Νίκη Σκουτέρη: "Θεωρώ την ποίηση πολύ σημαντική, κυρίως τώρα που υπάρχει αυτός ο κοινωνικός αναβρασμός και η οικονομική κρίση"

 


Η Νίκη Σκουτέρη είναι συγγραφέας και ποιήτρια. Πολυγραφότατη καθώς είναι δε θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο το έργο της, το οποίο μέχρι τώρα είναι αξιόλογο.
Με αφορμή την ποιητική της συλλογή «150 χαϊκού της καρδιάς και του μυαλού» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Κέφαλος» την καλψσρορίζουμε σήμερα στις Τέχνες με σκοπό να την γνωρίσουμε καλύτερα.

Ας δούμε τι έχει να μας πει...

Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Λίχνο


Πώς μπήκε στη ζωή σας η ποίηση; Τι ήταν εκείνο που σας έκανε αρχικά να πιάσετε στο χέρι μολύβι και χαρτί;

Από μικρή μου άρεσε να γράφω ποιήματα. Ήμουν πολύ καλή στην γραπτή έκφραση κι όπως έλεγαν οι καθηγητές μου, όταν ένα θέμα μου άρεσε γινόμουν άριστη στην έκθεση. Οπότε, από μικρή είμαι με ένα μολύβι και χαρτί στο χέρι!

Τι σημαίνει η ποίηση για εσάς; Έχετε, πιστεύετε, να προσφέρετε κάτι στη σημερινή εποχή;

Ποίηση είναι η τέχνη του λόγου, η στιγμή που ανασαλεύεται η ψυχή και πυροδοτείται από την έμπνευση εξωτερικεύοντας συναισθήματα, ανάγκες, διαθέσεις, πειθαρχώντας σε έναν ανώτερο σκοπό. Οι πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες επιδρούν καθοριστικά στην τέχνη του λόγου κι όχι μόνο, οπότε θεωρώ ότι  η ποίηση  υπάρχει για  να αφυπνίζει, να πυροδοτεί, να εξευμενίζει, να προβληματίζει, να σαγηνεύει, να πειθαρχεί όσο ο άνθρωπος υπάρχει σε αυτόν τον πλανήτη. Κι αυτό αποδεικνύεται καθώς η ποίηση έχει διαγράψει μια μακραίωνη πορεία από την πρώτη στιγμή  ύπαρξης του ανθρώπου.

Ένας ποιητής, πρέπει να πασχίζει να δει τον κόσμο όπως είναι ή να τον αναπαριστά όπως τον πλάθει με το μυαλό του;

Και τα δύο μαζί! Ζει μέσα στην κοινωνία, είναι αποδέκτης ψυχικών και συναισθηματικών καταστάσεων, αντιμετωπίζει κοινωνικές, πολιτικές, περιβαλλοντικές προκλήσεις. Και θα παρατηρήσει και θα μεταπλάσει και θα παρομοιάσει και θα σατιρίσει και θα μετουσιώσει τον κόσμο με την  φαντασία του.

Από τι εμπνέεστε; Υπάρχουν λογοτέχνες που σημάδεψαν τη γραφή σας;

Εμπνέομαι από το κάθε τι γύρω μου, κυρίως όταν η πηγή της έμπνευσης  μου προκαλεί συναισθήματα και συγκινήσεις. Από μικρή διάβασα πολύ Ντοστογιέφσκι, Μενέλαο Λουντέμη, Παπαδιαμάντη, Καρκαβίτσα, Καζαντζάκη, Ιούλιο Βερν. Αργότερα πιο μεγάλη ηλικιακά, ποιητές όπως, ο Καρυωτάκης, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Οδυσσέας Ελύτης. Έχουν πάντα  ένα μέρος στην καρδιά μου και στην βιβλιοθήκη μου!

Στο παρελθόν είχατε ασχοληθεί με το παιδικό βιβλίο, αλλά πρόσφατα εκδώσατε την πρώτη σας ποιητική συλλογή. Μιλήστε μας για τη διαδρομή σας αυτή.

Ξεκίνησα με την πεζογραφία γράφοντας παραμύθια και διηγήματα. Παραμύθια λόγω του επαγγέλματός μου κιόλας, είμαι Νηπιαγωγός, οπότε από τα χρόνια των σπουδών μου η παιδική λογοτεχνία έχει καταλάβει σημαντικό χώρο ύπαρξης στη ζωή μου. Η καθημερινή μου ενασχόληση με τα παιδιά, ο φανταστικός κόσμος που δημιουργούνταν μέσα από τα μάτια  και την σκέψη τους, οι δημιουργικές μας ενασχολήσεις, με έκαναν να γράψω αρκετά παραμύθια. Το ένα από αυτά κυκλοφορεί ήδη από τις εκδόσεις Ωρίωνας με τον τίτλο «Οι βοηθοί του Συρτούλη» όπου έχει βραβευτεί και στον Α’ Πανελλήνιο Διαγωνισμό Πεζογραφίας Κέφαλος. Ποιήματα, όπως ανέφερα παραπάνω, έγραφα από το Δημοτικό κιόλας. Μου αρέσουν οι προκλήσεις, να δοκιμάζω πάντα τον εαυτό μου και τις αντοχές μου. Ήθελα να δοκιμάσω και σε αυτό το είδος γραφής και δεν το έχω μετανιώσει. Προσπαθώ!

Ποια είναι η γνώμη σας για την κατάργηση των καλλιτεχνικών μαθημάτων στην εκπαίδευση;

Οι Αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν ότι η λέξη εκπαίδευση σήμαινε εκπαίδευση του χαρακτήρα, αρμονική ανάπτυξη του σώματος, του νου και της φαντασίας. Οι γραμματιστές δίδασκαν γραφή, ανάγνωση και στοιχεία αριθμητικής, δίδασκαν τους μαθητές τους να διαβάζουν και να μαθαίνουν μεγάλους ποιητές -Όμηρο, Ησίοδο κ.α. Οι κιθαριστές με τη σειρά τους δίδασκαν τα αγόρια πως να παίζουν την επτάχορδη λύρα και να τραγουδούν τα έργα των λυρικών ποιητών. Οι παιδοτρίβες φρόντιζαν για τη φυσική τους ανάπτυξη με τρόπο επιστημονικό. Σε αυτό το τριπλό σύστημα ενίοτε προστίθετο και το σχέδιο ή η ζωγραφική. Επίσης  το σύστημα εκπαίδευσης περιλάμβανε λογοτεχνία, μουσική και αθλητικά. Στη σημερινή μας εποχή ο  Howard Gardner μίλησε για τους πολλαπλούς τύπους νοημοσύνης υποστηρίζοντας ότι ο κάθε άνθρωπος διαθέτει και χρησιμοποιεί οχτώ τύπους , αλλά σε διαφορετικό βαθμό ο καθένας. Το προφίλ νοημοσύνης διαφέρει από άτομο σε άτομο και μερικοί τύποι είναι ισχυρότεροι από άλλους. Αυτοί οι τύποι στο σύνολό τους είναι οχτώ. Και πέρα από τα συνηθισμένα γνωστικά αντικείμενα της εκπαίδευσης όπως είναι η γλωσσική, λογικομαθηματική, νατουραλιστική  που ενισχύει το εκπαιδευτικό σύστημα σήμερα υπάρχει και η χωρική, η σωματική, η μουσική. Για να μπορέσει ένα παιδί να αναπτυχθεί ως προσωπικότητα ολόπλευρα και ισόρροπα πρέπει να αναπτύξει τις κατάλληλες γνώσεις ,δεξιότητες, στάσεις μέσω των πολλαπλών τύπων νοημοσύνης και ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του αργότερα να επιλέξει αυτό που τον ολοκληρώνει ως άνθρωπο. Καταργώντας επομένως τα καλλιτεχνικά μαθήματα από την εκπαίδευση οι μαθητές στερούνται τις  απαραίτητες γνώσεις και  την αναγκαία εκπαίδευση, για την καθολική καλλιέργεια της αντιληπτικής τους ικανότητας, της δημιουργικής σκέψης της πνευματικής - συναισθηματικής διαμόρφωσης της προσωπικότητάς τους. Αλλοιώνεται ο πολιτισμικός ρόλος του σχολείου, αποστερώντας τις γνώσεις που αφορούν τις τέχνες και τον πολιτισμό, κάτι που ύμνησαν οι Αρχαίοι πρόγονοί μας και οι άνθρωποι του πνεύματος την νεοελληνικής μας λογοτεχνίας.

Η γραφή αποτελεί για εσάς μια διέξοδο από τα προβλήματα της ζωής ή εξυπηρετεί κάποιο σκοπό διαφορετικό;

Αποτελεί ασφαλώς μια διέξοδο από τα προβλήματα της ζωής αλλά με συγκινεί κιόλας διότι αισθάνομαι δημιουργική, χαρούμενη, μία καλλιτεχνική ψυχή όπως ο γλύπτης που σμιλεύει τα αγάλματά του.


H ποιητική σας συλλογή λέγεται «150 χαϊκού της καρδιάς και του μυαλού». Τι πρόκειται να συναντήσει κάποιος που θα το επιλέξει ως ανάγνωσμα; Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε μέσω αυτής;

Περιλαμβάνει 150 χαϊκού γεμάτα συναισθήματα, σκέψεις, γεγονότα της καθημερινής ζωής του ανθρώπου. Μέσα σε αυτά τα χαϊκού υπάρχω εγώ, εσύ , ο κάθε αναγνώστης καθώς όλοι είμαστε μέρη ενός συνόλου που όλοι λίγο ή πολύ αντιμετωπίζουμε, ζούμε ίδιες ή παρόμοιες καταστάσεις. Η φύση, τα καθημερινά προβλήματα του ανθρώπου, οι ποικίλες κοινωνικές αναταράξεις ανά τον πλανήτη, οι σχέσεις των ανθρώπων είναι όλα εκεί και σε προκαλούν να τα ανακαλύψεις ψάχνοντας βαθιά μέσα σου.

Θα μπορούσατε να μας πείτε λίγα λόγια, για τον τρόπο που αποτυπώνετε τις σκέψεις σας στο χαρτί; Είναι μια διαδικασία που συμβαίνει προγραμματισμένα και μεθοδικά ή αυθόρμητα;

Αρχικά γράφω αυθόρμητα, αλλά με υπακοή στους συντακτικούς και γραμματικούς κανόνες, λόγω κιόλας των σπουδών μου. Στην πορεία όμως κι ανάλογα το είδος της γραφής που επιλέγω  επανέρχομαι σε αυτό για εκτενέστερη επιμέλεια, αναπροσαρμογή και διορθώσεις. Υπάρχουν  όμως και  είδη  της ποίησης, όπως το χαϊκού, το τάνκα, το σονέτο κ.α. που πρέπει η γραφή να είναι μεθοδικά προγραμματισμένη, να ακολουθηθούν δηλαδή κάποιες τεχνικές. Εκεί τις εφαρμόζω άμεσα. 

Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο δημιουργό που πασχίζει να πραγματοποιήσει τα πρώτα του βήματα  στο χώρο της λογοτεχνίας;

Αυτό που θα συμβούλευα είναι να προσπαθεί, να αγαπά αυτό που κάνει και να διαβάζει  έργα  συγγραφέων και ποιητών.

Η πλούσια ποιητική παραγωγή των ημερών μας και ο κοινωνικός αναβρασμός που εκδηλώνεται στην Ελληνική Πολιτεία, λόγω των οξυμένων οικονομικών προβλημάτων, υπάρχει περίπτωση να θέσει τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία μιας «Ποίησης της Κρίσης»; Μια ποίηση που θα ασχοληθεί με τα φλέγοντα ζητήματα της εποχής και δεν θα είναι παράλληλα, λογοτεχνικά απαράδεκτη;

Θεωρώ την ποίηση πολύ σημαντική, κυρίως τώρα που υπάρχει αυτός ο κοινωνικός αναβρασμός και η οικονομική κρίση. Τώρα είναι που η ποίηση μπορεί να καυτηριάσει όλα τα τρέχοντα πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά ζητήματα, να προβληματίσει, να χλευάσει, να κινητοποιήσει, να θέσει και ηθικά ζητήματα και διλήμματα που προκύπτουν μετά από κάθε κρίση μιας κοινωνίας και που αντικατοπτρίζουν την ακεραιότητα ή μη της Πολιτείας.

Έχετε κάποια αξίωση από τους ομότεχνούς σας για τον ρόλο που θα έπρεπε να διαδραματίσουν σήμερα; Ποια είναι, πιστεύετε, η μεγαλύτερη πλάνη που θα πρέπει να αποφύγει ένας ποιητής;

Ο κάθε ομότεχνος έχει τη δική του προσωπικότητα κι αυτός γνωρίζει περισσότερο από τον καθένα τα όριά του και τον ρόλο που επιθυμεί να διαδραματίσει. Θεωρώ  η αγάπη για την πένα, η ταπείνωση που πρέπει να διακρίνει τον λογοτέχνη και η πνευματική του ισορροπία είναι πολύ σημαντικά. Κυρίως να γράφει όχι για την αναγνώριση αλλά για την αγάπη στον μακραίωνο πολιτισμό του.

Από αυτά που νιώθετε πως γνωρίζετε με βεβαιότητα για τον εαυτό σας, πείτε μου ένα χαρακτηριστικό που θα θέλατε να διατηρήσετε οπωσδήποτε κι ένα που θα θέλατε ν’ αλλάξετε πάση θυσία.

Να διατηρήσω την ταπείνωσή μου και την ευγνωμοσύνη μου στον πλάστη και δημιουργό μου που με προίκισε με το «τάλαντο» αυτό.  Θα προτιμούσα να έλεγα συχνότερα «Όχι», αυτό θα ήθελα ν’ αλλάξω στον εαυτό μου.

Ο Γκαίτε έλεγε: «Το ταλέντο τρέφεται στη μόνωση, μα ο χαρακτήρας στις τρικυμίες της ζωής». Ένας ποιητής πρέπει να είναι, κατά την γνώμη σας, μοναχικός άνθρωπος ή άτομο κοινωνικό που βυθίζεται στην τύρβη της ζωής;

Το ρητό του Κλεόβουλου  «παν μέτρον άριστον» με βρίσκει σύμφωνη εδώ. Ένας ποιητής χρειάζεται και τα δύο και τη μοναχικότητα για να αναστοχαστεί, να συλλογιστεί, να θέσει προτεραιότητες, να συζητήσει με τον «εαυτό» του αλλά και την κοινωνικότητα για να αντλήσει πληροφορίες, εμπειρίες με τη συμμετοχή του στα κοινά.

Ο Λάο Τσε έλεγε: «Όταν ο λαός, στερείται γνώσης και επιθυμίας για μόρφωση, οι Λόγιοι δεν μπορούν να επέμβουν». Ποιος νομίζετε πως είναι ο ρόλος των λογίων όταν ο λαός στερείται της επιθυμίας για μόρφωση;

Ανά κοινωνίες κι εποχές παρατηρείται διαφοροποίηση στη σημασία  της μόρφωσης. Άλλο στόχο είχε η μόρφωση τα Αρχαία χρόνια, άλλο στα χρόνια του μεσαίωνα, στην εποχή της αναγέννησης, στην κλασική εποχή. Με τη μόρφωση ο άνθρωπος οδηγείται σε μια ηθική, πνευματική και κοινωνική διαμόρφωση της προσωπικότητάς του, καλλιεργεί αρετές κι αξίες, ενστερνίζεται πολιτιστικά ιδεώδη, κοινωνικοποιείται κι εντάσσεται στην κοινωνία. Αν λάβουμε υπόψη ότι ο Λάο Τσε έζησε τον 6ο αιώνα π.Χ, ανατρέχοντας και  στο ιστορικό πλαίσιο, θεωρώ ότι μίλησε φιλοσοφημένα. Οι ίδιοι οι Λόγιοι πρέπει να εμφυσήσουν την αγάπη για γνώση και να κινητοποιήσουν τον λαό στην αναζήτηση της σοφίας και της αλήθειας, με το παράδειγμά τους, την αγάπη τους στον άνθρωπο, κατευθύνοντάς τους σταδιακά  σε μία πολιτιστική , αξιακή και κοινωνική αναγέννηση.

Τι να περιμένουμε από εσάς στο εγγύς μέλλον; Έχετε κάποια συγγραφικά σχέδια που μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας;

Να είμαι καλά στην υγεία μου και να συνεχίζω να γράφω. Υπάρχουν αρκετές γραφές στο συρτάρι μου όπως παιδική λογοτεχνία, διηγήματα και ποιήματα. Μία έκδοση συλλογής διηγημάτων ή ποιημάτων είναι στα σχέδιά μου για  το προσεχές μέλλον!


Βιογραφικό:

Η Νίκη Σκουτέρη έχει καταγωγή από Λευκάδα. Σπούδασε στο Παιδαγωγικό τμήμα Νηπιαγωγών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, είναι κάτοχος (Master of Science in Management of Educational Organisations) του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και με μετεκπαίδευση στις Επιστήμες της Αγωγής ( Μαράσλειο Διδασκαλείο) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών . Είναι Υπεύθυνη Αγωγής Υγείας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Γ’ Αθήνας. Έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις και βιωματικά εργαστήρια σε πανελλήνια εκπαιδευτικά και λογοτεχνικά πολιτιστικά συνέδρια, καθώς και σε σεμινάρια και ημερίδες διαφόρων φορέων (όπως επιμορφωτικά προγράμματα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, σεμινάρια/ημερίδες Συντονιστών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Προσχολικής και Δημοτικής Εκπαίδευσης, σεμινάρια/ημερίδες Υπευθύνων Σχολικών Δραστηριοτήτων Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης). Έχει βραβευτεί για τη συμμετοχή της σε αρκετούς Πανελλήνιους και Παγκόσμιους ποιητικούς και λογοτεχνικούς διαγωνισμούς όπως : Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός, Αμφικτυονία Ελληνισμού, Ε.Π.Ο.Κ, Πνευματικοί Ορίζοντες Λεμεσού, Κέφαλος Λογοτεχνικό Περιοδικό Κεφαλλονιάς, εκδόσεις Ηλιαχτίδα. Έργα της έχουν δημοσιευτεί στον ηλεκτρονικό κι έντυπο. Έχει συμμετάσχει με ποιήματά της σε συλλογικούς τόμους, σε ανθολογίες ελληνικές και ξένες.
Η ίδια έχει υπάρξει κριτής σε ποιητικούς διαγωνισμούς του περιοδικού Κεφαλληνίας Κέφαλος , έχει συμμετάσχει σε λογοτεχνικά συνέδρια ως ομιλήτρια κι έχει τιμηθεί για την προσφορά της στα γράμματα . Είναι μέλος του Ελληνικού Πολιτιστικού Ομίλου Κυπρίων (ΕΠΟΚ)

Έχει γράψει παραμύθια e – book τα οποία είναι δημοσιευμένα στο easy writer . Το παραμύθι της ο Ρεξούλης ο Τραγανούλης έχει πάρει το Α’ Βραβείο Κέφαλος στην κατηγορία Παραμύθι 2018 καθώς και το Β΄ Βραβείο Εικονογράφησης Βιβλίου στον εν λόγω διαγωνισμό. Το 2020 εκδόθηκε το πρώτο της βιβλίο παιδικής λογοτεχνίας «Οι βοηθοί του Συρτούλη» εκδόσεων «Ωρίωνας». Επίσης τον Δεκέμβρη της ίδιας χρονιάς εκδόθηκε και η ποιητική της συλλογή «150 χαϊκού της καρδιάς και του μυαλού» από τις εκδόσεις «Κέφαλος».

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια