Η συγγραφέας Νέλλη Σπαθάρη έχει φιλοξενηθεί ξανά στις Τέχνες. Μιας και πολυγραφότατη έχουμε λόγους κάθε φορά να μιλάμε για το έργο της το οποίο ομολογουμένως παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον. Σήμερα με αφορμή το νέο της βιβλίο με τίτλο «Η λαογραφία της Ανατολικής Θράκης μέσα από τις αφηγήσεις των προσφύγων, Ιστορική και κοινωνική προσέγγιση» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ελκυστής» είναι και πάλι μαζί μας σε μία ακόμα εξομολογητική συνέντευξη.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Σπαθάρη, οι ακαδημαϊκές σας σπουδές και το ενδιαφέρον σας γύρω από την Ιστορία και τη Λαογραφία διαγράφουν όπως διαφαίνεται και από τη συγγραφική σας πορεία τη δική σας στάση ζωής. Οι εργασίες σας και τα βιβλία που μέχρι τώρα έχετε κυκλοφορήσει επίσης αποδεικνύουν το ίδιο. Ποιο υπήρξε το βασικό ερέθισμα που σας ώθησε προς αυτή την κατεύθυνση;
Το βασικό ερέθισμα είναι οι ακαδημαϊκές μου σπουδές. Πτυχιούχος της ελληνικής και της γαλλικής φιλολογίας, εκπόνησα τη διδακτορική μου διατριβή στον τομέα της Λαογραφίας (Οι αγγειοπλάστες της Σίφνου. Κοινωνική προσέγγιση, παραγωγή, μετακινήσεις, εκδόσεις Αρσενίδη 1992) και συνέχισα με τριετείς μεταδιδακτορικές σπουδές στο Παρίσι στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales στους τομείς της Κοινωνικής και Οικονομικής Ιστορίας και της Εθνολογίας. Στο πλαίσιο αυτών των σπουδών εκπόνησα τη μελέτη μου με θέμα «Η Λαογραφία της Ανατολικής Θράκης μέσα από τις αφηγήσεις των προσφύγων. Ιστορική και κοινωνική προσέγγιση», βραβείο Ακαδημίας Αθηνών (εκδόσεις Ελκυστής).
Εντοπίζετε κοινά στοιχεία ανάμεσα στο επιστημονικό και το λογοτεχνικό κείμενο;
Βεβαίως. Ένα λογοτεχνικό κείμενο δεν είναι απλά μια πλοκή. Υπάγεται σε λογοτεχνικές τάσεις και σχολές, εμπεριέχει λογοτεχνικές τεχνικές, αλλά και έχει ένα υπόβαθρο -ανάλογα με το κείμενο- ιστορικό, κοινωνικό, οικονομικό, πολιτισμικό. Αυτό συμβαίνει στα μυθιστορήματά μου, τα οποία έχουν ένα ισχυρό υπόβαθρο πίσω από την πλοκή, αποτέλεσμα των σπουδών μου και της έρευνάς μου.
Ειδικότερα, ωστόσο, έχω συγγραφικό έργο που εμπλέκει άμεσα τους δύο αυτούς πόλους. Συγκεκριμένα, όταν ήμουν φοιτήτρια στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, ο καθηγητής μας της Λαογραφίας μας έδωσε ένα ερωτηματολόγιο και μας ζήτησε να πάμε στην ιδιαίτερη πατρίδα μας να πάρουμε συνεντεύξεις από τους κατοίκους της. Εγώ έχω, από τη μεριά της μητέρας μου, καταγωγή από την Ύδρα και πήγα στο νησί. Τότε οικονόμος του σπιτιού μας ήταν μια αγέρωχη γυναίκα μεγάλης ηλικίας, κάτι σαν τον κοσμοκαλόγερο Παπαδιαμάντη στη θηλυκή του εκδοχή. Μου άνοιξε πολλά υδραίικα σπίτια με αποτέλεσμα οι συνεντεύξεις που κατέγραψα στο κασετοφωνάκι μου και απομαγνητοφώνησα να εκτείνονται σε επτακόσιες χειρόγραφες -τότε- σελίδες, κατατεθειμένες πλέον στο λαογραφικό Σπουδαστήριο του Πανεπιστημίου. Τριάντα χρόνια αργότερα, αποφάσισα να γράψω ένα λογοτεχνικό κείμενο, μια νουβέλα, το «Στάκα καρδιά μου», με θέμα μια φοιτήτρια η οποία πηγαίνει στην ιδιαίτερη πατρίδα της να κάνει μια λαογραφική καταγραφή. Όχι, η νουβέλα μου δεν είναι επιστημονικό κείμενο, είναι λογοτεχνικό. Γιατί, αξιοποιώντας μεν τις αφηγήσεις των ηλικιωμένων γυναικών για τη θέση της γυναίκας σε μια φτωχική Ύδρα με τους άνδρες ναυτικούς και σφουγγαράδες να λείπουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ξεφεύγω σε μια αναζήτηση του εάν είναι ιδανικές οι παραδοσιακές κοινωνίες μέσα από λογοτεχνικές περιπλανήσεις. Αυτή η νουβέλα μου βραβεύτηκε από την UNESCO.
Έχετε επιχειρήσει να προσαρμόσετε το ύφος της γραφής σας και σε άλλες, πιο ανάλαφρες δομές του λόγου, με σκοπό να παρουσιάσετε στο αναγνωστικό κοινό ένα βιβλίο ψυχαγωγίας και όχι ενημέρωσης. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι ένα τέτοιο εγχείρημα;
Εάν εννοείτε βιβλίο ψυχαγωγίας και όχι ενημέρωσης π.χ. τα μυθιστορήματα, έχω εκδώσει δύο μυθιστορήματα, το «Amor fati» (εκδόσεις Ελκυστής 2021) και το «Μόνο καλοκαίρια» (εκδόσεις Ελκυστής 2022), δύο νουβέλες, «Στην Ύδρα αέναα θα επιστρέφεις», βραβείο Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (εκδόσεις Ελκυστής) και «Στάκα καρδιά μου», έπαινος Ομίλου UNESCO Τέχνης Λόγου κι Επιστήμων 2018, καθώς και ένα νεανικό διήγημα «Μια καλοκαιρινή παρτίδα κι άλλη μία», βραβείο Ομίλου UNESCO Τέχνης, Λόγου κι Επιστημών 2017 (και τα δύο αυτοέκδοση Ψυχογιός). Το κάθε εγχείρημα έχει τις δικές του προκλήσεις, όσο διαφορικές κι αν είναι αυτές.
Ποια η γνώμη σας για την ιστορική και κοινωνική μελέτη της λαογραφίας ενός τόπου; Είναι ένας εναλλακτικός τρόπος για να γνωρίσει ο αναγνώστης την ιστορία του;
Η αυτογνωσία ενός λαού είναι το σημαντικότερο προτέρημά του. Και όχι, δεν είναι ένας εναλλακτικός τρόπος να γνωρίσει την ιστορία του, γιατί είναι η ιστορία του. Στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, όπου έκανα τις μεταδιδακτορικές σπουδές μου, διαμορφώθηκε μια ιστορική τάση, ήδη από τη δεκαετία του 1920, η αποκαλούμενη Σχολή των Annales -ονομασία που προέρχεται από το επιστημονικό περιοδικό της Σχολής Annales d’ Histoire Economique et Sociale/ Χρονικά Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας- σύμφωνα με την οποία η Ιστορία δεν εστιάζει μόνο στα συμβάντα, στα μεγάλα γεγονότα, αλλά και στα γεγονότα της καθημερινής ζωής. Ο χρόνος της ιστορίας, σύμφωνα με αυτή την ιστορική τάση χωρίζεται σε δομές, συγκυρίες και επαναστάσεις. Η μελέτη των συγκυριών και των επαναστάσεων υπάγεται στην κλασική προσέγγιση της μεγάλης ιστορίας. Η μελέτη όμως των δομών υπάγεται στην κοινωνική και οικονομική ιστορία, η οποία εισάγει και τη μελέτη της καθημερινής ζωής όπως αυτή καθορίζεται από τις δομές της κοινωνίας. Ένα εργαλείο μελέτης της είναι οι αφηγήσεις βιωμάτων. Και οι αφηγήσεις των βιωμάτων είναι οι προσωπικές εμπειρίες που προκύπτουν αφενός από συμβάντα της ιστορίας, αφετέρου από την καθημερινότητα των ανθρώπων.
Εστιάζετε λοιπόν το ενδιαφέρον σας και στις ιστορικές και κοινωνικές μελέτες. Το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα στηρίζει τις προσπάθειες των συγγραφέων που επιθυμούν να διατηρήσουν ζωντανή την ιστορία του τόπου τους; Υπάρχει αυτό που ονομάζουμε ικανοποιητική «εμπορική κίνηση», ώστε να ενθαρρύνονται με τη σειρά τους και οι εκδοτικοί οίκοι για την έκδοση βιβλίων ανάλογου περιεχομένου;
Έχω την αίσθηση πως το 2021 -200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση- και το 2022 -100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή- υπήρξαν δύο κατεξοχήν χρονιές κατά τις οποίες οι εκδοτικοί οίκοι έδωσαν βαρύτητα σε βιβλία ιστορίας. Ο οικονομικός απολογισμός («εμπορική κίνηση») δεν μπορεί να απαντηθεί παρά από τους ίδιους τους εκδοτικούς οίκους. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, η συμπερίληψη ιστορικών βιβλίων στο εκδοτικό τους πρόγραμμα, ακόμα κι αν δεν συναγωνίζονται άλλες κατηγορίες βιβλίων, πιστεύω πως προσδίδει κύρος στον εκδοτικό οίκο. Επιπλέον, τα ιστορικά βιβλία δεν υπάγονται στην κατηγορία των βιβλίων που παραμένουν επίκαιρα για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, κάνουν τον κύκλο τους και ξεχνιούνται, αλλά έρχονται για να παραμείνουν ως ιστορική παρακαταθήκη.
Ένα βιβλίο, κατά τη γνώμη μου, γράφεται για να διαβαστεί. Δεν πρόκειται για ένα προσωπικό σημειωματάριο ερμητικά κλειδωμένο προς προσωπική καλλιέργεια της σκέψης. Άλλωστε, η ανάγνωσή του από το κοινό αποτελεί και τη μεγαλύτερη ικανοποίηση ενός συγγραφέα. Ειδικά για το συγκεκριμένο βιβλίο, το οποίο αποτελεί μια επιστημονική έρευνα, ποιος ο λόγος να μην κοινοποιηθεί στην επιστημονική κοινότητα, ώστε να αποτελέσει κι αυτό έναν κρίκο στην εξέλιξη της έρευνας στον συγκεκριμένο τομέα; Γιατί στην επιστημονική έρευνα, δεν υπάρχει ποτέ το αποκαλούμενο από τους Γάλλους point final (τελική τελεία). Η μελέτη μου για την Ανατολική Θράκη βραβεύτηκε στην πανηγυρική συνεδρία της Ακαδημίας Αθηνών τον Δεκέμβριο του 1994 και κυκλοφόρησε σε πρώτη έκδοση με τον τίτλο «Ιστορική και κοινωνική Λαογραφία Ανατολικής Θράκης» από τις εκδόσεις Νέα Σύνορα-Α.Α. Λιβάνη το 1997. Για μένα αυτό υπήρξε μια μεγάλη ικανοποίηση. Στη Θεματική Ενότητα «Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος των Ελλήνων. Οι Νεότεροι Χρόνοι» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ), στο οποίο έχω διδάξει και έχω αποτελέσει μέλος της συγγραφικής ομάδας του τρίτομου διδακτικού εγχειριδίου, υπάρχουν αναφορές στη μελέτη μου και φοιτητικές εργασίες πάνω στην οποία οι φοιτητές/τριες πρέπει να ανατρέξουν. Η μελέτη μου είχε εξαντληθεί εδώ και πολλά χρόνια και επέλεξα να την επανακυκλοφορήσω από τις εκδόσεις Ελκυστής με τις οποίες συνεργάζομαι τα τελευταία χρόνια.
Ας αναφερθούμε περισσότερο σ’ αυτό. Πρόκειται, λοιπόν, για μια ιστορική και κοινωνική προσέγγιση, που φέρει τον τίτλο «Η λαογραφία της Ανατολικής Θράκης μέσα από τις αφηγήσεις των προσφύγων, Ιστορική και κοινωνική προσέγγιση» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ελκυστής». Πείτε μας δυο λόγια για το περιεχόμενό του. Τι θα διαβάσει ο αναγνώστης πιάνοντας το βιβλίο αυτό στα χέρια του;
Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη.
Στο πρώτο μέρος, αναπτύσσεται η ιστορική προσέγγιση του χώρου ως συμβολή στην κατανόηση των λαογραφικών φαινομένων. Ο αναγνώστης θα διαβάσει για τα θρακικά φύλα και τον ελληνικό κόσμο, για τη θρησκεία ως συγχρονικό και διαχρονικό στοιχείο της διαμόρφωσης κοινών παραδόσεων, για τη Θράκη ως κέντρο του ελληνισμού, για τον βυζαντινό ελληνισμό της Θράκης και την τουρκική διείσδυση, για τον ρόλο του μπεκτασισμού στη διαμόρφωση κοινών λατρευτικών εθίμων, για τον ρόλο του θρακικού ελληνισμού μέσα στον πολυεθνικό χώρο, για τις μετακινήσεις των Ελλήνων από τον ευρύτερο ελλαδικό χώρο προς τη Θράκη, για την οικονομική ανάκαμψη ως παράγοντα ενδυνάμωσης της συνείδησης, των ηθών και των εθίμων των Ελλήνων της Θράκης.
Στο δεύτερο μέρος, αναπτύσσεται η καθαυτή λαογραφική προσέγγιση του θέματος βασισμένη στις αφηγήσεις των προσφύγων. Αναλυτικά, τα κεφάλαια είναι τα εξής: Πρόσφυγες και νέα διάσταση στη λαογραφία: η αποκατάσταση του βυζαντινού πολιτισμού/ Αποδομημένη πραγματικότητα και λαογραφική καταγραφή: οι αφηγήσεις βιωμάτων / Ο χώρος και ο χρόνος, βασικές συντεταγμένες της λαογραφίας/ Η αναζήτηση της καθημερινής ζωής. Εμπρός, Θρακιώτες πρόσφυγες, διηγηθείτε!/Εικόνες από την Ανατολική Θράκη α. Ο σχεδιασμός της αφήγησης, β. Η καθημερινή ζωή και ο κύκλος του χρόνου στο Σαμμάκοβο, γ. Η παρεμβολή των ιστορικών συγκυριών στην αποδόμηση της καθημερινής ζωής στο Σαμμάκοβο, δ. Οι επιπτώσεις στις Ελληνικές Κοινότητες της αργής οικονομικής επανάστασης στην οθωμανική αυτοκρατορία, ε. Η θέση της εργασίας στην παραδοσιακή κοινωνία, στ. Η θέση της προβιομηχανικής τεχνολογίας στην παραδοσιακή κοινότητα, ζ. Λειτουργική προσέγγιση του χώρου: η μετατροπή του φυσικού σε πολιτισμικό τοπίο, η. Άξονες κυκλοφορίας των ανθρώπων και διακίνησης των αγαθών, θ. Χρονικοί σταθμοί μέσα στον κύκλο του έτους, ι. Η ευτυχία μέσω της εργασίας, επαναλαμβανόμενο θέμα στις αφηγήσεις των προσφυγών, ια. Η κοινοτική αλληλεγγύη κατά τις αγροτικές εργασίες, ιβ. Άλλες μορφές κοινοτικής αλληλεγγύης.
Για ποιο λόγο προβήκατε στη συγγραφή του βιβλίου σας αυτού;
Το βιβλίο αυτό το συνέγραψα στη μνήμη του πατέρα μου, ο οποίος καταγόταν από μεγάλη Κωνσταντινουπολίτικη οικογένεια. Με πρόγονο τον Νικολάι Σπατάρ-Μιλέσκου, εκ Κωνσταντινουπόλεως Φαναριώτη, δραγουμάνο του οσποδάρου Στεφάνου της Μολδαβίας, υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας (1671-1675) και απεσταλμένου της Ρωσίας στην Κίνα (1678), ο οποίος συνέγραψε και τα πρώτα γεωγραφικά περί Σιβηρίας και Κίνας. τον Γεωργάκη Σπαθάρη, τον οποίο απαγχόνισαν οι Τούρκοι επειδή χρηματοδότησε την Ελληνική Επανάσταση. τον Βασίλειο Σπαθάρη, τον οποίο απαγχόνισαν οι Βούλγαροι στη Φιλιππούπολη, όπου είχε διαφύγει από την Κωνσταντινούπολη η οικογένεια, στον ιστό της ελληνικής σημαίας έξω από το ελληνικό τυπογραφείο του στο οποίο εξέδιδε την ελληνική εφημερίδα «Οι τρεις κορυφές του Αίμου». με τον Αγησίλαο Σπαθάρη, τον παππού μου, ο οποίος δώρισε το «Σχολείο Σπαθάρη» στη Νέα Φιλαδέλφεια το 1927 για τα παιδιά των προσφύγων Κωνσταντινουπολιτών.
Θέλοντας, λοιπόν, να τιμήσω τον πατέρα μου επέλεξα να κάνω μια έρευνα στην ευρύτερη περιοχή της καταγωγής του.
Πόσο καιρό χρειαστήκατε για να ολοκληρώσετε τη συγγραφή του;
Επειδή το βιβλίο αυτό συγγράφηκε στο πλαίσιο της μεταδιδακτορικής μου έρευνας στο Παρίσι, στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, όπως ήδη έχω αναφέρει, είχα να αντιμετωπίσω μία πρόκληση: από τη μια να παρακολουθώ τα θεωρητικά μαθήματα στη Σχολή μου, από την άλλη να αναζητώ τις πηγές μου, οι οποίες βρίσκονταν στην Ελλάδα. Μετακινιόμουν ανάμεσα στους δύο πόλους και πέρασα μεγάλα χρονικά διαστήματα στη Γεννάδιο Βιβλιοθήκη μελετώντας τα αρχεία των Θρακικών Σωματείων. Συνολικά, η συγγραφή διήρκεσε τρία χρόνια.
Τι το περισσότερο θα αποκομίσει ο αναγνώστης διαβάζοντας το βιβλίο σας που δεν το έχει αποκομίσει ήδη από τα υπόλοιπα ιστορικά βιβλία του εμπορίου;
Δεν νομίζω ότι υπάρχει αντίστοιχη με τη δική μου μελέτη. Και δεν εννοώ μελέτη σχετικά με την Ανατολική Θράκη. Εννοώ τη δική μου επιστημονική προσέγγιση. Γι’ αυτό θεωρώ πως βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Για το επιστημονικό της υπόβαθρο.
Το βιβλίο σας απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;
Όχι, το βιβλία απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες. Δεν είναι ένα εύκολο ανάγνωσμα. Ωστόσο, λόγω και της ιδιότητάς μου της Σχολική Συμβούλου, έχω συγγράψει δύο σχολικά εγχειρίδια («Θέματα Ιστορίας Γ΄ Λυκείου. Επιλογή και ανάλυση ιστορικών πηγών», εκδόσεις Πατάκη 2011 και «Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας. Διαγωνίσματα προσομοίωσης», εκδόσεις Πατάκη 2017). Στις Πανελλαδικές Εξετάσεις, οι μαθητές πρέπει να προσεγγίσουν δύο ιστορικές πηγές, άγνωστες σ’ αυτούς, οι οποίες να σχετίζονται με τη διδακτέα τους ύλη. Μεταξύ των ιστορικών πηγών, έχω συμπεριλάβει πηγές από το βιβλίο μου, οι οποίες αναφέρονται στα πληγωμένα συναισθήματα που βίωσαν οι πρόσφυγες εγκαταλείποντας τον τόπο τους και την αντίδραση που εκδήλωσαν όταν έμαθαν για την Ανακωχή των Μουδανιών και την υποχρέωση για την εσπευσμένη εκκένωση της Ανατολικής Θράκης μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Θα υπάρξει και μέρος δεύτερο του συγκεκριμένου βιβλίου;
Όχι. Δίνω τη σκυτάλη στον επόμενο ερευνητή.
Οι κριτικές που έχετε λάβει μέχρι τώρα για το βιβλίο σας, αλλά και η αποδοχή του από το αναγνωστικό κοινό σας ενθαρρύνουν αρκετά ώστε να προχωρήσετε στα επόμενα σχέδιά σας;
Δεδομένου ότι το βιβλίο μου έχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών. δεδομένου ότι εξαντλήθηκε και επανεκτυπώθηκε από τον πρώτο μου εκδοτικό οίκο. δεδομένου ότι διδάσκεται στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. δεδομένου ότι ο ίδιος ο νέος μου εκδοτικός οίκος Ελκυστής ζήτησε να το επανεκδώσει-κάτι που δεν περίμενα γιατί συνεργάζομαι για τα λογοτεχνικά μου κείμενα- μου αφήνουν μια ικανοποίηση και μια πληρότητα. Στην επανέκδοση, η οποία είναι πρόσφατη, αναμένω να διαβάσω κριτικές. Στην έκδοση του 1997 δεν υπήρχε το διαδίκτυο και όλος αυτός ο ψηφιακός κόσμος που δίνει μεγάλη ευρύτητα σε κριτικές.
Έχετε τιμηθεί με το Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών για το συγκεκριμένο βιβλίο σας το 1994. Νιώθετε πως έχετε ανταμειφθεί επαρκώς για την πολύτιμη προσφορά σας στον ελληνικό πολιτισμό;
Το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, αν μη τι άλλο, αποτελεί την ανώτατη διάκριση. Πώς να μην είμαι ικανοποιημένη; Αλλά δεν έχω βραβευτεί μόνο από την Ακαδημία. Έχω βραβευτεί και από την UNESCO και από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών, όπως ανέφερα στην απάντηση της 3ης ερώτησης, φορείς με ευρύτατο κύρος.
Χρησιμοποιήσατε αρκετά πλούσια βιβλιογραφία για τη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου. Θεωρείτε πως είναι χρέος του κάθε συγγραφέα να συμβουλεύεται τις πηγές κι έπειτα να τις αναφέρει όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο;
Είναι επιστημονική απαίτηση μια έρευνα να βασίζεται στη βιβλιογραφία και να τεκμηριώνει τις αναφορές και τα συμπεράσματά της. Δεν είναι επιλογή. Μόνο τότε καθίσταται έγκυρη.
Σχεδιάζετε κάποια παρουσίαση του βιβλίου σας το προσεχές διάστημα;
Ναι, μόνο που δεν έχει καθοριστεί ακόμη χώρος και χρόνος.
Είστε ευχαριστημένη από τη συνεργασία σας με το εκδοτικό σας σπίτι; Θεωρείτε πως ένας καλός εκδοτικός οίκος συμβάλλει σημαντικά για την καλύτερη και επιτυχέστερη προώθηση ενός βιβλίου;
Ναι, θεωρώ τον Ελκυστή εκδοτικό μου σπίτι. Ο Αχιλλέας Τριαντόγλου, ένας άνθρωπος με όραμα -και θα έλεγα και με χιούμορ, κάτι το οποίο εκτιμώ ιδιαιτέρως- μου έδωσε τη δυνατότητα να εκδώσω τα βιβλία μου χωρίς αναμονές μηνών και με μεγάλη ελευθερία στην εμφάνιση του βιβλίου και την επιλογή του εξωφύλλου. Ο Εκδοτικός οίκος Ελκυστής, αν και σχετικά νέος στον εκδοτικό χώρο, αναπτύσσεται ταχύτατα. Τούτο δεν αναιρεί το γεγονός πως κατά κανόνα οι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι έχουν την ευχέρεια να προωθούν με μεγαλύτερη επιτυχία τα βιβλία τους, καθότι δεν είναι μόνο πιο γνωστοί και κάθε νέα τους εκδοτική απόπειρα μαθαίνεται πιο γρήγορα, αλλά έχουν κι ένα δίκτυο προώθησης και προβολής πιο ισχυρό, καθώς και σταθερό αναγνωστικό κοινό που αναμένει τις νέες εκδόσεις. Επίσης, μην ξεχνάτε πως η προώθηση των βιβλίων γίνεται με επένδυση κεφαλαίου. Ακόμα και οι βιτρίνες των μεγάλων βιβλιοπωλείων πληρώνονται για την έκθεση των βιβλίων. Αυτή τη δυνατότητα, δεν την έχει ο δικός μου εκδοτικός οίκος.
Ετοιμάζετε κάτι νέο συγγραφικά αυτή την περίοδο ή είναι πολύ νωρίς ακόμα;
Την πρώτη ημέρα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης 2023, δηλαδή στις 4 Μαΐου, θα κυκλοφορήσει μια σειρά δεκαοκτώ διηγημάτων μου με τον γενικό τίτλο «Γυναίκα σημαίνει πόνος». Το ό,τι εκδόθηκε η Λαογραφία της Ανατολικής Θράκης πριν από έναν περίπου μήνα δεν σημαίνει ότι τα διηγήματα γράφτηκαν στο μικρό αυτό ενδιάμεσο διάστημα. Γράφονταν και ωρίμαζαν επί δύο περίπου χρόνια. Ο εκδοτικός μου οίκος, ωστόσο, την στιγμή που εγώ τα θεώρησα ώριμα, τα άδραξε και θα μου δώσει τη χαρά να τα πρωτοδώ και να τα πιάσω στα χέρια μου στο εκθετήριο της Έκθεσης της Θεσσαλονίκης.
Μια ευχή σας που θα θέλατε να πραγματοποιηθεί;
Να μην σταματήσουν ποτέ να με κατατρύχουν σκέψεις, γιατί αυτές αποτελούν την πηγή της έμπνευσής μου.
Κυρία Σπαθάρη, σας ευχαριστούμε πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας ευχόμαστε κάθε επιτυχία προσωπική και συγγραφική.
κ. Πετρίδου, εγώ σας ευχαριστώ θερμότατα για το βήμα που μου παραχωρήσατε. Σας εύχομαι να είστε πάντα δραστήρια και δημιουργική!
Βιογραφικό:
Η Νέλλη Σπαθάρη (Ελένη Σπαθάρη-Μπεγλίτη) είναι πτυχιούχος της Γαλλικής Φιλολογίας του ΕΚΠΑ και της Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στον τομέα Λαογραφίας του οποίου εκπόνησε και τη διδακτορική της διατριβή (Οι αγγειοπλάστες της Σίφνου. Κοινωνική συγκρότηση, παραγωγή, μετακινήσεις, εκδ. Αρσενίδη, 1992). Συνέχισε μεταδιδακτορικές σπουδές στο Παρίσι, ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών, στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales στους τομείς της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και της Κοινωνικής και Οικονομικής Ιστορίας. Η μελέτη της Ιστορική και Κοινωνική Λαογραφία της Ανατολικής Θράκης βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 1994 (Α. Α. Λιβάνη, 1997).
Διορίστηκε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, δίδαξε στο Πειραματικό Γυμνάσιο και Λύκειο Αναβρύτων, διετέλεσε Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων. Δίδαξε στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ) και συμμετείχε στην επιστημονική ομάδα συγγραφής του τρίτομου διδακτικού εγχειριδίου της Θεματικής Ενότητας Ο Δημόσιος και ο Ιδιωτικός Βίος των Ελλήνων. Οι νεότεροι χρόνοι ΙΙ, ΕΑΠ, 2002). Παράλληλα ανέλαβε να συντάξει για την ίδια Θεματική Ενότητα το Ανθολόγιο Δοκιμίων για το Δημόσιο και Ιδιωτικό Βίο στην Ελλάδα (19ος-20ος αιώνας), (ΕΑΠ, 2008).
Συνέγραψε το εκπαιδευτικό εγχειρίδιο για τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας με θέμα Αισθητική Εκπαίδευση και Αγωγή (Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων, 2000). Έχει δημοσιεύσει εκπαιδευτικά εγχειρίδια για τους μαθητές και τις μαθήτριες της Γ΄ Λυκείου (Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας Γ΄ Λυκείου. Επιλογή και ανάλυση ιστορικών πηγών, εκδ. Πατάκη, 2011 και Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας Γ΄ Λυκείου. Διαγωνίσματα προσομοίωσης, εκδ. Πατάκη, 2017).
Έχει πλήθος δημοσιευμένων εισηγήσεων σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια, καθώς και άρθρων σε επιστημονικά περιοδικά. Έχει συμμετάσχει σε εκπαιδευτικά προγράμματα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Μια νουβέλα και δύο διηγήματά της έχουν διακριθεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, μεταξύ των οποίων και στον 6ο και 7ο Διεθνή Λογοτεχνικό Διαγωνισμό του Ομίλου UNESCO Τεχνών, Λόγου και Επιστημών (Μια καλοκαιρινή παρτίδα σκάκι κι άλλη μια, 2020 και Στάκα καρδιά μου, 2020).
Κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ελκυστής τα μυθιστορήματά της Amor Fati και Μόνο καλοκαίρια, καθώς και η βραβευμένη από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών νουβέλα της Στην Ύδρα αέναα θα επιστρέφεις.
Έχει ασχοληθεί με τη μετάφραση από τη γαλλική γλώσσα κειμένων Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, καθώς και παιδικών βιβλίων.
0 Σχόλια