Βιβλιοκριτική: "Ταξίδι στη Μόσχα και στην αρχαία Ρωσία. Οδοιπορικό στη Ρωσία τον καιρό του ρωσο-ουκρανικού πολέμου" του Μιχάλη Πάτση | Γράφει ο Κώστας Τραχανάς

 

ISBN: 9786188750609
Έκδοση: ΙΔΙΩΤΙΚΗ
Χρονολογία Έκδοσης: Ιανουάριος 2025
Σελίδες: 164
Θέμα: ΙΣΤΟΡΙΑ/ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Γράφει ο Κώστας Τραχανάς

Αυτό που έκανε μεγάλη εντύπωση στον συγγραφέα  Μιχάλη Πάτση, σε αυτό το ταξίδι στη Ρωσία, είναι πως στη χώρα υπάρχει μεγάλη ησυχία, δεν ακούς εκδηλώσεις χαράς και ενθουσιασμού στους δρόμους και στις πλατείες. Όπου και να πήγαινε στη Μόσχα νόμιζε πως ένας βουβός πόνος, μια βουβή ηρεμία και ησυχία υπήρχε παντού. Τίποτα δεν θύμιζε την παλιά εποχή. Μια παγωνιά μέσα σε λίγες, μετρημένες κι αυτές αχτίδες του ήλιου.

Όλοι κουμπωμένοι στη σημερινή εποχή, ψιθυρίζουν περισσότερο, δε μιλούν, σκέφτονται, δεν γιορτάζουν.  Στα πάρκα οι άνθρωποι μιλούν χαμηλόφωνα, στα δάση δεν ακούγεται τίποτα από τους περιπατητές, στις λεωφόρους τα αυτοκίνητα περνούν σβηστά, η ζωή εξελίσσεται με μικρούς ψιθύρους με ένα χαμήλωμα της φωνής. Ποτέ η Μόσχα δεν ήταν έτσι. Ήταν μια πόλη της χαράς και της μεγάλης ζωντάνιας, ενώ σήμερα όλα έχουν αντικατασταθεί από τη στροφή στον εαυτό για τον καθένα, από τον φόβο μήπως εκτεθεί κάποιος για τις απόψεις του στο γείτονα, από τον κίνδυνο μήπως πει κάτι περισσότερο από το πρεπούμενο και έχει κάποια επίπτωση.

Σήμερα η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο και παρά τη μεγάλη δόση πατριωτισμού που βλέπεις γύρω σου και την επιθυμία να υπερασπιστούν πολλοί τον πρόεδρο Πούτιν, τουλάχιστον σήμερα δεν εκδηλώνουν έντονα και με διάρκεια τα συναισθήματα αυτά.

Η Ρωσία είναι μια εμπόλεμη χώρα και η Μόσχα μια πολεμική πόλη!

Ρωσία και Ουκρανία δυο χώρες φυλετικά και γλωσσικά συγγενείς! Ρώσοι και Ουκρανοί δυο λαοί σλαβικοί με κοινές μνήμες και παραδόσεις. Δυο λαοί με ιδιαίτερη προσωπικότητα ο καθένας. Κακοί πολιτικοί και πολιτικές και οικονομικές σκοπιμότητες τους έχουν βάλει στον πόλεμο.

Τι θέλει ο συγγραφέας στην Ρωσία σήμερα, τώρα σε μια τέτοια εποχή; Τι θέλει εδώ; Η Ρωσία τούτη την περίοδο είναι κλειστή για τους ανθρώπους από τη Δύση. Σκυθρωπή, μουντή, σιωπηρή, σοβαρή, αμίλητη.  Ο πόλεμος έχει φέρει άνω κάτω τις σχέσεις και τις συνήθειες στην Ευρώπη.

Μια βαθύτερη ανάγκη έσπρωξε τον Μιχάλη Πάτση για να δει τώρα τους ανθρώπους και την χώρα. Θα κάνει ένα ταξίδι μετά τη Μόσχα στην Αρχαία Ρωσία, για να δει τα μέρη από τα οποία κίνησε η μεγάλη φυλή των Ρώσων για να δημιουργήσει ένα σφριγηλό πολιτισμό.

Θα πάει στην Κοστρομά μία από τις αρχαίες πόλεις της Ρωσίας ,που χτίστηκε το 1150 από τον άρχοντα Γιούρι Ντολγκορούκι τον Μακρυχέρη. Η Κοστρομά δένεται στενά με τον οίκο των Ρομανόφ και τη μοίρα της Ρωσίας, αφού οι Ρομανόφ στην πόλη αυτή έλαβαν την στέψη και βασίλεψαν για 300 χρόνια στη χώρα ως το 1917. Η Κοστρομά είναι μια πόλη του Βόλγα ιστορική. Η Κοστρομά είναι η πόλη των αντιθέσεων, από τον ήλιο στη θύελλα, από τον πλούτο στη φτώχια, από την παράδοση στη σύγχρονη ζωή. Τα μοναστήρια και οι τσάροι, οι ξένοι εισβολείς , ο πόλεμος, η αντίσταση, η επανάσταση και η αντεπανάσταση. Όλα συγκεντρωμένα στην πόλη αυτή. Σε αυτή την πόλη υπάρχει το Μοναστήρι του Αγίου Υπατίου των Γαγγρών και το Μουσείο Λαϊκής Αρχιτεκτονικής.

Το Πλιος είναι η Λωζάνη της Ρωσίας. Μια μικρή κωμόπολη στις όχθες του Βόλγα, μια μικρή πόλη, τουριστική, με πολλά ρεστοράν και καφενεία, υπαίθρια μαγαζιά που πουλάνε καπνιστά ψάρια από το Βόλγα και τοπικά σουβενιρ. Έχει δύο Μουσεία το «Μουσείο Τοπιογραφίας» και το «Σπίτι Μουσείο του Ισαάκ Λεβιτάν», του μεγάλου ζωγράφου του 19^ου αιώνα που έζησε στην πόλη αυτή.

Το Γιαροσλάβλ είναι μια πολύχρωμη πεταλούδα που πετά πάνω από λόφους και τα νερά, πάνω από εκκλησίες και μοναστήρια, από πλατείες και πάνω από το καταγάλανο Βόλγα που εδώ ενώνεται σαν σε βέλος με έναν παραπόταμό του. Η πόλη αυτή κινείται διαρκώς μέσα στα δάση και στο Βόλγα και στον μικρό ποταμό Κότοροσλ, μέσα στον χρόνο της μάνας Ρωσίας. Εντύπωση σου  κάνουν εδώ οι τόσες πολλές εκκλησίες δίπλα δίπλα. Είναι η αρχαιότερη μεγάλη πόλη χτισμένη πάνω στο Βόλγα. Αρχαιότερη από τη Μόσχα. Έχει τον ωραιότερο δρόμο της Ρωσίας, τον δρόμο με τις εκκλησίες, οι περισσότερες αφιερωμένες στην Παναγία. Πολύχρωμες εκκλησίες , με ωραία αρχιτεκτονική, υψηλές, επιβλητικές, απόκοσμες αλλά και ανθρώπινες. Το μάτι δεν χορταίνει να τις κοιτάζει!

Ροστόφ μια πόλη θρυλική και αρχαία. Ο λαός το αποκαλεί Ροστόκ Βελίκι, δηλαδή Μεγάλο, Ένδοξο Ροστόφ και ας έχει μόνο 35.000 κατοίκους. Βρίσκεται χτισμένη στην ήρεμη λίμνη Νέρο από την οποία παίρνει την υγρασία της και την ελαφρότητά της. Αυτή η μικρή πόλη είναι η αρχαιότερη της περιοχής και μια από τις αρχαιότερες της Ρους, της Ρωσίας.  Είναι η πόλη που βάζει τα θεμέλια της εξουσίας των Ριουρικιδών στον Βόλγα. Αναφέρεται πρώτη φορά το 862. Η πόλη ειδικεύτηκε στην παραγωγή κοσμημάτων από σμάλτο, η τεχνοτροπία ονομάστηκε φινίφτι, από την ελληνική λέξη χυμευτόν, που σημαίνει αναμεμειγμένο. Σήμερα η πόλη ζει από τον τουρισμό και τα μεγάλα κάστρα και τις εκκλησίες της παλιάς Ρωσίας, από το φινίφτι, από τη λίμνη Νέρο και το εμπόριο. Το Ροστόφ ήταν κέντρο Μητρόπολης από το 1589 όταν η Μόσχα αποκτά δικό της Πατριαρχείο και ως το 1787. Ο Μητροπολιτικός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι ένα θαύμα της ρωσικής αρχιτεκτονικής.

Το Περεσλάβλ-Ζαλέσκι είναι σαν μια μεγάλη σαύρα, μια όμορφη πόλη που έχει μεγάλο μάκρος, θυμίζει ένα ατέλειωτο δάσος που δεν λέει να σταματήσει, ένα καφετί λαφιάτη που κάθεται τεμπέλικα δίπλα στη λίμνη.  Είναι χτισμένη δίπλα στην αβαθή και καταγάλανη λίμνη Πλεσέεβο. Την πόλη ίδρυσε στα 1150 ο βασιλιάς της Ρους του Κιέβου, ο Γιούρι Ντολγκορούκι, ο οποίος έχτισε και άλλες πόλεις όπως τη Μόσχα το 1147, την Κοστρομά, το Γκοροντέτς και άλλες. Τα έτη 1150-1157 χτίζεται στην πόλη ο περίφημος Ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος ο οποίος διατηρείται και σήμερα.

Όταν ταξιδεύεις στην μεγάλη στέπα της ρωσικής ιστορίας και της ρωσικής γης όλα δίπλα σου σε οδηγούν στο παρελθόν, στις αρχέγονες δυνάμεις της φύσης και της κοινωνίας.

Δεν μπορείς να δεις τα πράγματα με τη νηφαλιότητα της σημερινής εποχής. Όλα παλεύουν, αναμετριόνται με τις μεγάλες δυνάμεις του παρελθόντος, ορθοδοξία, τσαρισμός, κοινοτισμός, μπολσεβικισμός, αυτοκρατορία, επανάσταση, σοβιετικό παρελθόν, όλες οι μεγάλες ιστορικές πηγές είναι θεότητες, ημίθεοι της σημερινής εποχής που στέκουν στους δρόμους και στα σταυροδρόμια, στις πλατείες και τις επαρχιακές οδούς, στις λίμνες και στα ποτάμια, στην ανθρώπινη δουλειά και ρίχνουν τα μάτια τους στη σημερινή εποχή.

Οι άνθρωποι της Ρωσίας άντρες και γυναίκες, ο καθένας με το χαρακτήρα του ζει σε μια χώρα μεγάλη, τεράστια. Μια χώρα που δεν ελέγχεται, που δεν μπορείς να τη δεις με τα μάτια σου όλη, να την γυρίσεις με τα μέσα ή με τα πόδια σου. Ατέλειωτη χώρα! Είναι η χώρα της φαντασία και της μεγάλης σκέψης, με όνειρα και πίστη μπορεί κάποιος να την καταλάβει. Ο Ρώσος νιώθει πως πάνω στο κεφάλι του υπάρχει μια μεγάλη δύναμη, το άγνωστο της πνευματικής παράδοσης της πατρίδας του, που τον καταδυναστεύει.

Ο άνθρωπος καταβάλει μεγάλη προσπάθεια να συμβιβαστεί με την πραγματικότητα. Πολύ συχνά προστρέχει στο ποτό, άλλοι καταφεύγουν στην απομόνωση, άλλοι εγκαταλείπουν τη χώρα για το εξωτερικό…

Περιεχόμενα του βιβλίου

ΣΤΗ ΜΟΣΧΑ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΟΣΧΑΣ Α'

ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΡΩΣΙΑ

ΚΟΣΤΡΟΜΑ

Στο μοναστήρι του Αγίου Υπατίου

Στο αρχιτεκτονικό μουσείο

ΠΛΙΟΣ

Ο Βόλγας

ΓΙΑΡΟΣΛΑΒΛ

ΡΟΣΤΟΦ

ΠΕΡΕΣΒΑΒΛ - ΖΑΛΕΣΚΙ

Μία κηδεία στο Περεσλάβλ - Ζαλέσκι

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΓΗ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΟΣΧΑΣ Β'

Το σχολείο της Ρωσίας

Ποιος κάνει εμπάργκο κατά της Ρωσίας;

Η προπαγάνδα

Η ασθένεια των πολιτισμών

Η ειδικήστρατιωτική επιχείρηση και οι Ρώσοι

Πόλεμος και νεολαία

Η Μόσχα ήσυχη, το Κίεβο πένθιμο

Τι διαβάζουν οι Ρώσοι αυτή την περίοδο

Η ζωή στη Ρωσία

Ο πολιτισμός αντίβαρο στη βία

Οι νέοι Ρώσοι φυγάδες

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΟΥΤΙΝ

Το ουκρανικό

Ο Μιχάλης Πάτσης με ύφος γραφής ανεπιτήδευτο, αυθόρμητο, έντονης ζωντάνιας και προφορικότητας, με λόγο προσωπικό και εξ αυτού σταράτο, λακωνικό, κρουστό, διανθισμένο με λαϊκές εκφράσεις ,αιχμαλωτίζει στο χαρτί ό,τι βλέπει, ό,τι ακούει και ό,τι επαισθάνεται, με άλλα λόγια οτιδήποτε προσλαμβάνει υπό την καταπρόσωπο θέαση των πραγμάτων, εκ των ένδον και πάντοτε εντός των ορίων της οπτικής του ακτίνας, με ενάργεια, ειλικρίνεια και χωρίς περιστροφές, ενίοτε δηκτικά θυμηδής, σκιαγραφεί με ρεαλισμό  τη Μόσχα και τις πόλεις της Αρχαίας Ρωσίας.

Ο συγγραφέας μας καλεί να περιπλανηθούμε μαζί του στον κόσμο της Αρχαίας Ρωσίας.

Η καθηλωτική γραφή του, παρασύρει την ψυχή, αποκαλύπτει την ιστορίας της Αρχαίας Ρωσίας τον καιρό του Ρωσοουκρανικού πολέμου.

Εξαιρετικό βιβλίο.

Διαβάστε το.

Ο Μιχάλης Πάτσης (1962) γεννήθηκε στα Τρόπαια Αρκαδίας. Έχει ασχοληθεί με τη φιλοσοφία, "Ο ρόλος της γλώσσας στη γνωστική διαδικασία" (1988), τη γλωσσολογία, "Τα πειράματα ανακλήσεων ως μεθοδολογικό εργαλείο για την κατανόηση της σημασίας της λέξης" (2005), και τη φιλολογία. Κατέχει μάστερ φιλοσοφίας, διδακτορικό φιλολογίας. Δίδαξε ελληνική φιλολογία επί σειρά ετών στο Πανεπιστήμιο Λομονόσοφ της Μόσχας. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει κυκλοφορήσει τα ποιητικά έργα "Ο χρόνος νησί" (2006, 2011), "Σμπόρνικ" (2012), που περιέχει τους ποιητικούς κύκλους ("Ο χρόνος νησί", "Η ξενιτιά δεν υπάρχει", "Ολόφωτη πόλη", "Χειμώνας στην Ιταλία"), καθώς και τη μετάφραση - μελέτη, Πούσκιν "Μικρά ποιήματα" (2012). Επίσης στα ρωσικά κυκλοφορούν τα έργα του "Αυτοδιδακτική μέθοδος διδασκαλίας της Ελληνικής Γλώσσας" (Μόσχα,2010), "Η θεωρία και πρακτική της μετάφρασης (ρωσικά-ελληνικά)" (Μόσχα, 2012). Έχει επιμεληθεί και προλογίσει τη μετάφραση στα ρωσικά του μυθιστορήματος του Μ. Κουμανταρέα "Η φανέλα με το εννιά" (2010). Έχει λάβει μέρος σε συλλογικές εκδόσεις καθώς και έχει διενεργήσει ομιλίες και διαλέξεις για την ελληνική γλώσσα στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό.

Το έργο του "Καζαντζάκης και Ρωσία" συμπεριλήφθηκε στους βραχείς καταλόγους των Λογοτεχνικών Βραβείων 2014 στην κατηγορία "Δοκίμιο".