαια του Θεού στο όνομα του οποίου έκλεβαν και σκότωναν στη Ρώμη, στην Ισπανία και σε όλη την αμερικανική ήπειρο, αλλά ενός Θεού καλύτερου, που δυστυχώς ούτε αυτός υπάρχει.

Ο Κάρολος Μπορομέο ισοπέδωσε την Αναγέννηση μετατρέποντας τα βασανιστήρια στον μοναδικό τρόπο άσκησης του χριστιανισμού. Ανακηρύχτηκε άγιος αμέσως μετά το θάνατό του. Ο Βάσκο δε Κιρόγα έσωσε σχεδόν μόνος του έναν ολόκληρο κόσμο, πέθανε το 1565 και δεν έχει αρχίσει ακόμα η διαδικασία αγιοποίησής του. Δεν ξέρει ο συγγραφέας για τι πράγμα μιλάει αυτό το βιβλίο. Ξέρει ότι το έγραψε πολύ θυμωμένος γιατί πάντα κερδίζουν οι κακοί. Ίσως όλα τα βιβλία να γράφονται απλώς και μόνο γιατί οι κακοί παίζουν πάντα με πλεονέκτημα, και αυτό δεν υποφέρεται.

Ένα παιχνίδι τένις το 16^ο αιώνα, μόλις άρχιζε και ήταν ζήτημα ζωής και θανάτου. Ο Κεβέδο αν και χωλός, το δεξί του πόδι ήταν κοντύτερο κατά 7 εκατοστά, έπρεπε να υπερασπιστεί την τιμή του και την τιμή της Ισπανίας. Πέταξε ο Κεβέδο το μπαλάκι στον αέρα και φώναξε Tenez (επιφώνημα που φώναζαν οι Γάλλοι παίκτες πριν σερβίρουν, το οποίο έδωσε στο άθλημα στο σημερινό του όνομα). Έκανε το σωστό σέρβις: δυνατό, ψηλά στη γωνία. Παραδόξως, ο Λομβαρδός καλλιτέχνης, ο ιταλός ζωγράφος Καραβάτζο, το πρόφτασε και απάντησε με ένα ντράιβ που κατευθυνόταν ξεκάθαρα προς την οπή. Απελπισμένος και μην έχοντας τίποτε άλλο να κάνει, ο αιρετικός ισπανός ποιητής Κεβέδο, έβαλε το κεφάλι του για να αποκρούσει. Το μπαλάκι τον βρήκε στο μέτωπο. Το μπαλάκι ήταν φτιαγμένο από τα μαλλιά της Αν Μπαλέυν, της αποκεφαλισμένης Βασίλισσας της Αγγλίας, το 1536. Την στιγμή που έχανε τις αισθήσεις του ο ποιητής άκουσε την αμείλικτη φωνή του μαθηματικού: Tre a tre.

Τώρα έχουμε τάι μπρέικ, ξαφνικό θάνατο (Muerte subita)…

Ο Álvaro Enrigue Soler γεννήθηκε στη Γουαδαλαχάρα της Πολιτείας Χαλίσκο του Μεξικού το 1969. Είναι συγγραφέας και πανεπιστημιακός. Σπούδασε δημοσιογραφία στην Universidad Iberoamericana και στη συνέχεια εργάστηκε ως αρθρογράφος σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά, όπως το Vuelta που είχε ιδρύσει και διηύθυνε ο Οκτάβιο Πας. Το πρώτο του μυθιστόρημα, La muerte de un instalador, εκδόθηκε το 1996. Ακολούθησαν μέχρι τις μέρες μας τρεις συλλογές διηγημάτων, τέσσερα μυθιστορήματα και το δοκίμιο Valiente clase media (2013). Ταυτόχρονα με τη συγγραφική του δραστηριότητα, εργάζεται ως καθηγητής Δημιουργικής Γραφής σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ (Columbia, Princeton και Maryland). Έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γερμανικά, τα γαλλικά και τα τσέχικα. Είναι παντρεμένος με τη Μεξικανή δοκιμιογράφο και πεζογράφο Βαλέρια Λουισέλι.