Καταφεύγει στη συγγραφή όταν νιώθει ότι η ζωή στενεύει επικίνδυνα τα περιθώρια διαφυγής του. Αυτό μας αποκαλύπτει ο συγγραφέας Μπάμπης Ράλλης θεωρώντας ότι η ενασχόλησή του μαζί της αποτελεί κατά κάποιον τρόπο μια μεγάλη ανάγκη εξομολόγησης σε ένα άψυχο χαρτί που σιγά σιγά ζωντανεύει εμπρός του και γίνεται ο έμπιστος φίλος του. Σήμερα, καθώς αποτελεί φιλοξενούμενος των Τεχνών, φέρνει μαζί του και το τρίτο κατά σειρά έκδοσης βιβλίο του, με τίτλο «Σχετικά με τη φύση του φωτός», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Κέδρος», για να μας μιλήσει γι' αυτό, όπως και για πολλά άλλα θέματα που αφορούν τη συγγραφική του δραστηριότητα.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κύριε Ράλλη, πόσο σημαντική είναι η συγγραφή στη ζωή σας; Θα μπορούσατε να ζήσετε χωρίς αυτήν κι αν όχι για ποιο λόγο; Είναι ανάγκη, είναι συντροφιά, είναι εξωτερίκευση εσωτερικών σκέψεων και συναισθημάτων ή και κάτι άλλο;
Στο γράψιμο καταφεύγω όταν η ζωή στενεύει επικίνδυνα τα περιθώριά μου. Επομένως πρόκειται για ανάγκη. Αλλά είναι και ο πιο έμπιστος φίλος μου. Αυτός που θα του εκμυστηρευτώ τα πάντα και θα με ακούσει με υπομονή.
Καθώς πρώτη φορά φιλοξενείστε στις Τέχνες, πείτε μας δυο λόγια για εσάς και τη συγγραφική σας δραστηριότητα.
Γεννήθηκα και ζω στον Πειραιά. Σε μια έκθεση της τρίτης τάξης του δημοτικού η δασκάλα μάς είχε βάλει θέμα: ‘’Τι θα γίνω όταν μεγαλώσω’’. Είχα γράψει πως ήθελα να γίνω ποιητής, αλλά το είχα γράψει ανορθόγραφα και η δασκάλα μού είπε την επόμενη μέρα: «Μάθε να το γράφεις πρώτα και μετά να το θέλεις». Έχει μείνει στη μνήμη μου γιατί ήταν η πρώτη φορά που εκδήλωσα τέτοια επιθυμία. Μέχρι τότε ήθελα να γίνω ποδοσφαιριστής, κατά προτίμηση τερματοφύλακας. Ωστόσο τα πρώτα γραψίματα που θυμάμαι ξεκίνησαν στο γυμνάσιο (για παράδειγμα μια μίμηση Ιούλιου Βερν, που δεν ξεπέρασε τις πέντε-έξι σελίδες) και μόνο στο λύκειο άρχισα να γράφω κάτι που πίστευα πως άξιζε τον κόπο να ξαναδιαβαστεί. Το καλοκαίρι του 2004, όταν όλοι παρακολουθούσαν την εθνική ποδοσφαίρου, εμένα με έπιασε ξαφνικά η όρεξη να γράψω ένα μυθιστόρημα χιλίων σελίδων για τον Μότσαρτ (Το άνθος μιας πλανόδιας ελπίδας), για το οποίο μέχρι τότε κρατούσα σημειώσεις. Θα πρέπει να είμαι από τους ελάχιστους που δεν παρακολούθησαν ούτε ένα λεπτό εκείνου του euro. Από τότε κατάλαβα ότι το γράψιμο μου άρεσε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.
Ασχολείστε με πολλά και διαφορετικά είδη του λόγου, δοκιμάζοντας με τον τρόπο αυτό το συγγραφικό σας ταλέντο, το οποίο με τη σειρά του αναγνωρίζεται και επικροτείται από τους αναγνώστες σας εδώ και αρκετά χρόνια που βρίσκεστε και δραστηριοποιείστε στον χώρο των γραμμάτων. Ποιο από αυτά τα είδη σας εμπνέει περισσότερο και ποιο αγαπάτε περισσότερο ως δημιουργός, το μυθιστόρημα, το διήγημα, το θεατρικό ή την ποίηση;
Το διήγημα και η ποίηση ξεκινούν συνήθως από μια εικόνα της φαντασίας που με κυριεύει και δεν με αφήνει σε ησυχία μέχρι να τη στερεώσω σε χαρτί. Στο μυθιστόρημα κρατάω σημειώσεις συνήθως χρόνια, ώσπου να βρω το κατάλληλο ύφος και να ξεκινήσω την πρώτη γραφή. Τα θεατρικά έργα είναι κάτι ενδιάμεσο. Έχουν κι αυτά σκελετό με σημειώσεις, αλλά δεν με προβληματίζει το ύφος τόσο όσο στο μυθιστόρημα, γιατί το θεατρικό το καθορίζει η αρχική ιδέα. Ασφαλώς αγαπώ περισσότερο αυτό με το οποίο καταπιάνομαι την κάθε στιγμή, χωρίς να έχω επιλογή για κάτι άλλο.
Μια και αναφερθήκαμε στην έμπνευση πόσο σημαντική είναι για εσάς πριν και κατά τη διάρκεια της δημιουργίας; Είναι πάντα απαραίτητη η παρουσία της ή μπορεί κάποιος να δημιουργήσει και χωρίς αυτήν;
Η ποίηση και το διήγημα είναι μόνο έμπνευση για μένα. Στο θεατρικό έργο υπάρχουν κάποιες γραμμές εξέλιξης που όμως η πορεία τους καθορίζεται πάλι από την έμπνευση. Το μυθιστόρημα είναι μια μακρά περίοδος συλλογής μικρών στιγμών έμπνευσης. Από τη στιγμή που θα ξεκινήσω την πρώτη γραφή ρίχνω το βάρος στη χρήση της γλώσσας, η οποία με απασχολεί πολύ, αλλά και τότε ακόμη τίποτα δεν είναι δεδομένο. Μια ιδέα της στιγμής μπορεί να αλλάξει αναπάντεχα την εξέλιξη του έργου.
Ποια συναισθήματα σας κατακλύζουν κάθε φορά που ολοκληρώνετε ένα έργο σας μικρό σε έκταση ή μεγάλο; Είναι ίδια κάθε φορά ή μειώνονται χρόνο με τον χρόνο;
Θα πω αυτό που έχω ξαναπεί σε άλλη συνέντευξη, γιατί δε βρίσκω πιο ακριβόλογη απάντηση. Η ολοκλήρωση ενός έργου πιστεύω ότι ταυτίζεται με το συναίσθημα της γέννας, την ανακούφιση από τον πόνο και το αγκάλιασμα μιας νέας ύπαρξης. Τέτοιες στιγμές είναι εθιστικές. Μόλις κλείσει ένας κύκλος δημιουργείται η ανάγκη για το ξεκίνημα ενός καινούργιου.
Ποιο από τα εκδοθέντα βιβλία σας είναι το αγαπημένο σας και ποιο θα συστήνατε να διαβάσουν οπωσδήποτε οι αναγνώστες σας;
Αυτή τη στιγμή κυκλοφορεί μόνο το ‘’Σχετικά με τη φύση του φωτός’’ που του έχω μεγάλη αδυναμία. Ταυτόχρονα δουλεύω από την αρχή, με προσθήκες και αλλαγές, το δεύτερο μυθιστόρημά μου, το ‘’Η ανησυχητική πλευρά του ουρανού”.
Έχετε πρότυπα ως συγγραφέας; Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς; Ονοματίστε μας ορισμένους από αυτούς.
Από την ποίηση με έχουν επηρεάσει περισσότερο ο Λειβαδίτης, ο Καρούζος, ο Σαχτούρης, ο Εγγονόπουλος, ο Λι Τάι Πο, ο Όμηρος. Από τη λογοτεχνία ο Ντοστογιέφσκι, ο Κάφκα, ο Καμύ, ο Μπέκετ, ο Τζόυς. Από την φιλοσοφία ο Επίκουρος, ο Σπινόζα, ο Νίτσε. Από όλους αυτούς κάτι υπάρχει στο έργο μου. Όπως επίσης και από τη μουσική.
Το πρώτο σας βιβλίο εκδόθηκε το 2007, το δεύτερο εκδόθηκε το 2013 και το τρίτο για το οποίο θα μιλήσουμε στη συνέχεια εκδόθηκε το 2024. Γιατί μεσολαβεί τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα ανάμεσα στις τρεις αυτές εκδόσεις; Είναι οικονομικός ο λόγος ή θεωρήσατε τις συγκεκριμένες περιόδους κατάλληλες για να κοινωνήσετε το έργο σας στο αναγνωστικό κοινό;
Το μυθιστόρημα απαιτεί από εμένα χρόνο. Πρώτα με τη συλλογή των σημειώσεων και έπειτα με τη γραφή, με την οποία έχω εμμονή. Ψάχνω πάντα την πιο κατάλληλη λέξη, κάτι που απαιτεί τη χρήση πλούσιου λεξιλογίου. Η γλώσσα από μόνη της είναι αρκετή για να τροφοδοτήσει τη δράση και να διαμορφώσει τον χαρακτήρα ενός ήρωα. Άλλωστε το πρώτο μου μυθιστόρημα ήταν περίπου χίλιες σελίδες και το δεύτερο περισσότερες από πεντακόσιες. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει το ότι εργάζομαι σαν υπάλληλος και ο ελεύθερος χρόνος μου είναι περιορισμένος.
Ας αναφερθούμε συγκεκριμένα στο τρίτο σας βιβλίο. Είναι μυθιστόρημα, φέρει τον τίτλο «Σχετικά με τη φύση του φωτός» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Κέδρος». Πείτε μας δυο λόγια για το περιεχόμενό του. Τι θα διαβάσει ο αναγνώστης πιάνοντας το βιβλίο σας στα χέρια του;
Το έργο είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, έχοντας τη μορφή ημερολογιακών σημειώσεων. Πρωταγωνιστεί ένας μοναχικός μεσήλικας, υπάλληλος γραφείου, ο οποίος στην προσπάθειά του να καλύψει το κενό ολόκληρων δεκαετιών χαμένου χρόνου και να συμφιλιωθεί με τον εαυτό του, ζώντας με εμμονή στα περασμένα, αφοσιώνεται στην καταγραφή ενός ανεκπλήρωτου έρωτα.
Τον παρακολουθούμε να μεταβαίνει σταδιακά από τον ένα κύκλο ελπίδας-απελπισίας στον άλλο, ωριμάζοντας με τρόπο οδυνηρό. Η τέχνη θα γίνει μια παρήγορη ερωμένη, που θα τον κρατήσει όρθιο και θα μετατρέψει τον αδιέξοδο δρόμο του σε ουτοπικό μονοπάτι ελευθερίας.
Τι σας ενέπνευσε για τη συγγραφή της ιστορίας του νέου σας βιβλίου;
Πρώτη ύλη αποτέλεσε η εφηβική μου ηλικία, από την οποία κράτησα αρκετά πρόσωπα εντάσσοντάς τα σε διαφορετική, φανταστική πλοκή. Όσο εξελίσσεται η ιστορία η σύνδεση με την πραγματικότητα γίνεται όλο και πιο χαλαρή, καθώς ακολουθώ τα νήματα της εσωτερικής εξέλιξης του ήρωα.
Γιατί δώσατε αυτόν τον ιδιαίτερο τίτλο στο βιβλίο σας; Πώς προέκυψε και γιατί; Σε ποιο φως αναφέρεστε και τι σχέση έχει με την ιστορία που αφηγείστε;
Κύριο ρόλο στο μυθιστόρημα παίζει η σύγκρουση του τυφλού, αμετάβλητου ενστίκτου και της μεταβαλλόμενης συνείδησης που ρέει σαν κύμα από βίωμα σε βίωμα, τα οποία αντιπαραβάλω αντίστοιχα με τη διπλή, σωματιδιακή και κυματική, φύση του φωτός.
Τελικά, έχει το φως κόκαλα; Και τι σημασία έχει ή δεν έχει αυτό στη ζωή μας;
Το φως του μυαλού μας μπορεί να μας τυφλώσει ή να μας δείξει τον δρόμο. Όσο πιο άκαμπτη, ενστικτώδη, σαν ενός προβολέα στραμμένου πάνω μας, είναι η δομή του, τόσο θα σκοτεινιάζει τη ματιά και την κρίση μας. Και αντίθετα, το φως που ρέει, που δεν κρύβει αλλά αποκαλύπτει, μπορεί να μας οδηγήσει –τουλάχιστον φαινομενικά– σε νέους δρόμους.
Πόσο καιρό χρειαστήκατε για να ολοκληρώσετε τη συγγραφή του βιβλίου σας;
Μαζί με τις σημειώσεις μού πήρε περίπου δέκα χρόνια. Η γραφή και οι διορθώσεις κράτησαν κοντά στα τρία.
Υπάρχουν συγκεκριμένα μηνύματα που επιδιώκετε να περάσετε στον αναγνώστη σας μέσα από την ιστορία που αφηγείστε; Ποια είναι αυτά αν όντως υπάρχουν;
Δεν είναι στόχος μου να περνάω μηνύματα. Ακολουθώ τις σκέψεις που συνθέτουν την ιστορία. Αλλά, φυσικά, οι σκέψεις είναι φορτισμένα σωματίδια που μπορεί είτε να οδηγούν κάπου, είτε να συγκρούονται μεταξύ τους, οδηγώντας κάπου αλλού.
Σε ποιο κοινό απευθύνεστε κυρίως, αποκλειστικά στο ενήλικο ή και στο εφηβικό;
Δεν είχα σκεφτεί μέχρι σήμερα αυτή την ερώτηση. Αλλά νομίζω ότι δεν υπάρχουν εμπόδια κατανόησης, ούτε περιεχομένου, ώστε να μη διαβαστεί το βιβλίο μου από έναν έφηβο της σημερινής εποχής.
Είστε ευχαριστημένος από την πρώτη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Κέδρος»;
Πιστεύω ότι ένας συγγραφέας που δεν είναι ευρύτερα αναγνωρισμένος, ανεξάρτητα του εκδότη που αναλαμβάνει το βιβλίο του, έχει να αντιμετωπίσει μια σκληρή πραγματικότητα. Τελειώνεις το έργο σου, το εκδίδεις με πολύ κόπο και πολλές θυσίες, κι αυτό είναι μόνο η αρχή. Γιατί χωρίς να μιλήσουν κάποιοι άνθρωποι για το βιβλίο σου είναι σαν να μην έχει εκδοθεί. Και μέχρι να καταφέρεις να συναντήσεις αυτούς που θα μιλήσουν, θα έχεις εισπράξει αμέτρητες –όχι αρνητικές απαντήσεις–, αλλά μη απαντήσεις. Το ίδιο ισχύει και στον χώρο του θεάτρου.
Ποιοι είναι οι επόμενοί σας στόχοι; Προγραμματίζετε κάτι για το μέλλον;
Όπως είπα και προηγουμένως ξαναγράφω το δεύτερο μυθιστόρημά μου, το «Η ανησυχητική πλευρά του ουρανού». Επίσης θα με ενδιέφερε να εκδώσω σε έναν τόμο τα διηγήματα και τα ποιήματά μου που βρίσκονται διασκορπισμένα σε κάποιες φιλόξενες ιστοσελίδες.
Μια ευχή σας που θα θέλατε να πραγματοποιηθεί ποια θα μπορούσε να είναι αυτή;
Σε αυτή την τρελή εποχή που ζούμε, νομίζω ζητούμενο για όλους είναι η ειρήνη, η άμεση παύση της γενοκτονίας του Παλαιστινιακού λαού και ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων γενικότερα, καθώς και το σταμάτημα της τρελής κούρσας των εξοπλισμών, η οποία, με τη μεγέθυνση των κοινωνικών ανισοτήτων που θα επιφέρει, το μόνο αποτέλεσμα που τελικά θα έχει θα είναι να παραδοθούν όλα αυτά τα όπλα στα χέρια των ακροδεξιών που στο μεταξύ θα έχουν καταλάβει την εξουσία κρατών και διεθνών οργανισμών.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
...Κι έπρεπε να δω, Λίνα μου, τη φωτογραφία σου, τη θολή φωτογραφία σου με το ονειροπόλο βλέμμα και με το κόκκινο τριαντάφυλλο στο χέρι, για να νιώσω τη μεγάλη θέληση να αλλάξω, να γίνω πολύ ανώτερος από αυτό που ήμουν. Κι άρχισε επίσημα ο μεγάλος πόλεμος για να φανώ αντάξιος της τελειότητάς σου. Ήθελα να ελέγχω την προφορά της κάθε φράσης που θα έβγαινε απ’ το στόμα μου, τον τρόπο που θα περπατούσα, τον τρόπο που θα καθόμουν, ήθελα να ελέγχω τις σκέψεις μου από τη στιγμή της γέννας τους, γυμνές ακόμα από λέξεις, για να αφήνω όσες μου άρεσαν να ντυθούν τα γράμματα του αλφάβητου και να σκοτώνω δίχως λύπηση τις άλλες. Έσφιγγα δυνατά τις γροθιές μου. Βιαζόμουν να προλάβω. Να σε προλάβω. Και μέχρι σήμερα τις σφίγγω με την ασίγαστη θέληση να είμαι αντάξιός σου, κι ας είσαι μακριά μου, πολύ μακριά μου, κι ας μην έχω πια ελπίδα να κερδίσω την καρδιά σου...
Κύριε Ράλλη, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι καλοτάξιδο και αυτό το βιβλίο σας και καλοδιάβαστο! Να αγαπηθεί και να εμπνεύσει.
Σας ευχαριστώ πολύ. Να είστε καλά.
Βιογραφικό:
Ο Μπάμπης Ράλλης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1975, όπου εξακολουθεί να ζει και να εργάζεται. Το «Σχετικά με τη φύση του φωτός» (εκδ. Κέδρος, 2024), είναι το τρίτο μυθιστόρημά του, μετά το «Άνθος μιας πλανόδιας ελπίδας» (εκδ. Γκοβόστη, 2007) και το «Η ανησυχητική πλευρά του ουρανού» (αυτοέκδοση σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, 2013). Έχει γράψει επίσης θεατρικά έργα, ενώ ποιήματα και διηγήματά του έχουν δημοσιευθεί σε διάφορες λογοτεχνικές ιστοσελίδες.
Το λογοτεχνικό ιστολόγιό του: apolloniosofaiax.blogspot.com
Το φωτογραφικό ιστολόγιό του: imerologionfarou.blogspot.com
0 Σχόλια