Η συγγραφέας Φωτεινή Παπαδημητρίου ως νέα στο συγγραφικό χώρο δηλώνει ερασιτέχνης. Λάτρης της ιστορίας καθώς είναι δε θα μπορούσε η πρώτη της εκδοθείσα πνευματική της κατάθεση να αποτελεί ένα ιστορικού περιεχομένου μυθιστόρημα αρκετά πολυσέλιδο κι οπωσδήποτε αρκετά ενδιαφέρον για το αναγνωστικό κοινό. Τίτλος του «Το Δεσποτάτο της Λίμνης» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Πηγή». Σήμερα η συγγραφέας και το βιβλίο της φιλοξενούνται στις Τέχνες σε μία όμορφη κι ευχάριστη συζήτηση.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Παπαδημητρίου, πώς θα συστήνατε η ίδια τον εαυτό σας στο αναγνωστικό κοινό;
Ως λάτρης της ιστορίας, ερασιτέχνης στο συγγραφικό χώρο, που μαγεύτηκε όμως από το ταξίδι της συγγραφής.
Για ποιο λόγο αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή; Ποιο υπήρξε το βασικό ερέθισμα που καθόρισε την λογοτεχνική σας πορεία;
Διαβάζοντας και ξεθάβοντας ιστορίες για την βυζαντινή περίοδο των Ιωαννίνων, εντυπωσιάστηκα από πράγματα που δεν ήξερα και θέλησα να επικοινωνήσω όσα θαυμαστά έμαθα, μέσα από την μυθοπλασία.
Πώς συνδυάζεται η συγγραφική σας δραστηριότητα με το αντικείμενο των σπουδών σας, αλλά και με την επαγγελματική σας ενασχόληση;
Το αντικείμενο των σπουδών μου στην Ιατρική έχει να κάνει με το συνεχές διάβασμα και την ικανοποίηση που νιώθεις όταν μαθαίνεις κάτι καινούργιο, ειδικά όταν κοπιάζεις να το βρεις. Υπό αυτή την έννοια, το κομμάτι της έρευνας έχει μια κοινή βάση με την επαγγελματική μου δραστηριότητα. Το κομμάτι της συγγραφής, μάλλον αποτελεί αποφόρτιση από την επαγγελματική μου ενασχόληση!
Εντοπίζετε κοινά στοιχεία ανάμεσα στο επιστημονικό και το λογοτεχνικό κείμενο; Εσείς ως γιατρός στο επάγγελμα δυσκολευτήκατε να προσαρμόσετε το ύφος της γραφής σας σε άλλες πιο ανάλαφρες δομές του λόγου, προκειμένου να γίνετε αποδεκτή στο αναγνωστικό κοινό, αυτό που βλέπει το βιβλίο ως μέσο ψυχαγωγίας και όχι ως μέσο ενημέρωσης και γνώσης;
Κοινά στοιχεία δεν θα έλεγα. Αλλά προσαρμόζεις τον λόγο σου και την γραφή σου, ανάλογα σε ποιόν απευθύνεσαι. Αλλιώς θα γράψεις όταν απευθύνεσαι σε παιδιά, αλλιώς όταν απευθύνεσαι σε ενήλικες, αλλιώς όταν τεκμηριώνεις μια επιστημονική μελέτη. Η ικανότητα του συγγραφέα έγκειται σε αυτήν την προσαρμογή ακριβώς. Από κει κι ύστερα ποτέ δεν είδα τον εαυτό μου μόνο ως γιατρό, συνεπώς δεν προσπάθησα να προσαρμόσω το ύφος της γραφής.
Το ιστορικό μυθιστόρημα είναι ένας τρόπος να γνωρίσει ο αναγνώστης την ιστορία του τόπου του; Ποια η γνώμη σας;
Το ιστορικό μυθστόρημα είναι ένας τρόπος να αποκτήσει κάποιος ενδιαφέρον για να γνωρίσει την ιστορία του τόπου του, ή άλλων τόπων. Είναι το έναυσμα για να διαβάσει, απο εκεί και ύστερα ιστορικά βιβλία, να κάνει την δική του έρευνα. Αν δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο, σίγουρα μπορεί να πάρει μια ιδέα για περιόδους της ιστορίας, μένοντας μόνο στο μυθιστόρημα.
Κινδυνεύει ο συγγραφέας να παραποιήσει την ιστορική αλήθεια και να κατηγορηθεί σκληρά γι’ αυτό του το εγχείρημα; Είναι σε θέση να αναλάβει ένα τέτοιο ρίσκο και να επωμιστεί τις ευθύνες που του αναλογούν στη σημερινή εποχή; Ή η εποχή μας δεν ενδιαφέρεται πλέον για την ορθότητα των πληροφοριών που εμμέσως διαρρέουν μέσα από τον λογοτεχνικό λόγο;
Πιθανά να υπάρχει ένας τέτοιος κίνδυνος. Εξαρτάται, υποθέτω, από το πόσο υπεύθυνος είναι ο συγγραφέας στην έρευνά του. Εδώ υπάρχουν ιστορικοί που παραποιούν την αλήθεια! Να φτάσει όμως, στο σημείο να κατηγορηθεί ο συγγραφέας για αυτό, θα ήταν λάθος. Δεν είναι ιστορικός ο συγγραφέας. Εμπνέεται από τα ιστορικά γεγονότα, σε διαφορετικό βαθμό ο καθένας, για να πλέξει τον δικό του καμβά, την δική του μυθοπλασία. Οτι η εποχή μας δεν ενδιαφέρεται για την ορθότητα των πληροφοριών είναι ένα σημάδι των καιρών, που έχει να κάνει και με την αμεσότητα και τον όγκο της πληροφορίας , την πρόσβαση σε αυτήν χωρίς φιλτράρισμα και κυρίως, χωρίς έλεγχο της προέλευσής της. Και σαφώς το καταγράφω ως μείον. Πάντως, όσον αφορά το δικό μου βιβλίο, έχω προχωρήσει σε ενδελεχή έρευνα.
Το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα στηρίζει τις προσπάθειες των συγγραφέων που επιθυμούν να διατηρήσουν ζωντανή την ιστορία του τόπου τους; Υπάρχει αυτό που ονομάζουμε ικανοποιητική «εμπορική κίνηση», ώστε να ενθαρρύνονται με τη σειρά τους και οι εκδοτικοί οίκοι για την έκδοση μυθιστορημάτων ιστορικού περιεχομένου;
Μάλλον θα πρέπει να ρωτήσουμε τους εκδοτικούς οίκους για αυτό. Εγώ μπορώ να κρίνω από το δικό μου κύκλο, που αγαπά το ιστορικό μυθιστόρημα, δεν είναι όμως αντιπροσωπευτικός. Παρόλα αυτά, η προσέλευση του κόσμου στην παρουσίαση του βιβλίου στα Γιάννενα με έκανε να πιστεύω πως υπάρχει τέτοιο αναγνωστικό κοινό.
Έχετε πρότυπα ως συγγραφέας; Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς;
Ως συγγραφέας δηλώνω ερασιτέχνης, οπότε δεν μπορώ να απαντήσω στην ερώτηση. Ως αναγνώστης αγαπώ πολλούς και ετερόκλητους συγγραφείς, από την Διδώ Σωτηρίου και τον Καραγάτση, ως τον Μίλαν Κούντερα και τον Paco Ignatio Taibo II. Επιρροές δέχτηκα, φαντάζομαι, από κανέναν και ταυτόχρονα από όλους. Ό,τι διαβάζεις σε διαμορφώνει και σου εξασκεί κάποια επιρροή, έτσι δεν είναι;
Ας μιλήσουμε τώρα για το βιβλίο σας, που κυκλοφόρησε αρκετά πρόσφατα από τις εκδόσεις «Πηγή», μόλις τον Οκτώβριο του 2022, και φέρει τον τίτλο «Το Δεσποτάτο της Λίμνης». Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα, το οποίο, όπως διαβάζουμε και στο οπισθόφυλλο του βιβλίου σας, περιηγεί τον αναγνώστη στον υστεροβυζαντινό κόσμο, ενώ επικεντρώνεται στο χρονικό της πόλης των Ιωαννίνων από το 1372 ως την τουρκική κατάκτηση του 1430. Πείτε μας δυο λόγια για το περιεχόμενό του.
Η ιστορία ξεκινά με την τυχαία ανακάλυψη του τάφου του Θωμά Πρελιούμποβιτς, Σέρβου Δεσπότη των Ιωαννίνων στο 2ο μισό του 14ου αιώνα, από τον Αλή Πασά, το 1795, κατά την ανέγερση του σαραγιού του μέσα στο κάστρο. Αρχίζει έτσι ένα νοητικό ταξίδι πίσω στο χρόνο. Από τα χρόνια της δεσποτείας του Πρελιούμποβιτς, στην δεσποτεία του Φλωρεντίνου Μπουεντελμόντι και του Κάρολο Τόκκο, τα Υστεροβυζαντινά Γιάννενα ακμάζουν, ανθίστανται σε επιθέσεις Αλβανών, γίνονται υποτελείς των Τούρκων, για να παραδοθούν τελικά σε αυτούς το 1430. Παράλληλα ο αναγνώστης θα ακολουθήσει την πορεία του πρωταγωνιστή μου, του Στέφανου Γλυκή, γόνου της Κωνσταντινοπολίτικης οικογένεια των Γλυκήδων που θα μεγαλώσει στο Δεσποτάτο των Ιωαννίνων, θα εγκαταλείψει την πόλη του μετά από έναν απρόσφορο έρωτα, για να ακολουθήσει τον Μανουήλ Παλαιολόγο, βασιλιά τότε της Θεσσαλονίκης, μετέπειτα αυτοκράτορα του Βυζαντίου και να περιπλανηθεί μαζί του σε πόλεις της αυτοκρατορίας, αλλά και των Δυτικών χωρών. Ο κύκλος θα κλείσει με την επιστρέψει ο ήρωας εκεί που ξεκίνησαν όλα, στα Γιάννενα.
Ποιο υπήρξε το βασικό σας ερέθισμα για να ξεκινήσετε τη συγγραφή του συγκεκριμένου έργου;
Τα πολύ ενδιαφέροντα που ανακάλυψα διαβάζοντας , για την προσωπική μου ευχαρίστηση, για εκείνη την περίοδο. Για παράδειγμα έμαθα ότι τα υστεροβυζαντινά Γιάννενα ήταν μια πόλη με μεγάλη δυναμική, με πολλές βυζαντινές οικογένειες από την Κωνσταντινούπολη, που είχαν μετοικήσει μετά την πρώτη άλωση από τους Φράγκους, του 1204 και αποτέλεσε για ένα διάστημα και χωριστό Δεσποτάτο.
Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο για να κοσμήσει το εξώφυλλό του βιβλίου σας;
Η λέξη «Δεσποτάτο» οριοθετεί την ιστορική εποχή, τοποθετεί τον αναγνώστη χρονικά, ώστε να ξέρει ποιά περίοδο της ιστορίας διαπραγματεύεται το βιβλίο. Όσο για την «λίμνη», αγκαλιάζει την πλοκή του βιβλίου από την αρχή ως το τέλος. Είναι παρούσα, ζωοποιός και τιμωρός.
Το γεγονός ότι κατάγεστε από τα Ιωάννινα συνέβαλε στην απόφασή σας να μιλήσετε μέσα από το έργο σας για την ιστορία της πόλης αυτής;
Θεωρώ πως ναι. Ήταν η αφετηρία. Από εκεί και ύστερα, το βιβλίο δεν περιορίζεται στα Γιάννενα. Περιπλανήθηκα με τους ήρωές μου στην Θεσσαλονίκη, στην Κωνσταντινούπολη, σ τον Μυστρά, ακόμη και στο Παρίσι και το Λονδίνο!
Ποια είναι τα μηνύματα που θέλετε να περάσετε μέσα από την ιστορία που αφηγείστε;
Μέσα από το ψηφιδωτό ανθρώπων που περιγράφονται στο βιβλίο ξεδιπλώνεται η ιστορία της υστεροβυζαντινής εποχής και μπορεί ο αναγνώστης να κατανοήσει τους μηχανισμούς της εποχής αυτής. Και μελετώντας το παρελθόν κατανοούμε συμπεριφορές και καταστάσεις του παρόντος. Επίσης το βιβλίο είναι ένα μυθιστόρημα διάπλασης. Ένα ταξίδι γνώσης του πρωταγωνιστή, μια συνεχής μαθητεία, που ξεκινά στη σχολή των Φιλανθρωπηνών, στο νησάκι των Ιωαννίνων και συνεχίζει με την γνωριμία του με τον Μανουήλ Παλαιολόγο, το λόγιο αυτοκράτορα και τον Γεώργιο Γεμιστό Πλήθωνα που διαμορφώνουν τον τρόπο σκέψης του.
Θα εντοπίσει ο αναγνώστης στους ήρωες σας στοιχεία της δικής σας προσωπικότητας;
Το συνειδητοποίησα μόλις τελείωσα το βιβλίο, πως ναι. Ο ήρωάς μου βρίσκεται, όπως είπα, σε μια συνεχή αναζήτηση της γνώσης. Ένα αίσθημα πλήρωσης μου δημιουργεί και μένα αυτή η αναζήτηση.
Το βιβλίο σας απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;
Φυσικά και μπορεί να προσεγγίσει και το εφηβικό κοινό. Άλλωστε η βυζαντινή περίοδος είναι γεμάτη ανατροπές, ίντριγκες, δολοφονίες και έρωτες. Είναι το εγχώριο Game of thrones!
Το βιβλίο σας κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Πηγή». Είστε ευχαριστημένη από τη μέχρι τώρα συνεργασία σας με το εκδοτικό σας σπίτι;
Είμαι καινούργια σε αυτό το χώρο, οπότε η καθοδήγηση είναι καλοδεχούμενη! Ναι όλα καλά, με αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή της συνεργασίας μας.
Σχεδιάζετε κάποια παρουσίαση του βιβλίου σας το προσεχές διάστημα;
Στις 14 Ιανουαρίου, το «Δεσποτάτο της λίμνης» θα ταξιδέψει στην Θεσσαλονίκη, στο φιλόξενο χώρο του Ζώγια cafe, ενώ στις 11 του Φλεβάρη θα γίνει και η παρουσίαση στην Αθήνα, στο καφέ του Αρχαιολογικού μουσείου.
Μια ευχή σας για το μέλλον;
Να είμαστε καλά να διαβάζουμε! Να μαθαίνουμε την ιστορία μας για να εξηγούμε και να κατανοούμε τους εαυτούς μας, τους γύρω μας και τα τεκτενόμενα. Και να γράφουμε, γιατί όχι;
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Κυρία Παπαδημητρίου, σας ευχαριστώ πολύ για τη συζήτησή μας και σας εύχομαι κάθε επιτυχία προσωπική και συγγραφική.
Εγώ σας ευχαριστώ και ανταποδίδω τις ευχές.
Βιογραφικό:
Η Φωτεινή Παπαδημητρίου γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Γιάννενα. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή των Ιωαννίνων και εκεί ολοκλήρωσε τη διδακτορική της διατριβή. Ασκεί το επάγγελμα της παιδιάτρου, έχοντας δικό της ιατρείο στην πόλη.
Στον ιδιωτικό της χώρο και χρόνο, ταξιδεύει στον κόσμο, ακούει μουσική και μελετά την ιστορία του τόπου της και όχι μόνο. Η αγάπη της για την ιστορία την οδήγησε στη συγγραφή του πρώτου της ιστορικού μυθιστορήματος.
0 Σχόλια