Ευθυμία Καλαϊτζίδου: "Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κάθε συγγραφέας μιλά μέσα μας"

Το πρώτο της βιβλίο μας παρουσιάζει σήμερα στις Τέχνες η συγγραφέας Ευθυμία Καλαϊτζίδου, καθώς συστήνει τον εαυτό της στο αναγνωστικό κοινό. Φέρει τον τίτλο «Όταν ο χρόνος ψιθύρισε» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Βακχικόν».

Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου

Κυρία Καλαϊτζίδου, πείτε μας δυο λόγια για τη συγγραφική σας ενασχόληση;

Το «Όταν ο χρόνος ψιθύρισε» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Βακχικόν» είναι το πρώτο μου έργο. Ωστόσο, ξεκίνησα σε νεαρή ηλικία με σκέψεις και ποιήματα τα οποία δεν έχω επεξεργαστεί. Αυτό το διάστημα έχω εστιάσει στη συγγραφή του δεύτερου βιβλίου μου.

Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να εκφραστείτε μέσω της συγγραφής;

Η ανάγκη μου να αναπνεύσω. Ήξερα από πολύ μικρή πως ήθελα να ασχοληθώ με τη συγγραφή, ωστόσο δεν το έκανα για διάφορους λόγους. Τα τελευταία χρόνια ένιωθα πως υπήρχε ένα κομμάτι του εαυτού μου που δεν είχε βγει στην επιφάνεια. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης καραντίνας πήρε την ώθηση που του χρωστούσα.

Οι πολύ αξιόλογες σπουδές σας και τα ερευνητικά σας ενδιαφέροντα έχουν επηρεάσει, θεωρείτε, τον τρόπο σκέψης και γραφής σας;

Έχοντας ολοκληρώσει τη συγγραφή του πρώτου μου βιβλίου μπορώ να πω με βεβαιότητα πως ισχύει αυτό. Ιδιαίτερα, όσον αφορά το γεγονός πως ο κεντρικός χαρακτήρας του έργου δεν έχει φύλο, αυτό οφείλεται ξεκάθαρα στα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα για την κατασκευή ταυτότητας των φύλων.

Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς;

Τα πάντα. Εμπνέομαι από τη φύση, από συζητήσεις ανθρώπων που μπορεί να ακούσω τυχαία, από κάτι που θα ακούσω ή θα δω στην τηλεόραση. Ιδιαίτερα αυτός ο καταιγισμός αρνητικών ειδήσεων, που θέτει τον άνθρωπο και τη δράση του στο επίκεντρο, θα μου μιλήσει δίνοντάς μου κάθε φορά και μία νέα ιδέα. Με ενδιαφέρει ο άνθρωπος και οτιδήποτε τον περιβάλλει.

Υπήρξε κάποιο γεγονός στη ζωή σας που νιώσατε την ανάγκη να το μεταφέρετε στο χαρτί;

Βεβαίως! Αυτό έχει ήδη συμβεί στο πρώτο μου έργο Όταν ο χρόνος ψιθύρισε, το οποίο περιέχει αυτοβιογραφικά στοιχεία. Υπάρχουν εικόνες και βιώματα παιδικά τα οποία έχουν δοθεί παραλλαγμένα και με έναν τρόπο πιο λογοτεχνικό.

Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο σκοπός της λογοτεχνίας; Τι έχει να προσφέρει στον άνθρωπο;

Ο σκοπός της λογοτεχνίας είναι πολλαπλός. Συνδέεται άμεσα με το είδος, τη θεματολογία αλλά και με τον δέκτη που γίνεται κοινωνός σε έναν κόσμο πρωτόγνωρο, που κατά πάσα πιθανότητα δεν θα εμφανιζόταν ποτέ μπροστά του. Τι έχει, λοιπόν, να προσφέρει στον άνθρωπο; Η καλή λογοτεχνία δε θα σε εγκαταλείψει ποτέ ακόμη και αν εσύ την αφήσεις στην άκρη.

Οι άνθρωποι με την ολοένα και αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου διαβάζουν βιβλία στις μέρες μας;

Νομίζω πως το αναγνωστικό κοινό είναι αρκετά μικρό αν λάβουμε υπόψη τον πληθυσμό της Ελλάδας. Ωστόσο, παραμένει σταθερό.

Έχετε πρότυπα ως συγγραφέας; Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς;

Θεωρώ ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κάθε συγγραφέας μιλά μέσα μας. Οι ιδέες ωστόσο του συγγραφέα που με επηρέασαν είναι αυτές του Αντώνη Σαμαράκη. Έλαβα το πρώτο μου βιβλίο ως δώρο, όταν ήμουν μαθήτρια Λυκείου, με έναν τελείως σουρεαλιστικό τρόπο που δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ.

Το Νοέμβριο του 2023 κυκλοφόρησε το πρώτο σας βιβλίο, η νουβέλα σας, με τίτλο «Όταν ο χρόνος ψιθύρισε» από τις εκδόσεις «Βακχικόν». Πείτε μας δυο λόγια για το περιεχόμενό του.

Αφηγείται την ιστορία ενός μικρού παιδιού το οποίο δεν έχει ταυτότητα, δηλ. δεν έχει όνομα, φύλο, πατρίδα κτλ. Η πλοκή ξεκινά in media res, από τη στιγμή που ο κεντρικός χαρακτήρας, ύστερα από μία συγκεκριμένη εικόνα και κάποια λόγια που λαμβάνει, νιώθει να παγώνει ολοκληρωτικά. Από εκεί και έπειτα μπαίνει σε μία διαδικασία αναζήτησης της αλήθειας, της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης, διότι θεωρεί πως όσα παρουσιάστηκαν μπροστά στα μικρά του μάτια είναι μία πλάνη. Μία απάτη που δεν μπορεί να αποδεχτεί γιατί πιστεύει σε ένα καλύτερο μέλλον. Πιστεύει στον άνθρωπο και αδυνατεί να δεχτεί όσα του εμφανίζονται ως πραγματικότητα. Πιστεύει πως υπάρχει κάτι καλύτερο. Πως πρέπει να υπάρχει κάτι καλύτερο και γι’ αυτόν τον λόγο, μέσα από συναντήσεις με διάφορους ανθρώπους, επιχειρεί να συλλέξει όλα τα στοιχεία που θα το οδηγήσουν στη μία και μοναδική αλήθεια του κόσμου στον οποίον ζούμε τώρα.

Ποιο υπήρξε το βασικό ερέθισμά σας για να ξεκινήσετε τη συγγραφή του συγκεκριμένου έργου;

Η ιδέα του συγκεκριμένου βιβλίου είναι μία ιδέα που είχα από τότε που ήμουν μαθήτρια στο Δημοτικό. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι μέσα στα επόμενα χρόνια κατέγραψα πολλές ιδέες τις οποίες ήθελα να αναπτύξω, ξεκίνησα με την αρχική, διότι το βιβλίο πραγματεύεται ζητήματα του καιρού μας. Όπως καταλαβαίνετε δεν μπορούσα να πάω αντίθετα σε αυτό που έχει φέρει το παρόν.

Πώς προέκυψε ο τίτλος του βιβλίου σας;

Αρχικά, είχα σκεφτεί κάποιον άλλο τίτλο, αλλά επειδή διαπίστωσα πως είχε ήδη χρησιμοποιηθεί σε άλλο βιβλίο, επέλεξα τον συγκεκριμένο διότι ο χρόνος παίζει καθοριστικό ρόλο όχι μόνο στο πώς ξεκινά η ιστορία αλλά και στην εξέλιξή της.

Στην ιστορία σας φιλοξενείτε κομμάτια του εαυτού σας; Νιώσατε αυτή την ανάγκη να το κάνετε;

Η αλήθεια είναι πως υπάρχει σύνδεση με τον κεντρικό χαρακτήρα. Ωστόσο, θα τολμήσω να πω πως το μικρό παιδί είναι πολύ πιο δραστήριο και δυναμικό από εμένα.

Πού ακριβώς στοχεύετε ως συγγραφέας μέσω του βιβλίου σας αυτού, στην ψυχαγωγία, στον προβληματισμό, στη διαπαιδαγώγηση του αναγνώστη, στον επαναπροσδιορισμό του ή σε κάτι άλλο;

Μία βασική επιδίωξη του έργου είναι ο προβληματισμός του ανθρώπου. Ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου, το μικρό παιδί, επιδιώκει να αφυπνίσει τους ανθρώπους, να ξυπνήσει την ανησυχία μέσα τους˙ αυτή των παιδικών τους χρόνων η οποία αρχίζει να ατονεί με το πέρασμα του χρόνου. Παράλληλα, τονίζει πως οτιδήποτε διαφορετικό θα πρέπει να θεωρηθεί αφύσικο καθώς η απουσία αυτής δε συνάδει με τα προβλήματα του καιρού μας. Βέβαια, ένα ερώτημα που γεννάται είναι τι έπεται του προβληματισμού. Ακολουθεί η πράξη η ή πέφτουμε και πάλι στην αδράνεια;

Το βιβλίο σας μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;

Το βιβλίο απευθύνει τα μηνύματά του στους ενήλικες. Ωστόσο, θεωρώ πως μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό που μπαίνει σε μία διαδικασία αναζήτησης της ανθρώπινης ύπαρξης με τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες που τη διακατέχουν.

Υπάρχουν κάποια μηνύματα που οπωσδήποτε θέλετε να περάσετε στον αναγνώστη μέσα από την ιστορία που αφηγείστε;

Σαφώς! Τα μηνύματα είναι αρκετά. Ωστόσο, θεωρώ πως όλα πηγάζουν από το ίδιο στοιχείο και αυτό δεν μπορεί να είναι άλλο από την ανησυχία -την αγνή, αλτρουιστική, ανθρωπιστική- των παιδικών μας χρόνων και συγκεκριμένα από την απουσία της η οποία είναι έκδηλη στα αποτελέσματα των πράξεων των ανθρώπων. Θεωρώ ότι γεννιόμαστε ως μία άρρηκτη ολότητα η οποία δυστυχώς δεν διατηρείται κατά το πέρασμα των ετών, αλλά αρχίζει να διασπάται και μάλιστα με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Το μήνυμα είναι απλό. Σκεφτείτε μονάχα πόσο διαφορετικός θα ήταν ο κόσμος μας αν όλοι οι ενήλικες σκέφτονταν και έπρατταν όπως τα παιδιά.

Μιλήστε μας για το εκδοτικό σπίτι. Είστε ευχαριστημένη από τη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Βακχικόν»;

Ναι, είμαι πολύ ευχαριστημένη, καθώς συνεργάζομαι με ανθρώπους που ακούν τους προβληματισμούς και τις ιδέες μου και δουλεύουμε μαζί για να επιτύχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Έχετε σκεφτεί το ενδεχόμενο να μεταφραστεί το βιβλίο σας σε κάποια άλλη γλώσσα, την αγγλική ίσως; Θα σας ενδιέφερε ένα τέτοιο ενδεχόμενο;

Φυσικά και το σκέφτηκα! Ο χαρακτήρας του βιβλίου είναι ένας χαρακτήρας χωρίς ταυτότητα˙ είναι στην ουσία όλα τα παιδιά του κόσμου μαζί. Ως ένας τέτοιος χαρακτήρας, λοιπόν, δεν μπορεί παρά να απευθύνει τα μηνύματά του σε όλη την οικουμένη που εθελοτυφλεί, που παραβλέπει, που αδιαφορεί. Οπότε μία ενδεχόμενη μετάφραση στην αγγλική θα βοηθούσε τον κεντρικό χαρακτήρα να υπενθυμίσει σε ένα ευρύτερο κοινό την ανάγκη αφύπνισης και επαναφοράς στην παιδική αγνότητα και στον παιδικό τρόπο σκέψης.

Μια ευχή σας για το μέλλον;

Να καταφέρουν τα μικρά πλάσματα του κόσμου όλα όσα δεν κατορθώσαμε να επιτύχουμε εμείς.

Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.

Για ακόμα μία φορά ένιωσε τον νου του να δυνα­μώνει, να παλεύει να χωρέσει μέσα στο κρανίο του. Η καρ­διά του, από την άλλη, συνέχιζε να λιγοστεύει. Σπαρταρούσε, πάλευε να κρατηθεί. Είχε χάσει το φλογερό της κόκκινο. Ένα γκριζόμαυρο χρώμα είχε πάρει ο ιστός της. Δεν το ήθελε. Δεν ήταν επιλογή της. Δεν μπορείς όμως τόσο εύκολα να πατή­σεις ένα κουμπί και εκείνη απλά να ξεχάσει. Δεν μεταλλάσσε­ται. Δεν μπορεί το μπλε να γίνει πορτοκαλί, το κίτρινο να γίνει ξαφνικά μοβ, το ροζ κίτρινο, το γκριζόμαυρο και πάλι κόκ­κινο, έτσι απλά. Μα είναι μπλε, μόνο κίτρινο και μόνο ροζ, και γκριζόμαυρο. Εσύ του έδωσες αυτό το χρώμα. Το ξέχασες; Εσύ το διάλεξες· οι πράξεις σου το ξεχώρισαν, οι λέξεις σου, το ύφος σου, η δική σου καρδιά.

Κυρία Καλαϊτζίδου, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι κάθε επιτυχία στο συγγραφικό σας έργο.

Εγώ σας ευχαριστώ για τις πολύ όμορφες ερωτήσεις και τη φιλοξενία.

Βιογραφικό:

Η Ευθυμία Καλαϊτζίδου γεννήθηκε το 1986 στη Θεσσαλονίκη, όπου ζει μέχρι σήμερα. Εργάζεται ως καθηγήτρια αγγλικών. Σπούδασε ελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Στη συνέχεια προχώρησε σε μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα της εφαρμοσμένης γλωσσολογίας με διδακτική της αγγλικής σε ομιλητές άλλων γλωσσών στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τα έμφυλα στερεότυπα και τον ρόλο τους στην κατασκευή ταυτότητας των φύλων. Το Όταν ο χρόνος ψιθύρισε είναι το πρώτο της βιβλίο.