ίναι διδάκτωρ Γλωσσολογίας και εργάζεται στη δημόσια εκπαίδευση. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Δυο ιστορίες» από τις εκδόσεις «Βακχικόν». Μιλάμε για τη συγγραφέα Ερμιόνη Κεχαγιά, που σήμερα έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε στις Τέχνες.
Πάμε να την γνωρίσουμε καλύτερα....
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Κεχαγιά, η απόφασή σας να ασχοληθείτε με τη συγγραφή αποτέλεσε στην ουσία μια προσπάθεια απογύμνωσης του εαυτού σας;
Ναι, είναι ακριβώς όπως το θέσατε πρόκειται για απογύμνωση γι αυτό και η έκδοση του πρώτου βιβλίου άργησε πολύ. Δηλαδή αν υπολογίσουμε ότι γράφω από την πιο τρυφερή ηλικία των 12 χρόνων η απογύμνωση έγινε 45 χρόνια μετά. Δεν ήμουν αρκετά τολμηρή ώστε να προσπαθήσω νωρίτερα.
Οι πολύ αξιόλογες σπουδές σας έχουν επηρεάσει, θεωρείτε, στον τρόπο σκέψης και γραφής σας;
Βεβαίως, για πολλά χρόνια ήμουν στην απέναντι όχθη δηλαδή σ’ αυτήν της αποδόμησης ενός καλλιτεχνικού έργου. Έτσι λοιπόν όταν γράφω βλέπω τα πράγματα πιο συνολικά φτιάχνω πρώτα το όλον τη δομή του μυθιστορήματος και μετά τη γεμίζω με περιεχόμενο.
Θεωρείτε πως η ανάγκη του γράφοντος να ικανοποιήσει πρωτίστως τη δική του εσωτερική επιθυμία για απελευθέρωση των σκέψεων και των συναισθημάτων που φωλιάζουν στην ψυχή του, μπορεί να καλύψει αυτομάτως και την ανάλογη ανάγκη ή και απαίτηση του αναγνώστη για απογύμνωση και απελευθέρωση των δικών του σκέψεων και των δικών του συναισθημάτων κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης;
Και ως συνέχεια της προηγούμενης ερώτησης ακριβώς χάρη στις σπουδές μου η έννοια του αναγνώστη του αποδέκτη του μηνύματος είναι για μένα ιερή. Καθώς γράφω τον έχω πάντα απέναντί μου συνομιλώ μαζί του και θέλω να αγγίξω κάποιες ευαισθησίες του. Θέλω να επικοινωνήσω και να έρθω κοντά με τον αναγνώστη μου.
Θυμάστε πότε ήταν η πρώτη φορά που γράψατε το πρώτο σας κείμενο; Ποια ήταν η κατάληξή του; Τυπώθηκε ή έμεινε στο συρτάρι και γιατί;
Εδώ μάλλον έχω ήδη απαντήσει. Από πολύ μικρή από τα πρώτα χρόνια της εφηβείας έγραφα ποιήματα. Αλλά δεν ήμουν τολμηρή δεν ξέρω καν σε ποιο συρτάρι βρίσκονται. Πιο μικρή πριν να γνωρίζω καλά τη γραφή ήμουν παραμυθού. Μάζευα τις κούκλες μου τις έβαζα στη σειρά και τους έλεγα ιστορίες.
Έχετε πρότυπα ως συγγραφέας; Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς;
Νομίζω ότι έχω επηρεαστεί πολύ από τον Μπορίς Βιάν, νεανικό μου ανάγνωσμα. Μου αρέσει στις ιστορίες μου να έχω λόγο απλό και να δημιουργώ μία ατμόσφαιρα. Εννοείται ότι μεγάλος δάσκαλος για μένα είναι ο Ουμπέρτο Έκο, καθώς και Έντγκαρ Άλαν Πόε, Όσκαρ Ουάιλντ όλα ιερά παιδιά του μυστηρίου και του αυτοσαρκασμού.
Από τη σύντομη εμπειρία σας στο χώρο του βιβλίου, θεωρείτε πως υπάρχει συνταγή για τη συγγραφή μιας καλής ιστορίας; Κι αν ναι, τι είναι αυτό που τη χαρακτηρίζει ως καλή;
Όχι δεν υπάρχει μια συνταγή. Στην κοινωνία μας υπάρχει τόση ποικιλία, οι άνθρωποι είναι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους άρα και ο χώρος του βιβλίου πρέπει να είναι πλουραλιστικός. Η ανάγνωση ενός καλού βιβλίου είναι πολύ προσωπική υπόθεση άρα και η συγγραφή μιας καλής ιστορίας δεν μπορεί να υπόκειται σε κανόνες. Μία ιστορία είναι καλή αν ψυχαγωγεί τους αναγνώστες και όχι αν μόνο τους διασκεδάζει.
Ποια είναι η γνώμη σας για την εκδοτική πραγματικότητα στην Ελλάδα; Υπάρχει αναγνωστικό ενδιαφέρον και αξιοσημείωτη εμπορική κίνηση, τέτοια ώστε ένας συγγραφέας να ζήσει αποκλειστικά από το έργο του εφόσον το θελήσει;
Νομίζω ότι εκδίδονται πολλά βιβλία, το αναγνωστικό κοινό βρίσκεται σε καλά σχετικά επίπεδα αν λάβουμε υπόψη την πραγματικότητα των κοινωνικών δικτύων και κατά συνέπεια της εικόνας που δεν μας αφήνει να φανταστούμε μόνοι μας και κάνει τον σκέτο γραπτό λόγο να φαντάζει πολύ φτωχός. Το να ζήσει ένας καλλιτέχνης ή ένας επιστήμονας αποκλειστικά από το έργο του είναι μια άλλη υπόθεση. Είναι ένα όνειρο και στόχος του ανθρώπου του 20ου αιώνα. Στον 21ο αιώνα τέτοιοι στόχοι και τέτοιες ακυρώσεις εάν δεν τους επιτύχουμε δυστυχώς ή ευτυχώς δεν έχουν θέση. Το πώς θα κερδίσει ένας άνθρωπος χρήματα ώστε να ζήσει αξιοπρεπώς εξαρτάται κυρίως από συγκυρίες και όχι από αξιοκρατία. Και αυτή είναι μία παρωχημένη έννοια, διότι η αξία στον επαγγελματικό κόσμο έχει πολλές αποχρώσεις. Το ζητούμενο στη σύγχρονη εποχή νομίζω ότι είναι ο ελεύθερος χρόνος. Ποια εργασία σου επιτρέπει να έχεις αρκετό ελεύθερο χρόνο ώστε να ασχοληθείς με το πνεύμα σου, το σώμα σου, την ψυχή σου ή οτιδήποτε άλλο θελήσεις.
Τελικά η πρώτη ματιά είναι σημαντική και για ένα βιβλίο όπως και για τον έρωτα ή μια δυνατή φιλία. Εδώ εγώ όσον αφορά το εξώφυλλο δεν έχω κάνει πραγματικά τίποτα. Τα συγχαρητήρια τα αξίζει ο art director των εκδόσεων Βακχικόν.
Το βιβλίο σας περιέχει δύο διαφορετικές ιστορίες. Συγκεκριμένα, δύο νουβέλες. Κι όπως θα διαβάσει ο αναγνώστης στο οπισθόφυλλό του, πρόκειται στην ουσία για «δυο συναρπαστικά ταξίδια στο κυνήγι της αναζήτησης του εαυτού, σε μια γενναία διάδραση με το άγνωστο, τον Άλλον». Μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε επομένως κι ως ένα φιλοσοφικό βιβλίο βαθιάς ψυχολογικής ανάλυσης που στην ουσία βοηθά τον αναγνώστη να έρθει σε επαφή με την πραγματική ουσία της ύπαρξής του;
Ο όρος φιλοσοφικό βιβλίο με φοβίζει αλλά ναι το βιβλίο θίγει θέματα. Ή μάλλον αυτό που θα ήθελα να κάνει το βιβλίο μου είναι να δημιουργεί ατμόσφαιρα, να δημιουργεί εικόνες και να δημιουργεί συλλογισμούς. Μακάρι να το έχω επιτύχει.
Πείτε μας δυο λόγια για το περιεχόμενό των ιστοριών σας. Έχουν κάποιον κοινό παρονομαστή που τις συνδέει μεταξύ τους;
Ναι υπάρχει σύνδεση μεταξύ τους. Θα αρχίσω από τα εξωτερικά χαρακτηριστικά για να πάω μετά πιο βαθιά. Οι ηρωίδες όπως υπονοεί και η λέξη είναι και οι δύο γένους θηλυκού. Άρα ξέρουμε όταν αγοράζουμε το βιβλίο ότι θα μπούμε σε γυναικείο κόσμο ό,τι και να σημαίνει αυτό για μας τον αναγνώστη είτε είμαστε άνδρας είτε γυναίκα είτε άλλο φύλο. Όσον αφορά τον ρόλο τους και οι δύο ηρωίδες θέλουν να προσφέρουν μόνο έτσι πραγματώνονται. Άρα εδώ ο αναγνώστης ξέρει ότι το βιβλίο εξαίρει τις αρχές του ανθρωπισμού. Βαθύτερα τώρα και τις δύο ηρωίδες τις απασχολεί ο χρόνος. Η Άννα όταν δούλευε είχε μικρά καθορισμένα κομματάκια χρόνου, τέλεια οργανωμένα. Ακόμη και η ξεκούρασή της είχε προκαθοριστεί. Μετά την απέλυσαν κι ο χρόνος της έγινε άτμητος, Μια ευθεία χωρίς σημάδια. Κι αποφάσισε σ΄αυτή την ευθεία να βάλει τα δικά της σημάδια. Ένας άνθρωπος όμως που έχει συνηθίσει να ζει τη ζωή του σε ευθύγραμμα τμήματα είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί σε μια άδεια ευθεία. Κι αν η ευθεία αυτή μπορεί να γίνει τεθλασμένη; Ή ακόμη να αναδιπλωθεί και να φτιάξει ένα σχήμα; Ένα τετράγωνο για παράδειγμα με αρχή και τέλος; Ή έναν κύκλο χωρίς αρχή και χωρίς τέλος; Κι αν μπουν στο παιχνίδι κι άλλες διαστάσεις; Η Άννα είναι ανοιχτή σε όλα. Θέλει τόλμη. Η Άννα είναι τολμηρή. Και όλοι οι φίλοι της είναι τολμηροί.
Η Ελπίδα πάλι, η άλλη ηρωίδα είναι μικρή δεν την έχει κουράσει ο χρόνος της. Ούτως ή άλλως τον επιμηκύνει με τις ιστορίες που πλάθει με τη φαντασία της. Η Ελπίδα είναι ένα παιδί που ζει σε πολλές διαστάσεις. Ίσως περισσότερες απ’όσες αντέχουν οι φίλοι της. Θέλει να τους παρασύρει στον δικό της κόσμο και τελικά τα καταφέρνει. Για την Ελπίδα ο χρόνος είναι σπειροειδής σαν αρχέγονος μύθος. Βλέπει όμως πως ο χρόνος, ο τετμημένος από άλλους, έχει κουράσει τους δικούς της ανθρώπους και αποφασίζει να τους βοηθήσει να τους δώσει χρόνο. Ναι αλλά μπορείς να προσφέρεις κάτι που δεν έχεις; Θέλει τόλμη.
Έτσι λοιπόν για να επανέλθω στα λόγια σας ίσως θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένα βιβλίο φιλοσοφικό αφού θίγει ανθρώπινα αναπάντητα ερωτήματα.
Θεωρείτε πως η ιδιότητά σας ως γλωσσολόγος συνέβαλε αρκετά, ώστε να προσεγγίσετε τις ιστορίες σας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο;
Ίσως να υπήρχε κι άλλος τρόπος και να ήταν και καλύτερος. Η γλωσσολογία όμως μου έφτιαξε τον δικό μου τρόπο. Μου έδωσε δηλαδή τα εργαλεία ώστε να κάνω παιχνίδια με την αφήγηση, να δημιουργώ ατμόσφαιρα χωρίς να βαραίνω τον λόγο μου και να βοηθώ τον αναγνώστη δίνοντας μία ροή. Ελπίζω το αποτέλεσμα να ευχαριστήσει τους αναγνώστες.
Θα παραθέσω εδω τα λόγια του Μπορίς Βιάν στον πρόλογό του στο βιβλίο του «Ο αφρός των ημερών». Η ιστορία που ακολουθεί είναι αληθινή διότι τη δημιούργησα μόνος μου από την αρχή ως το τέλος. Στόχος μου είναι καθαρά η ψυχαγωγία του αναγνώστη δηλαδή η αγωγή της ψυχής.
Το βιβλίο σας απευθύνεται μόνο σε ενήλικες ή και σε έφηβους;
Νομίζω ότι μπορεί να ενδιαφέρει και νέους όχι τόσο εφήβους αλλά νεαρούς ενήλικες.
Μιλήστε μας για το εκδοτικό σπίτι. Είστε ευχαριστημένη από τη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Βακχικόν»;
Μέχρι στιγμής η συνεργασία μας πάει πολύ καλά. Με εμπιστεύτηκαν και μετά τους εμπιστεύτηκα κι εγώ.
Έχετε σκεφτεί το ενδεχόμενο να μεταφραστεί το βιβλίο σας σε κάποια άλλη γλώσσα, την αγγλική ίσως; Θα σας ενδιέφερε ένα τέτοιο ενδεχόμενο;
Βεβαίως και θα με ενδιέφερε και μάλιστα θεωρώ ότι είναι ένα βιβλίο της παγκοσμιοποιημένης μας εποχής διότι θίγει το θέμα της ανεργίας, των γηρατειών, της φιλίας, της εκπαίδευσης.
Πού μπορεί κάποιος να βρει το βιβλίο σας;
Σε ολη την Ελλάδα το βιβλίο μου μπορείτε να το παραγγείλετε στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σας. Τουλάχιστον έτσι αρέσει σε μένα. Στην Αθήνα υπάρχει σε μεγάλα βιβλιοπωλεία όπως Ευριπίδης, Ιανός, Πατάκης, Πρωτοπορία (web), Πολιτεία. Στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο βρίσκεται στον Ιανό και την Πρωτοπορία και στην Πάτρα στην Πρωτοπορία.
Σχεδιάζετε κάποια παρουσίαση του βιβλίου σας το προσεχές διάστημα;
Βεβαίως περιμένω τον Μάιο όπου θα αρέσει σε όλους να κάνουν μία βόλτα το βραδάκι και να περάσουν από τον χώρο της παρουσίασής μου.
Μια ευχή σας για το μέλλον;
Εύχομαι ποτέ κανένα παιδί να μην κακοποιηθεί ξανά.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Κυρία Κεχαγιά, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι κάθε επιτυχία στο συγγραφικό σας έργο.
Βιογραφικό:
Η Ερμιόνη Κεχαγιά είναι διδάκτωρ Γλωσσολογίας και εργάζεται στη δημόσια εκπαίδευση. Γεννήθηκε το 1965 στη Θεσσαλονίκη και, ύστερα από περιπλανήσεις σε πόλεις του εξωτερικού, τα τελευταία χρόνια ζει στην Αθήνα. Η γλώσσα ως αντικείμενο μελέτης, ως θέμα διδασκαλίας ή ως πηγή δημιουργίας είναι η κύρια ενασχόλησή της. Το διήγημά της με τίτλο Στο Μουσείο βραβεύτηκε στον διαγωνισμό του Ιανού με θέμα τα ταξίδια και κυκλοφορεί στον τόμο Ταξίδια (εκδόσεις Ιανός 2021). Οι νουβέλες Δύο Ιστορίες είναι το πρώτο της βιβλίο.
0 Σχόλια