Πέτρος Μαρούλης: Στου Ψηλορείτη τσι κορφές (Γουρνόλακκος)

Πέτρος Μαρούλης «Στου Ψηλορείτη τσι κορφές» (Γουρνόλακκος)

σε Ποίηση Ηλία Παλιεράκη και Μουσική Έλενας Μανιάτη!

Ο αγαπημένος κρητικός καλλιτέχνης και γνήσιο τέκνο της κρητικής μουσικής παράδοσης, με μία μοναδική ερμηνεία, ζωντανεύει το συγκλονιστικό έγκλημα που διαδραματίστηκε από τα ναζιστικά στρατεύματα στις παρυφές του Ψηλορείτη, το 1943.

Με σεβασμό και γνώση στην τοπική Ιστορία, ο πολυγραφότατος (με περισσότερα από 2.500 έργα) Στιχουργός Ηλίας Παλιεράκης, εξιστορεί με λυρισμό τα γεγονότα και αποδίδει σε κάθε τετράστιχο, την αγριότητα των ναζί, την αυτοθυσία των κρητικών ηρώων, μα και τον θρήνο, των χωριών που μαυροφορέθηκαν.

Η Συνθέτρια Έλενα Μανιάτη, σε μία μελωδική αναδρομή, δίνει πνοή σε κάθε στίχο, μέσα από παραδοσιακούς ήχους και χρώματα του χθες και του σήμερα.

Λύρα παίζει ο ίδιος ο πολυβραβευμένος μουσικός.

Την Ενορχήστρωση και τον Προγραμματισμό έχει κάνει ο Ιωακείμ Ασλανίδης.

Το τραγούδι κυκλοφορεί από την Song Tuber και σε όλες τις ψηφιακές πλατφόρμες.

Θερμές ευχαριστίες στον Δήμαρχο Μυλοποτάμου Γεώργιο Κλάδο, στον Αντιδήμαρχο Μυλοποτάμου Μανώλη Καλυβιανάκης, στον Πρόεδρο Κοινότητας Λιβαδίων Μυλοποτάμου Γεώργιο Βάμβουκα, στον Πατέρα Ανδρέα Κόκκινο ΤΟ ΣΠΊΤΙ ΤΟΥ ΒΟΣΚΟΥ και τον Νικόλαο Φακιδάρη, Συνταξιούχο από την Αγιά Μυλοποτάμου για την συμβολή τους στην ολοκλήρωση του τραγουδιού.

Και φυσικά τον Πέτρο Μαρούλη για την μοναδική του ερμηνεία.

Αξίζει να σημειωθεί πως ο Στιχουργός και η Συνθέτρια παρεχώρησαν αφιλοκερδώς το έργο τους, για να τιμήσουν την μνήμη των νεκρών.

Στίχοι

Τα δάκρυα μου βγαίνουνε

στον αματιών την κόρη

για το μεγάλο έγκλημα

στων Λιβαδιών τα όρη

Δέκα βοσκούς επιάσανε

φτωχούς μα και λεβέντες

στου Ψηλορείτη εβόσκανε

τς’ απότομους τσι δέτες

Με μίσος τσι σκοτώσανε

για να εκδικηθούνε

γι’ αυτούς που με τσι πράξεις τους

θέλαν ν’ αντισταθούνε

Ήρωες κι αν χαθήκατε

η μνήμη σας δεν σβήνει

στου Ψηλορείτη τσι κορφές

αθάνατη θα μείνει

Τ’ άψυχα τους τα κορμιά

κάτω τα’ χαν πετάξει

τσι απειλές απόδειξη

τσι έκαναν και πράξη

Οι ειδικοί τους πήγανε

να πάρουν τα κορμιά τους

με δέος να τα θάψουνε

να τα ‘χουνε κοντά τους

Την ίδια τύχη είχανε

καρτέρι είχαν στήσει

οι Γερμανοί δεν θέλανε

κανέναν τους να ζήσει

Ούτε ο παπάς δεν πρόλαβε

το Δι’ Ευχών να ψάλλει

μία ριπή τον έστειλε

στου Χάρου την αγκάλη

Τριανταδυό άντρες γεροί

με σθένος και ζωντάνια

του Χάρου ανταμώσανε

την μαύρη την ορφάνια

Και άλλοι δυό που γλίτωσαν

ο ένας από τύχη

κι ο άλλος γιατί νόμιζαν

πως είχε ξεψυχήσει

Γουρνόλακκε ξέρω και εσύ

πως αν θα το μπορούσες

το έγκλημα που έγινε

αυτό θα σταματούσες

Γουρνόλακκε ξέρω κι εσύ

ότι τη μέρα εκείνη

αξέχαστη παντοτινά

στσι τόπους σου θα μείνει

Κι αν υπάρξει μιά φορά

τρόπος για να μιλήσεις

ούτε κι εσύ τη δύναμη

θα βρεις να εξηγήσεις

Η ΙΣΤΟΡΙΑ

… Στις παρυφές του Ψηλορείτη, μεταξύ των Λιβαδιών και των Ζωνιανών, βρίσκεται η περιοχή του Γουρνόλακκου, όπου το 1943 διαδραματίστηκε ένα έγκλημα από τα ναζιστικά στρατεύματα που ο ανθρώπινος νους αδυνατεί να χωρέσει…

Μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς, η περιοχή του Ψηλορείτη μετατρέπεται σε θύλακα επαναστατών και ανασύνταξης δυνάμεων για επιθέσεις στον κατακτητή.

Οι Γερμανοί το γνωρίζουν αυτό και προσπαθούν με κάθε τρόπο να εξολοθρεύσουν τους αντάρτες που κρύβονται στα λημέρια του όρους. Για τον λόγο αυτό, κατέστησαν τον ορεινό όγκο του Ψηλορείτη νεκρή ζώνη, χαρακτηρίζοντας τις περιοχές ληστοκρατούμενες. Οι ντόπιο κτηνοτρόφοι έπρεπε να τις εγκαταλείψουν με τα κοπάδια τους. Οι γερμανικές κατοχικές αρχές, οδηγούσαν μ’αυτόν τον τρόπο τις οικογένειες των ορεινών χωριών στη φτώχεια, την πείνα και την ανέχεια.

Το καλοκαίρι του 1943 ο Διοικητής της 22ης Μεραρχίας, Υποστράτηγος Μίλερ, δίνει εντολή στους Γερμανούς στρατιώτες να σκοτώνουν όσους αντάρτες βρίσκουν στην απαγορευμένη ζώνη του Ψηλορείτη και να τους καίνε. Στις 15 Αυγούστου τα γερμανικά αποσπάσματα ξεκινούν από τρία διαφορετικά σημεία, από τον Ζαρό, τα Βορίζα και το Αμάρι αναζητώντας αντάρτες. Η προσπάθεια τους αποτυγχάνει. Δεν το βάζουν όμως κάτω, στις αρχές του Σεπτέμβρη έχουν εντολή να κινηθούν από τις Αραβάνες προς το οροπέδιο της Νίδας, με το ίδιο ζητούμενο.

Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1943, μια ομάδα Γερμανών στρατιωτών καταφέρνει να συλλάβει στα ορεινά του Αγίου Μάμα, στην απαγορευμένη ζώνη, 12 κτηνοτρόφους και δύο παιδιά, ο Γιάννης Λαμπρινός (Αβδελάς) και ο Μιχάλης Πρινάρης (Αβδανίτες). Οι κτηνοτρόφοι ήταν έξι από το χωριό Αβδελάς, δύο από τον Άγιο Μάμα, τρεις από την Κάλυβο και ένας από τους Αβδανίτες.

Την επόμενη ημέρα, Σάββατο 4 Σεπτεμβρίου 1943, τους οδήγησαν στην περιοχή Γουρνόλακκος. Αφού έδιωξαν τα παιδιά, Λαμπρινό και Πρινάρη, τους εκτέλεσαν ως «παραβάτες της νεκρής ζώνης».

Τα νέα της εκτέλεσης φθάνουν γρήγορα στα γύρω χωριά. Ήταν 5 Σεπτεμβρίου όταν ο ιερέας Ανδρέας Βαρδιάμπασης από τα Λιβάδια, ο δάσκαλος από τον Αβδελλά, με καταγωγή από την Κριτσά, Νικόλαος Δετοράκης, μαζί με συγγενείς και φίλους των εκτελεσθέντων από τον Άγιο Μάμα και τον Αβδελλά, φτάνουν στο Γουρνόλακκο για να θάψουν τους νεκρούς. Οι Γερμανοί έχουν φύγει για να πάρουν βενζίνη από το Γαραζό και να επιστρέψουν να κάψουν τους εκτελεσθέντες. Φθάνουν στα Ζωνιανά κι εκεί ο ιερέας Γιάννης Ζερβός προσπαθεί με κάθε τρόπο να τους καθυστερήσει για να ολοκληρωθεί η ταφή πριν προσεγγίσουν το Γουρνόλακκο.

Στην προσπάθεια του αυτή τον βοηθά η Πελαγία Παρασύρη ή Αναστοδημήτραινα που τρέχει προς το βουνό και τους ειδοποιεί. Πολλοί αντάρτες την ακούνε και καταφέρνουν να κρυφτούν.

Οι άντρες που κρατάνε τσίλιες στο Γουρνόλακκο ενημερώνουν τον παπά, το δάσκαλο και τους συγγενείς των νεκρών πως έρχονται οι Γερμανοί.

Όμως εκείνοι τους αψηφούν, δεν θέλουν να αφήσουν στη μέση την κηδεία κι άταφα τα κορμιά των δικών τους ανθρώπων, βορά στα όρνια. Το γερμανικό απόσπασμα βλέποντας τους στο σημείο, κι ενώ οι κανόνες του πολέμου από αρχαιοτάτων χρόνων επιβάλλουν σεβασμό στην ταφή των νεκρών, ανοίγει πυρ και τους εκτελεί όλους!

Πλέον οι νεκροί ανέρχονται σε 32, 21 από τον Αβδελλά, 6 από τον Άγιο Μάμα, 2 από την Κάλυβο, 1 από τα Λιβάδια, 1 από την Κριτσά και 1 από τις Αβδανίτες.

Εντολή των Γερμανών είναι κανείς να μην πλησιάσει τους εκτελεσθέντες και πράγματι τα κορμιά τους μένουν άταφα για μέρες μέχρι να δοθεί άδεια στους συγγενείς να μεταβούν στο Γουρνόλακκο και να τους θάψουν...

Ένα ταπεινό πρώτο μνημείο στήνεται στη μνήμη αυτών των ανθρώπων δίπλα στο δρόμο κι αργότερα κτίζεται ο ναός του Αγίου Πνεύματος και φτιάχνεται πάνω στο ύψωμα ένα νέο μνημείο, στην αυλή της εκκλησίας, για να τιμηθούν αυτοί οι γενναίοι άνδρες. Η γερμανική θηριωδία μέσα απ' όσα συνέβησαν στο Γουρνόλακκο πήρε άλλη διάσταση.

Ένα απίστευτης αγριότητας έγκλημα, που φυσικά- όπως τόσα και τόσα άλλα που έγιναν από τους Γερμανούς στον τόπο μας- έμεινε ατιμώρητο. Έχουν περάσει δεκαετίες από τότε αλλά κανείς δεν ξέχασε…

Α Θ Α Ν Α Τ Ο Ι

Ακούτε ΕΔΩ

https://youtu.be/5kNwlDOJBm8