Ασχολείται με το γράψιμο πάνω από μία δεκαετία, καθώς αποτελεί πλέον απαραίτητο κομμάτι της καθημερινότητάς της. Άλλωστε, η συγγραφική της παραγωγή αποδεικνύει έμπρακτα την ενασχόλησή της αυτή και μάλιστα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μιλάμε για τη συγγραφέα Λίνα Βαλετοπούλου, που με αφορμή το νέο της βιβλίο, που φέρει τον τίτλο «Κλουαζονέ» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Βακχικόν» έχουμε τη χαρά σήμερα να φιλοξενούμε στις Τέχνες.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Βαλετοπούλου, πείτε μας δυο λόγια για τη συγγραφική σας πορεία, αλλά και για την ενασχόλησή σας με τη δημιουργική γραφή.
Ασχολούμαι με το γράψιμο πάνω από μία δεκαετία. Έχει γίνει απαραίτητο κομμάτι της καθημερινότητάς μου αλλά και του τρόπου που μετουσιώνω τα ερεθίσματα γύρω μου. Η δημιουργική γραφή τώρα είναι η τεχνική κατάρτιση που πρέπει να έχει κάποιος προκειμένου να γράφει σωστά. Στην πορεία οι κανόνες καταπατούνται, τα στεγανά σπάζουν και οι λέξεις πλέουν εναρμονισμένες με τη φυσική ροή των πραγμάτων, δεν βγάζουν τίποτα το επιτηδευμένο. Τουλάχιστον προς αυτόν τον δρόμο πορεύομαι.
Θεωρείτε ότι ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται την ανάγκη του γράφοντος να ικανοποιήσει πρωτίστως τις προσωπικές του ανάγκες αναζήτησης και καταγραφής σκοτεινών σημείων του εαυτού του κι έπειτα τις αναγνωστικές απαιτήσεις εκείνου που είναι τελικά κι ο αποδέκτης του έργου του;
Ο αναγνώστης ενός βιβλίου διαβάζει τον συγγραφέα αλλά στην πραγματικότητα διαβάζει τον εαυτό του. Ανακαλύπτει ομοιότητες με πράγματα και καταστάσεις, συμπάσχει, συμφωνεί ή διαφωνεί αλλά αυτό που εισπράττει το κάνει προσωπικό βίωμα. Συμφωνώ με τη λογική να γράφει κάποιος για να καλύψει πρωτίστως τις προσωπικές του ανάγκες και όχι κατά παραγγελία. Μόνο τότε μπορεί να πείσει τον αναγνώστη για την αλήθεια στα γραπτά του και να έχει επιτυχία.
Οι άνθρωποι με την ολοένα κι αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου διαβάζουν βιβλία στις μέρες μας;
Η απάντηση δε συμφέρει όλους εμάς τους γράφοντες αλλά σίγουρα το βιβλίο περνάει κρίση. Από την άλλη είναι ελπιδοφόρο ότι άτομα της νέας γενιάς γράφουν, ενδιαφέρονται να εκδώσουν κι έτσι τα βιβλία τους μοιραία κάποιοι θα τα διαβάσουν. Το βιβλίο με κάποιον τρόπο καταφέρνει να επιβιώνει ανά τους αιώνες.
Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς;
Προσωπικά έμπνευση για μένα αποτελεί μία συνταρακτική είδηση, ένας ιδιαίτερος ανθρώπινος χαρακτήρας, μια περίεργη ιστορία της καθημερινότητας, αλλά και κάτι που μου έκανε εντύπωση σε ένα ταξίδι.
Ποια μπορεί να είναι η συνταγή για τη συγγραφή ενός καλού βιβλίου; Η ικανότητα του συγγραφέα, η φαντασία του, η σκληρή δουλειά του ή και κάτι άλλο;
Για να γράψει κάποιος ένα καλό βιβλίο πρέπει να επιστρατεύσει τις ικανότητές του στη γραφή, να έχει φαντασία και να αφοσιωθεί όσο γίνεται περισσότερο σε αυτό. Χρειάζεται σκληρή δουλειά και πειθαρχία για να φτάσει στην ολοκλήρωση του έργου του με επιτυχία.
Δέχεστε επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς;
Ο συγγραφέας πρώτα διαβάζει και μετά γράφει. Αγαπημένοι συγγραφείς είναι τόσο Έλληνες όσο και ξένοι. Ενδεικτικά αναφέρω τον Χατζή και τον Αλεξάνδρου, τον Κάφκα και τον Φλωμπέρ.
Είναι εμφανής η αγάπη σας για την πεζογραφία. Γιατί όχι και ποίηση;
Η ποίηση είναι κατασκευή και ανάφλεξη πυροτεχνήματος. Σε εμένα ταιριάζει περισσότερο μια πιο αργή εγκεφαλική διεργασία με αρχή μέση και τέλος, διαδοχικές κορυφώσεις και ανάλυση σε βάθος. Όποια απόπειρα έκανα στην ποίηση την κρατάω προς το παρόν στο συρτάρι.
Τον Ιανουάριο του 2024 κυκλοφόρησε το πρώτο σας μυθιστόρημα με τίτλο «Κλουαζονέ» από τις εκδόσεις «Βακχικόν». Δεδομένου ότι παλαιότερα είχατε στρέψει το ενδιαφέρον σας προς τη συγγραφή διηγημάτων, αλλά και νουβελών, το ερώτημα που τίθεται είναι, γιατί τώρα μυθιστόρημα; Πώς προέκυψε η συγγραφή του και γιατί;
Το διήγημα, η νουβέλα και το μυθιστόρημα αποτελούν είδη της πεζογραφίας που το καθένα έχει τα δικά του χαρακτηριστικά. Η επιλογή εξαρτάται από το τι θέλει κάθε φορά να επικοινωνήσει ο συγγραφέας, άλλοτε η ιστορία είναι σύντομη κι άλλες φορές χρειάζεται τον χώρο και τον χρόνο να ξεδιπλωθεί. Στο Κλουαζονέ αισθάνθηκα ότι έπρεπε να αναπτυχθεί αρκετά ώστε να αποδοθεί το περιεχόμενο με τον καλύτερο τρόπο.
Γιατί επιλέξατε αυτόν τον τίτλο για το βιβλίο σας;
Ο τίτλος Κλουαζονέ είναι μία αναφορά στον συγκεκριμένο τύπο βάζου που αποτελεί και το έναυσμα της ηρωίδας για την επιστροφή της στο παρελθόν. Επίσης αποτελεί και έναν από τους είκοσι περίπου ξενικούς τίτλους στα επιμέρους κεφάλαια του βιβλίου, μια αναφορά στην ξενομανία της εποχής της δεκαετίας του ’80. Τέλος η τεχνική κατασκευής του μυθιστορήματος βασίζεται στις αρχές του κλουαζονισμού, κομμάτια από τη ζωή της ηρωίδας συνενώνονται και συνθέτουν την περίοδο που θέλει να αναπαραστήσει, ας πούμε κάτι σαν την τεχνική του βιτρό.
Ένα αρκετά ελκυστικό εξώφυλλο κοσμεί το βιβλίο σας και μια πολύ πρωτότυπη ιστορία το καθιστά άκρως ενδιαφέρον, μια γεύση της οποίας μπορεί να λάβει ο αναγνώστης διαβάζοντάς το οπισθόφυλλό του. Ποια η πηγή της έμπνευσής σας;
Σε κάθε απολογισμό που κάνω, σε θέματα που με αφορούν αλλά και σε αποφάσεις που πρόκειται να πάρω διαπιστώνω ότι η επιστροφή στις ρίζες είναι γεγονός αδιαμφισβήτητης αξίας για μένα. Έτσι έκρινα ότι η ηρωίδα στη συγκεκριμένη δύσκολη φάση της ζωής της έπρεπε να κάνει αυτό το ταξίδι στο παρελθόν για να μπορέσει να βαδίσει όρθια στο μέλλον.
Πείτε μας περισσότερα πράγματα για την υπόθεση του βιβλίου σας.
Η Χάρις είναι στο χειρουργείο και την ώρα της νάρκωσης φοβάται. Μεταφέρεται νοερά σε ένα αποτεφρωτήριο και τότε συμβαίνει να συναντά μετά από πολλά χρόνια δύο παιδικούς έρωτες. Στα βάζα- τεφροδόχους θυμάται τα κλουαζονέ της μαμάς της στο σαλόνι του πατρικού της σπιτιού. Επιστρέφει στα εφηβικά της χρόνια και ζει στιγμιότυπα της ζωής της με απόλυτη αληθοφάνεια. Κάποτε η νάρκωση περνάει και διαπιστώνει ότι αυτά που έζησε δεν συνέβησαν ποτέ στην πραγματικότητα. Αφήνει στην άκρη τις σκέψεις περί αποτέφρωσης, αποδέχεται ότι έχει προχωρήσει στη ζωή της μακριά από τα φαντάσματα του παρελθόντος.
Υπάρχει κάποιο από τα πρόσωπα του βιβλίου σας στο οποίο καθρεφτίζονται εμφανώς στοιχεία του εαυτού και της προσωπικότητας σας;
Θα έλεγα ότι η κεντρική πρωταγωνίστρια Χάρις έχει πολλά στοιχεία που καθρεφτίζουν την προσωπικότητά μου.
Περνάει μηνύματα η ιστορία του βιβλίου σας ή προορίζεται καθαρά και μόνο για ψυχαγωγία;
Η ιστορία του βιβλίου κάνει αναφορές σε παρελθούσα εποχή με σκοπό να κάνει σύγκριση μεταξύ του τότε και του τώρα. Λίγες διαφορές θα έβρισκε κάποιος. Θέματα όπως οι οικογενειακές σχέσεις, η φιλία, ο έρωτας, οι αγκυλώσεις της επαρχίας, η θρησκεία, η εκπαίδευση παραμένουν στο προσκήνιο ακόμη και σήμερα. Το μήνυμα μέσα από αυτήν την ιστορία είναι να διδασκόμαστε από τα λάθη τα δικά μας αλλά και των άλλων, για να μπορέσουμε να τα αποφύγουμε στο μέλλον.
Το βιβλίο σας απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;
Το βιβλίο είναι γραμμένο με τέτοιον τρόπο που θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει και εφηβικό ανάγνωσμα. Χαίρομαι που το επισημαίνετε, θα ήταν χρήσιμο οι σημερινοί έφηβοι να έβλεπαν τον διαφορετικό τρόπο που βίωναν τα πράγματα συνομήλικοί τους σαράντα χρόνια πριν.
Έχετε λάβει κριτικές για το βιβλίο σας από τους αναγνώστες σας; Σας ικανοποιούν ή όχι;
Για το βιβλίο μου έλαβα κριτικές αναγνωστών που με χαροποίησαν ιδιαίτερα. Όσοι διάβασαν τις σελίδες του παρασύρθηκαν στο ταξίδι της επιστροφής σε ένα παρελθόν που αν και έχει περάσει ανεπιστρεπτί έχει χαραχτεί στη μνήμη και γοητεύει. Περιμένω και από άλλους αναγνώστες να μου πουν τις εντυπώσεις τους κυρίως από άτομα μικρότερης ηλικίας. Αυτό θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον.
Είστε ευχαριστημένη από τη συνεργασία σας με το εκδοτικό σας σπίτι; Θεωρείτε πως ένας καλός εκδοτικός οίκος συμβάλει σημαντικά για την καλύτερη και επιτυχέστερη προώθηση ενός βιβλίου;
Οπωσδήποτε ένας καλός εκδοτικός οίκος είναι ο αρωγός του συγγραφέα για την καταξίωση και την προώθηση του έργου του. Ο εκδοτικός οίκος Βακχικόν έδωσε μία θέση στο βιβλίο μου στην τρέχουσα λογοτεχνική παραγωγή με άψογο επαγγελματισμό, συνέπεια και βαθιά γνώση των κανόνων της αγοράς. Αγκάλιασε με ανέλπιστη ζεστασιά τη συνεργασία μας και προωθεί με αμείωτο ρυθμό το Κλουαζονέ και την πορεία του τόσο σε έντυπα όσο και ηλεκτρονικά μέσα. Δηλώνω απόλυτα ικανοποιημένη από το αποτέλεσμα.
Επόμενα συγγραφικά σχέδια κάνετε ή είναι πολύ νωρίς ακόμα;
Συγγραφικά σχέδια κάνω πάντα. Είμαι ήδη στην διεργασία ολοκλήρωσης ενός ακόμα μυθιστορήματος και ξέρω επίσης πιο θέμα θα αφορά το μεθεπόμενο βιβλίο μου και δεν σας κρύβω ότι αυτό με κρατάει σε συγγραφική εγρήγορση.
Μια ευχή σας για το μέλλον;
Εύχομαι το μέλλον να επιφυλάσσει σε όλους μας μικρές ή μεγάλες χαρές πάντα σε ειρηνικά, δημιουργικά και εποικοδομητικά μονοπάτια.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
{…}Η αίθουσα αναμονής ήταν άδεια από κόσμο. Η ξύλινη ραφιέρα στον τοίχο είχε βάζα κάθε μεγέθους και σχήματος. Έμοιαζαν με τα κλουαζονέ της μαμάς. Tέτοια βάζα διακοσμούσαν αρκετά ράφια του σαλονιού μας. Τα σαπουνίζαμε σχολαστικά Πάσχα και Χριστούγεννα και το καπάκι τους ήταν αυτό που φοβόμουν περισσότερο, να μην σπάσει. Η μητέρα μιας συμμαθήτριάς μου στο Γυμνάσιο, όταν χώρισε από τον άντρα της, αποφάσισε να ασχοληθεί με τα κλουαζονέ και για να τη βοηθήσουμε στο νέο της ξεκίνημα αγοράσαμε δύο από αυτά. Ήταν αρκετά διαφορετική η τεχνοτροπία τους από τα κινέζικου τύπου διακοσμητικά της μαμάς. Ίσως ήθελαν περισσότερη δουλειά. Γι’ αυτό και τα είχαμε στο πρόχειρο καθιστικό, μακριά από το σαλόνι. Δικαιολογώ την απόφασή της να ασχοληθεί με αυτή την τεχνική εκφράζοντας απόλυτα την ψυχολογική της κατάσταση. Το βάζο ήταν η ζωή της. Οι ρωγμές στην επιφάνεια του βάζου διαχώριζαν την κάθε στιγμή και της επέτρεπαν να τη δουλέψει ως αυτόνομο τμήμα. Η επισμάλτωση στο τέλος ένωνε τα κομμάτια σε ένα ενιαίο αντικείμενο. Διάβασα στην εγκυκλοπαίδεια που είχαμε στο σπίτι, ότι μια ιαπωνική μέθοδος επανασυνδέει κάθε πορσελάνινο κομμάτι με χρυσό. Ακόμη και ένα σπασμένο βάζο γίνεται πολυτιμότερο από πριν, ως μία ηχηρή άρνηση στη φθορά. Παρατήρησα τα βάζα του αποτεφρωτηρίου εξονυχιστικά. Έμοιαζαν με διακοσμητικά, τύπου «κλουαζονέ», αλλά δεν ήταν. Ρίγος διέτρεξε το σώμα μου, μου ξέφυγε ένα «όχι», πίστεψα για μια στιγμή, ότι μέσα σε αυτά υπήρχαν αποτεφρωμένοι, αλλά καθώς ερχόταν ο υπάλληλος προς εμένα, κατάλαβε τον φόβο μου και «μην ανησυχείτε αγαπητή μου, τα βάζα που βλέπετε στα ράφια είναι δείγματα για να διαλέξουν οι πελάτες». Έφτασε δίπλα μου και αντίκρυσα το πρόσωπό του.«Παγκανίνι;» αναφώνησα διπλά έκπληκτη από πριν, που πέτυχα τον Αιμίλιο για οδηγό ταξί. Ήταν παραπάνω από σύμπτωση, να συναντήσω δύο από τους παιδικούς μου φίλους στο ίδιο μέρος, μετά από τριάντα, ή μάλλον τριάντα έξι, για την ακρίβεια, χρόνια. «Χάρις, τι καλά που σε ξαναβλέπω, δεν άλλαξες καθόλου!» Στηρίχτηκα στο «πι» τεντώνοντας τους αγκώνες να ψηλώσω τον κορμό και γέλασα από μέσα μου. Χαιρετηθήκαμε από απόσταση κατεβάζοντας για λίγο τις μάσκες. «Τι κάνεις εδώ; Θέλω να πω, τι απέγιναν οι σπουδές σου, το βιολί, η καριέρα σου;» τον ρώτησα με ειλικρινές ενδιαφέρον.
«Έφυγα τότε, θυμάσαι, για την Αθήνα. Με φιλοξένησαν οι θείοι μου και έψαξα για δουλειά. Τα δίδακτρα στο ωδείο ήταν ακριβά. Δεν τα κατάφερα. Έτσι πήγα στην Οδησσό, στο σπίτι της γιαγιάς μου, που ζούσε ακόμη εκεί. Δεν ξέρεις πόσο μου έλειψε η πατρίδα. Το βιολί μού έφερνε μια αφόρητη νοσταλγία. Το παράτησα. Ένας συγγενής μου δούλευε στο αποτεφρωτήριο του Κιέβου, με πήρε κοντά του κι έμαθα τη δουλειά. Όταν άκουσα ότι ανοίγει αποτεφρωτήριο στην Ελλάδα, δεν το σκέφτηκα καθόλου. Έκανα την αίτηση και να ’μαι. Για ποιον πρόκειται;» διέκοψε την εξιστόρηση της ζωής του «μα για εμένα, φυσικά» του απάντησα.{…}
Κυρία Βαλετοπούλου, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι κάθε επιτυχία προσωπική και συγγραφική.
Κι εγώ σας ευχαριστώ κα Πετρίδου για την πολύ όμορφη συνέντευξη και την τιμή που μου κάνατε να σας πω κάποια πράγματα για εμένα και το έργο μου. Καλή αναγνωστική απόλαυση!
Βιογραφικό:
Η Λίνα Βαλετοπούλου γεννήθηκε στον Βόλο και ζει στη Λάρισα. Τελείωσε το Κλασικό Λύκειο και σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πήρε μεταπτυχιακό δίπλωμα στη Δημιουργική Γραφή από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Είναι επίσης διπλωματούχος σολίστ πιάνου. Εργάστηκε πάνω από εικοσαετία στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση ως καθηγήτρια μουσικής, ενώ από το 2017 έχει δημιουργήσει και συντονίζει την ομάδα δημιουργικής γραφής «Οι παρέες γράφουν».
Διηγήματά της περιλαμβάνονται στις συλλογικές εκδόσεις Οδός Δημιουργικής Γραφής 2 (εκδόσεις Οσελότος 2013), Ανθολογία Σύντομου Διηγήματος «Διαδρομή 2014» (εκδόσεις Γραφομηχανή 2014), Τριάντα μέρες σινιάκι (εκδόσεις Βάρφης 2015), και έχουν δημοσιευθεί στο λογοτεχνικό περιοδικό Μανδραγόρας, στα ηλεκτρονικά περιοδικά Λεξηtanil, Culture book, Φρέαρ, Ποιείν, Φτερά χήνας, Ιστορίες μπονζάι και σε άλλες διαδικτυακές σελίδες.
Βραβεύτηκε στον 4ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Διηγήματος «Λόγω τέχνης» το 2013, προς τιμήν του Κ. Καβάφη, για το διήγημα «Η χελώνα» που βρίσκεται στη Συλλογή 40 διηγημάτων «7 λέξεις» (εκδόσεις Μεταίχμιο 2013).
Έχει εκδώσει τη συλλογή διηγημάτων Ζωές σε αναδίπλωση (εκδόσεις Γαβριηλίδης 2014) και τη νουβέλα Μισή όρθια, μισή χαλάσματα (εκδόσεις Γαβριηλίδης 2018). Το Κλουαζονέ είναι το πρώτο μυθιστόρημά της.
0 Σχόλια