Ο σημερινός καλεσμένος των Τεχνών είναι ο Ανδρέας Αντωνίου, Δρ Φιλοσοφίας, copywriter, μεταφραστής, πεζογράφος και ποιητής. Το νέο του βιβλίο είναι μία ακόμα ποιητική του συλλογή, η έβδομη κατά σειρά έκδοσης, που υπηρετεί την έμμετρη ποίηση, της οποίας είναι ένθερμος υποστηρικτής. Τίτλος της, «Μικρές Αδερφές ΙΙ: Πυγολαμπίδα» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Βακχικόν». Θα μας μιλήσει αναλυτικότερα γι' αυτήν στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κύριε Αντωνίου, διαγράφετε ήδη μια αξιόλογη πορεία στον χώρο του βιβλίου ως υπηρέτης της ποίησης αλλά και ως πεζογράφος. Παράλληλα εργάζεστε επαγγελματικά ως copywriter και ως μεταφραστής. Τι είναι αυτό που σας συναρπάζει περισσότερο στο δημιουργικό κομμάτι και σας ωθεί σχεδόν αυθόρμητα στη συγγραφή;
Το πιο μαγικό – και ταυτόχρονα πιο δύσκολο στο να εκφραστεί – είναι η λύτρωση από το υποκείμενο. Η τέχνη είναι ίσως ο μοναδικός τομέας της ύπαρξης όπου βρίσκουμε την ελευθερία από την υποκειμενικότητά μας. Γράφοντας, χάνουμε τον εαυτό μας, επιτρέποντας στο πνεύμα και τη διάνοιά μας να υπάρξει με άλλους τρόπους, με άλλους κανόνες. Η ποίηση είναι μια άλλη χώρα και η δημιουργία μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε όχι μόνο τα όρια του εαυτού, αλλά και να τα ξεπεράσουμε.
Πείτε μας δυο λόγια για εσάς πέρα από αυτό που διαβάζουμε στο βιογραφικό σας σημείωμα.
Ευτυχής πατέρας και σύζυγος. Όλα τα άλλα είναι υποσημειώσεις.
Οι σπουδές σας στη φιλοσοφία αλλά και η επαγγελματική σας δραστηριότητα επηρεάζουν, θεωρείτε, τη διάθεσή σας για συγγραφή κι έπειτα τον τρόπο αποτύπωσης της σκέψης και την ποιότητα της γραφής σας; Ποια η γνώμη σας ως βραβευμένος συγγραφέας και ανήσυχο πνεύμα που είστε;
Και ναι και όχι. Η δουλειά ενός κειμενογράφου είναι διαφορετική από εκείνη του λογοτέχνη, παρά το γεγονός πως και οι δύο χειρίζονται τον λόγο. Η φιλοσοφία επηρεάζει σε αρκετά σημεία, αλλά δεν θα χαρακτήριζα την ποίηση μου φιλοσοφική. Γενικά είμαι της άποψης «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι». Η φιλοσοφία στα θέματα της φιλοσοφίας, η κειμενογραφία στο πλαίσιο της εργασίας και η τέχνη στα δικά της χωράφια. Στεγανά βέβαια δεν υπάρχουν, αλλά πέρα από τις γκρίζες ζώνες είναι διακριτές λειτουργίες του πνεύματος.
Μπορούμε να μιλάμε για αυθορμητισμό έπειτα από τη συγγραφή πολλών βιβλίων; Υπάρχει η επιρροή της έμπνευσης, η καινοτομία και η έκπληξη στο έργο ενός πολυγραφότατου δημιουργού που επιδιώκει να διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνωστικού του κοινού;
Δεν χρειάζεται να μιλάμε για αυθορμητισμό, με την έννοια πως δεν με απασχολεί η αυτόματη γραφή. Δεν γράφω αυθόρμητα. Κάθε στίχος είναι δουλεμένος και σμιλευμένος στο μέτρο και την ομοιοκαταληξία και στην ιδιαίτερή του αρμονία. Η έμπνευση υπάρχει, ως λύτρωση από το εγώ. Είναι η αίσθηση πως ο δημιουργός γίνεται ταυτόχρονα μέσο και ενσαρκώνει κάτι που τον υπερβαίνει. Δεν είναι αυθορμητισμός γιατί τη στιγμή της έμπνευσης δεν είναι ο δημιουργικός που εκφράζεται αλλά η τέχνη η ίδια. Όσο για την καινοτομία, την έκπληξη και το ενδιαφέρον του αναγνώστη δεν ασχολούμαι καν. Είναι αυτό που γράφω στο ποίημα «Μητέρα του Ελέους»: «Αυτό που για τους κριτικούς είναι κοινοτοπία, για μένα είναι η έμπνευση, η Μούσα που αγαπώ».
Δεδομένου ότι έχετε ασχοληθεί και με την ποίηση αλλά και με την πεζογραφία, ποιο λογοτεχνικό είδος σας συναρπάζει περισσότερο και ποιο παρακινεί περισσότερο την πένα σας στη δημιουργία; Γιατί συμβαίνει αυτό;
Η κάθε μια έχει τη χάρη της και τις απαιτήσεις της. Η ποίηση είναι πιο σύντομη και λιγότερο απαιτητική, αλλά θέλει περισσότερη δεξιοτεχνία. Το μυθιστόρημα από την άλλη θέλει αφοσίωση και καλή οργάνωση. Κάθε πράγμα στον καιρό του λοιπόν.
Πιστεύετε ότι η ποίηση διαβάζεται στις μέρες μας και πιο συγκεκριμένα η έμμετρη την οποία υπηρετείτε εσείς σχεδόν σε όλες τις μέχρι τώρα εκδοθείσες ποιητικές σας συλλογές;
«Αυτός που γράφει με το αίμα του, δεν θέλει να τον διαβάζουν. Θέλει να μαθαίνουν απ’ έξω», έγραφε ο Νίτσε. Δεν με νοιάζει αν διαβάζεται η ποίηση. Τι να το κάνω αν με διαβάζουν, αλλά αν δεν μένει τίποτα στο τέλος;
Ποια η γνώμη σας για την ελεύθερη ποίηση, η οποία πρωταγωνιστεί στην εποχή μας και μάλιστα σε πολύ μεγάλο βαθμό σε σχέση με την έμμετρη;
Αν με ρωτούσατε πριν 10 χρόνια, θα ήμουν σφοδρός ενάντιος και ορκισμένος εχθρός. Πλέον πιστεύω πως ο καθένας υπηρετεί αυτό που πιστεύει. Ας αφήσουμε την ελευθερόστιχη ποίηση να κάνει τη δουλειά της, και το μέτρο ας κάνει τη δική του. Στο τέλος θα μας κρίνει όλους η αιωνιότητα.
Ποια είναι τα δικά σας συγγραφικά πρότυπα; Σας έχουν επηρεάσει στον τρόπο γραφής σας; Θα αντιληφθεί ο αναγνώστης των βιβλίων σας αυτές τις επιρροές αν όντως υπάρχουν;
Συγγραφικά πρότυπα υπάρχουν πολλά. Οι προμετωπίδες της Πυγολαμπίδας είναι γεμάτες αναφορές στον Σαιξπηρ, στον Γκιλγκαμες, στον Κίρκεγκωρ, στην Έμιλυ Μπροντέ, στον Βιγιόν και τον Ρουτεμπέφ αλλά και στο Μαμπινόγκιον. Το θέμα δεν είναι να τις αντιληφθεί, αλλά να θεωρήσει τα ποιήματα ως αφορμές για να εξερευνήσει την παγκόσμια λογοτεχνία.
Τον Ιούλιο του 2025 κυκλοφόρησε η έβδομη ποιητική σας συλλογή από τις εκδόσεις «Βακχικόν» που φέρει τον τίτλο «Μικρές Αδερφές ΙΙ: Πυγολαμπίδα». Μιλήστε μας γι’ αυτήν; Ποιο το περιεχόμενό της με δυο λόγια;
Ποιήματα που θα μπορούσαν να έχουν αφορμή μια μικρή αδερφή. Από μια έννοια είναι προσωπογραφίες, από την άλλη είναι μια μαρτυρία για το πώς απλοί, καθημερινοί άνθρωποι μπορούν να έχουν ένα τεράστιο αντίκτυπο πάνω μας. Όσοι ξέρουν την Μαργαρίτα Λούτι ή την Φρειδερίκη Μπριόν, καταλαβαίνουν.
Δώστε μας κάποιες πληροφορίες για τον τίτλο που επιλέξατε να δώσετε στο βιβλίο σας αυτό.
To βιβλίο ανήκει σε ένα ευρύτερο κύκλο, τις Μικρές Αδερφές. Είναι το δεύτερο βιβλίο στη σειρά, αλλά το πρώτο που εκδίδεται – με το πρώτο την «Καρδερίνα» να μένει ακόμη ανέκδοτο. Σε αυτό η Μικρή Αδερφή παίρνει τη μορφή της πυγολαμπίδας, ενός φαινομενικά μικρού κι ασήμαντου εντόμου, που όμως μπορεί να φωτίσει το σκοτάδι με το φως του.
Ποια έμπνευση της στιγμής ή ποια βαθύτερη σκέψη σας ώθησε να γράψετε τα συγκεκριμένα ποιήματα που φιλοξενούνται σε αυτή τη συλλογή;
Θα έλεγα πως ήταν λίγο και τα δύο. Από την μια είναι τα μικρά και καθημερινά στα οποία κρύβεται το υλικό της ποίησης. Μια φράση εδώ, ένα γεγονός εκεί, κάτι βαρετά καθημερινό που όμως μετατρέπεται σε κάτι εξωτικά παράξενο αν το δεις υπό το κατάλληλο πρίσμα. Από την άλλη, όλα αυτά τα μικρά, αν τα δεις από κάποια απόσταση, οι καθημερινές θεματικές ενώνονται κάτω από κάτι μεγαλύτερο που είναι και το γενικό πνεύμα της συλλογής
Όπως και τα προηγούμενα βιβλία σας έτσι και αυτό υπηρετεί την έμμετρη ποίηση της οποίας, όπως ήδη αναφέραμε, είστε πιστός υπηρέτης και ακόλουθος. Πόσο δεσμευτική μπορεί να αποτελέσει μια τέτοια επιλογή στη δημιουργική έκφραση και πόσο επηρεάζει, αν επηρεάζει τελικά, τον αυθορμητισμό και την ορμή του ποιητή;
Ο Γκαίτε είχε γράψει ένα σονέτο, το «Φύση και Τέχνη», το οποίο είχα την τιμή να το μεταφράσω. Σε αυτό κλείνει με ένα δίστιχο, στο οποίο συνοψίζει την φύση της δέσμευσης στην έμμετρη ποίηση, και γιατί αυτή δεν αποτελεί δέσμευση στην ουσία. «Ο μάστορας στην έλλειψη την τέχνη του θα δείξει/ και μόνο ο νόμος τελικά θα δώσει ελευθερία».
Υπάρχουν κάποια μηνύματα που θέλετε να περάσετε μέσα από τα ποιήματά σας στον αναγνώστη; Ποια είναι αυτά αν όντως υπάρχουν;
Κανένα απολύτως. Αν ο αναγνώστης βρει μηνύματα που θεωρεί σημαντικά και η συλλογή αποδειχθεί τροφή για σκέψη, τότε ακόμη καλύτερα. Αλλά η συλλογή δεν προσπαθεί σε καμία περίπτωση να περάσει μηνύματα ή να γίνει διδακτική.
Το βιβλίο σας απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;
Η συλλογή απευθύνεται σε όλους, όσοι μπορούν να εκτιμήσουν την αισθητική της και το όραμά της.
Είναι το τέταρτο βιβλίο σας που κυκλοφορείτε από τις εκδόσεις «Βακχικόν». Να υποθέσουμε ότι είστε αρκετά ικανοποιημένος από τη μέχρι τώρα συνεργασία σας με το εκδοτικό σας σπίτι;
Η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι καταφατική. Το Βακχικόν ήταν δίπλα μου σε όλα μου τα εγχειρήματα, είτε μεγαλόπνοα σαν την τριλογία του AnDro, είτε μικρότερης κλίμακας όπως η Πυγολαμπίδα. Από την Ανθολογία Νέων Κυπρίων Ποιητών δεν έχω παρά τα καλύτερα να πω για τους ανθρώπους του εκδοτικού.
Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια; Μια νέα ποιητική συλλογή ίσως ή ένα νέο πεζογράφημα;
Δεν έχω ιδέα. Γράφω, σβήνω, αλλά σχέδια δεν έχω.
Πείτε μας μια ευχή σας για το μέλλον που θα θέλατε να πραγματοποιηθεί.
Να ανακαλύψουμε εκ νέου τις παγκόσμιες αλήθειες που ενέπνευσαν την παγκόσμια λογοτεχνία. Να βρούμε έναν τρόπο για να επαναλάβουμε αυτό που ήδη έχει ειπωθεί αμέτρητες φορές από τους μεγάλους δάσκαλους της τέχνης.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα ποίημα από το βιβλίο σας.
Υπάρχει φόβος στην αγάπη μια σταλιά
Όπως υπάρχει μες στο ρόδο το αγκάθι
Είναι γλυκιά μόνο η πρώτη σου γουλιά
Κι είσαι η υπόλοιπη πικρή σαν κατακάθι
Υπάρχει πάντα λίγο μέλι στο κεντρί
Ένας καφές βαρύ γλυκός με καϊμάκι
Τόσο γλυκιά και τόσο απίστευτα πικρή
Σαν ένα φάρμακο που γίνεται φαρμάκι
Κύριε Αντωνίου, σας ευχαριστώ πολύ για την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτησή μας. Καλοτάξιδο το νέο σας βιβλίο και καλοδιάβαστο. Να αγαπηθεί και να εμπνεύσει!
Βιογραφικό:
Ο Ανδρέας Αντωνίου γεννήθηκε το 1988 στη Θεσσαλονίκη και ζει στη Λευκωσία. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, ενώ κατέχει μεταπτυχιακό και διδακτορικό δίπλωμα Φιλοσοφίας από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Eργάζεται ως copywriter και μεταφραστής. Έχει βραβευτεί με το Κρατικό Βραβείο Νέου Λογοτέχνη Κύπρου για το 2016, για την ποιητική συλλογή Τα Μάτια της Aelun (εκδόσεις Οδός Πανός). Οι Μικρές Αδερφές ΙΙ: Πυγολαμπίδα είναι η έβδομη ποιητική του συλλογή.
0 Σχόλια